رهبر انقلاب: دانایان مذهب، قابلیت مواجهه با لشکر عظیم دشمن را در خود ایجاد کنند
اعتماد در این شماره از توصیه های رهبری در آغاز درس خارج فقه در سال تحصیلی جدید گفته و در کنار انعکاس خواسته آیت‌الله نوری همدانی برای حذف مدرک‌گرایی از حوزه‌های علمیه، به شرح اندیشه و زندگی آیت الله طالقانی پرداخته است.
روزنامه اعتماد در انعکاس سخنان رهبر انقلاب در نخستین جلسه درس خارج فقه در سال تحصیلی جدید، به وجود برنامه‌های گسترده برای انحراف ذهن و دل مردم و جوانان از اصل دین اشاره کرده و از قول ایشان، نخستین و مهم‌ترین وظیفه روحانیون را «مقابله با نقشه دین‌زدایی و عفت‌زدایی» دانسته است.
ایشان در فرازهایی از سخنان گفته اند:
– حوزه‌های علمیه و روحانیون باید با شناخت فضای مجازی و استفاده از فرصت‌های آن، معارف و مفاهیم اسلامی را تبیین کنند.
– اگر وظیفه به‌درستی شناخته نشود، علم، تقوا و حتی شجاعت نیز اثر مثبت و مورد انتظاری نخواهد داشت.
– «بصیرت» یعنی بدانیم جوانِ امروز چه نیازهایی دارد و بر لوح دل آماده و مشتاق او، چه چیزی نقش بسته یا باید نقش ببندد.
– دشمن از طریق تولید و ترویج شبهات و همچنین تولید محتوای ضد عفت و حیا، به‌دنبال انحراف جوانان مومن و سالم از اصل دین و دریدن پرده‌های حیا است و امروز این کار در بستر فضای مجازی انجام می‌شود.
– حوزه‌های علمیه و دانایان مذهب باید قابلیت مواجه شدن با لشکر عظیم دشمن را در خود ایجاد کنند.
– فضای مجازی به صورت توامان دارای منافع و مضرات بی‌شماری است که باید با استفاده از فرصت‌های آن، مفاهیم اسلامی را در سطح گسترده ترویج کرد و در همین خصوص، شورای عالی فضای مجازی با هدف تمرکز در فکر، تصمیم و اقدام تشکیل شد.
– شناسایی شبهات روز و پاسخ به آنها هیچ منافاتی با فقاهت ندارد، زیرا فقه، منحصر به احکام عملی نیست، بلکه «فقه‌الله الاکبر» در واقع همان معارف اسلامی است و باید برای پاسخ به شبهات دینی نیز همانند کاوش‌های دقیق و پردامنه فقهی، اقدام و عمل کرد.
آیت‌الله نوری همدانی: مدرک‌گرایی باید از حوزه‌های علمیه حذف شود
اعتماد در صفحه ۲ از قول آیت‌الله نوری همدانی خواستار حذف مدرک‌گرایی از حوزه‌های علمیه حذف شده و نوشته است: «امروزه روحانی زیاد داریم، اما فقیه می‌خواهیم، چناچه قبلا فقهای زیادی داشتیم.»
ایشان در اینخصوص به این نکات اشاره کرده اند:
– حوزه‌های علمیه باید برای تربیت فقها، اقدام و تحولی اساسی را رقم بزنند.
– ما به دانشگاه و نظام آموزشی آن احترام می‌گذاریم، اما نباید نظام آموزشی ما همانند آن باشد؛ نباید برای مدرک درس بخوانیم، بلکه باید هدف اول ما اخلاص باشد.
– نخستین کار مدیران مدارس و طلاب باید این باشد که مدرک‌گرایی را کنار گذاشته و با اخلاص وارد میدان شوند و قطعا در این صورت بقیه کارها را خدا درست خواهد کرد.
– علامتِ طلبه‌ای که مخلصانه درس بخواند این است که پس از درس خواندن، حقارت او در برابر خدای متعال بیشتر می‌شود و تواضعش افزایش پیدا می‌کند؛ اما از سوی دیگر طلبه‌ای که مخلصانه درس نخوانده و نیتش دنیا باشد، گرفتار خود بزرگ بینی، تکبر و غرور شده و در نهایت از خدا فاصله می‌گیرد.
نجات نسل جوان، دغدغه طالقانی
این روزنامه به مناسبت سالگرد رحلت آیت الله طالقانی، چندین یادداشت به چاپ رسانده و در نوشتار «چرا بینش طالقانی؟» به قلم «محمد توسلی»، فعال سیاسی و از یاران آیت‌الله طالقانی، او را از جمله بیدارگران کشور در قرون اخیر دانسته و بر اهمیت بازخوانی محورهای بینش و منش بیدارگران به ویژه در ابعاد فرهنگی و اجتماعی تاکید کرده است.
نگارنده با اشاره به اعراض یا به اصطلاح «انقلاب طالقانی» علیه حوزه و سنت‌های جاری آن روز روحانیت در ابتدای ورود به تهران، هدف او از راهبرد «بازگشت به قرآن» را نجات نسل جوان و درس خوانده فاصله گرفته از باورهای دینی بیان داشته است.
توسلی در ادامه این نوشتار به بیان نظر طالقانی درباره مشکل اصلی جامعه، آزادی و کرامت انسان پرداخته و افزوده است:«مساله شوراها از اساسی‌ترین مسائل اسلامی است، حتی به پیامبرش با آن عظمت می‌گوید، با این مردم مشورت کن، به اینها شخصیت بده، بدانند که مسوولیت دارند، متکی به شخص رهبری نباشند.»
طالقانی، احیاگر نظریه شورا در ایران
روزنامه اعتماد در صفحه ۷ گزارش «محسن آزموده» درباره زندگی آیت الله طالقانی را به چاپ رسانده و با مرور زیست او درکنار دو کودتا (سوم اسفند 1299 خورشیدی و 28 مرداد 1332 خورشیدی)، جانشین شدن چندین شاه (محمد علی شاه، احمد شاه، رضاشاه و محمدرضا شاه) و سقوط دو سلسله قاجار (1304 خورشیدی) و پهلوی (1357 خورشیدی)، و تجربه زندان و تبعید، درباره زندگی علمی وی نوشته است: «دو مفهوم قرآن و شورا در مرکز اندیشه طالقانی بود، تا جایی که به تعبیر یکی از محققان معاصر، «قرآن، شورا و طالقانی سه نام همبسته در ادبیات مذهبی- سیاسی در ایران معاصرند. پیوند طالقانی با قرآن و شورا چنان است که ذکر هر کدام، دو دیگر را تداعی می‌کند.»
نگارنده در ادامه تلاش کرده تا جنبه‌هایی از رویکرد طالقانی به این دو مقوله را بازنمایی کند و در جایی نوشته است: «اهمیت او از این جهت است که در فضای مناسب دهه 1320 و بعد از آن، قرآن را به عنوان منبع مهم ایدئولوژی اسلامی، وارد زندگی، دانشگاه و مبارزات فعالان سیاسی کرد»
آزموده با بررسی نظر طالقانی درباره شوراها از قول «داود فیرحی» آورده است: «شوراگرایی طالقانی تابعی از قرآن‌گرایی و تلاش‌های تفسیری وی در دهه 1320 و بعد از آن است. به عبارت دیگر اگرچه همراهی‌هایی میان دیدگاه طالقانی و نظریه نایینی مشهود است، اما در نگاه دقیق‌تر و عمیق‌تر به فقه سیاسی این دو «از بنیاد دو نظریه متفاوت اند» به همین خاطر است که به باور فیرحی «با وجود پیشتازی نایینی در دموکراسی دینی، می‌توان از طالقانی به مثابه کاشف و احیاگر نظریه شورا در ایران معاصر نام برد.»
اسلام رحمانی طالقانی
اعتماد در همین رابطه در صفحه ۷ بخش‌هایی از گفتار سید علی محمودی و علیرضا ملایی توانی، دو تن از استادان سیاست و تاریخ در بنیاد باران را ارائه کرده و در انعکاس برداشت محمودی از شخصیت، اندیشه‌ها و سلوک فردی و اجتماعی- سیاسی طالقانی آورده است:
– دو ویژگی مهم شخصیت او، دیدگاه او نسبت به ایران و دیدگاهش نسبت به اسلام است.
– پژوهش وی در باره رساله تنبیه الامه و تنزیه‌المله محمد حسین غروی نایینی، گواه آن است که او به ایران و جنبش مشروطه خواهی مردم ایران نظری خاص داشته است.
– او با نگاه انسانی و اخلاقی- که با پشتوانه‌های دینی همراه او بود- به هموطنان خویش می‌نگریست و آنان را ولی نعمتان حکومتگران می‌دانست.
– او میان مسلمان (شیعه و سنی)، مسیحی، یهودی، زرتشتی، آسوری و همچنین آذری، ترکمن، کرد، لر، عرب، و بلوچ فرق نمی‌گذاشت.
– او در زندگی فکری و مشی عملی خود، هیچگاه به طبقه‌بندی‌های من درآوردی تبعیض‌آمیز همانند خودی، غیرخودی و شهروندان درجه یک و درجه دو باور نداشت و در نظر و عمل، با این انگاره‌های ضداخلاقی و ظالمانه مبارزه می‌کرد.
– تشیع طالقانی ذیل خدا، پیامبر و قرآن تعریف می‌شد. تشیع او نه در عرض دین اسلام، بلکه در طول آن بود. از این رو، گرانیگاه دینداری او قرآن بود.
– او باور داشت که در دین‌پذیری، نه اجباری هست و نه اکراهی. در نهادهای دینی نیز باید آزادی فردی و پیوستن و گسستن آگاهانه مردم حاکم باشد.
– اسلام طالقانی، اسلام رحمانی بود. او این ویژگی را از پیامبر (ص) «رحمت للعالمین» آموخته بود.
میراث طالقانی، مشی معتدل و اصلاحی
علیرضا ملایی توانی استاد تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی نیز در این گفتار، طالقانی را مفسر، حاشیه‌نویس و شارح اندیشه نائینی دانسته که آثارش بر اندیشه مشروطه ایرانی متمرکز است.
او در فرازهایی آورده است:
– برخی از روشنفکران عرفی ایرانی همچون ملکم‌خان و مستشار‌الدوله که پیش از مشروطه فعالیت می‌کرده‌اند، به ایجاد نسبتی میان آموزه‌های بومی و مذهبی با آموزه‌های مدرن تاکید کرده بودند. اما طالقانی به دلیل اشراف بیشتر بر متون مذهبی به‌ویژه قرآن و نهج‌البلاغه و تاریخ اسلام این بعد را برجسته‌تر از سایرین پیگیری و مطرح کرد.
– مشی سیاسی او و اساسا نهضت آزادی مشی انقلابی ناظر به برهم زدن نظم موجود و در هم شکستن برانداختن ساختارها و بنیان نهادن نهادهای نو نبود. او به‌دنبال ایده اصلاح‌گرایانه‌ای بود که در طول سال‌های پیش از انقلاب و به‌طور دقیق تا مهرماه سال 1357 که فروپاشی حکومت مسجل شد، پیگیری شد.
ایوبی: اکران «رستاخیز» از عهده وزارت ارشاد خارج شده است
روزنامه اعتماد در صفحه ۱۲ گزارش «الهام نداف» درباره جدیدترین سخنان درباره عدم اکران فیلم رستاخیز را به چاپ رسانده و در ابتدا، واکنش حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی را منتشر ساخته است.
ایوبی با اشاره به خارج شدن اکران «رستاخیز» از عهده وزارت ارشاد به این نکات اشاره نموده است:
– ما معتقد بودیم جلوگیری از نمایش فیلم صحیح نیست، چرا که ساخت فیلم و بعد از آن هم صدور پروانه نمایش با حجت شرعی و اجازات مستند و محکم انجام شده بود اما شرایطی که به وجود آمد آن تصمیم را برای ما کاملا ناگزیر کرد. اکنون هم که رای دیوان عدالت اداری صادر شده است مثل همیشه تابع و مطیع قانونیم. به نظر می‌رسد این رای موید همان نظر قبلی ما است که با توجه به صدور پروانه نمایش نباید از نمایش عمومی فیلم جلوگیری می‌شد.
– مهم‌تر از ما «قانون» است که باید بر همه عرصه‌ها از جمله عرصه فرهنگ و سینما حاکم باشد و همه از دولت تا دیگران باید از آن تبعیت کنند. این رای اگرچه ظاهرش علیه ما است ولی چون کاشف از بطن حقوق سینماگران و ما است، به نفع ما هم است یعنی ما به عنوان دولت یا بخشی از دولت از محتوا و مفاد این رای بهره مند می‌شویم.
– نگاه مثبت قوه قضاییه به ما کمک می‌کند که فیلم را بدون محو چهره ذوات مقدسه نمایش دهیم. وزیر محترم ارشاد هم در شرایط پیش‌آمده موافقت اصولی برای این اثر را دارند. امیدوارم که بتوانیم کاری کنیم که محرم و صفر امسال سینمای ایران نیز با نمایش این فیلم شریف و فرهنگی و شیعی چهره‌ای عاشورایی‌تر به خود بگیرد.
دیگر عناوین برگزیده «اعتماد» امروز:
خیاط مشهور لباس روحانیت در قم درگذشت / «ابوالفضل عرب‌پور» خیاط قدیمی لباس طلاب بوده و نخستین لباس روحانیت آیت‌الله جوادی‌آملی، لباس امام خمینی(ره)، آیت‌الله بروجردی، آیت‌الله گلپایگانی، امام موسی صدر، آیت‌الله کوه‌کمره‌ای، آیت‌الله خوانساری و آیت‌الله سید احمد زنجانی و بسیاری از علما را دوخته است. لباس‌های دکتر روحانی، رییس‌جمهور هم حاصل هنر اوست.
