حجاب برای شما چه معنایی دارد؟

حجاب به دلایل مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد و امروزه در قالب سبک‌ها و مدل‌های گوناگون مشاهده می‌شود. یکی از کاربردهای پوشش چهره برای بانوان، تور عروس بوده است که نماد پاکی و عفاف عروس تلقّی می‌شود. استفاده از تور سیاه عزا نیز از قرن نوزدهم در زمان حکومت ملکه ویکتوریا رایج شد. بانوان با مرگ یکی از عزیزان خود به مدّت چند ماه با این تور روی خود را می‌پوشاندند، تا این که از دهۀ 1960 استفاده از آن کم‌کم منسوخ شد.

 
راهبه‌های کاتولیک نیز که خود را عروس مسیح تلقّی می‌کردند، قرن‌ها محجّبه بودند. امروز هم همچنان حکم حجاب برای زنانی که وارد جرگۀ رهبانیت می‌شوند جاری است، اما از سال 1964 واتیکان تصمیم گرفت که راهبه‌ها مجاز باشند خود حجابشان را انتخاب کنند.
 
 
یکی دیگر از اشکال حجاب مانتیلا (mantilla)  نوعی روسری توری‌ یا ابریشمی زنانه است که زنان پرهیزکار در حین انجام مراسم عشای ربّانی و هفتۀ مقدس از آن استفاده می‌کنند. این پوشش ابتدا در قرن شانزدهم در اسپانیا ظاهر شد و بعدها استفاده از آن در سراسر جهان کاتولیک انتشار یافت. معمولاً زیر مانتیلا یک شانۀ بلند بر روی سر قرار می‌گیرد.

در نواحی روستایی در شمال هندوستان بسیاری از زنان هندو یک شال بلند به نام «گونگت» بر سر می‌اندازند که می‌توانند صورت خود را نیز با آن بپوشانند. آنها این پوشش را به نشانۀ احترام در مقابل مردان بزرگ‌ترِ خانواده و میهمانان استفاده می‌کنند. البته از دهۀ 1930 استفاده از این پوشش در هندوستان کاهش پیدا کرده است.

بسیاری از مسلمانان معتقدند که دختران باید از هنگام رسیدن به بلوغ، به نشانۀ عفّت و پاکدامنی از حجاب استفاده کنند. دختران از این سن مسئول رفتارهای خود تلقّی می‌شوند. در افغانستان نیز زنان از پوششی به نام چادر استفاده می‌کنند که کلّ بدن زن را می‌پوشاند و در قسمت چشم‌ها تور یا شبکه‌ای برای دیدن لحاظ می‌شود. زمانی که طالبان قدرت را در دست داشت، همۀ زنان در اماکن عمومی ملزم به استفاده از این پوشش بودند. امروز دیگر استفاده از این پوشش یک الزام قانونی نیست، اما همچنان در سراسر کشور می‌توان آن را مشاهده کرد.

حجاب نماد جایگاه زن
اولین قوانین مکتوبی که در آنها به حجاب اشاره شده ارتباطی با دین ندارند، بلکه صرفاً مرتبط با شأن و جایگاه زنان هستند.
در سال 2000 پیش از میلاد، امپراطوری آشوری زنان متأهل و متموّل را به استفاده از حجاب ملزم ساخته بود. زنان روسپی یا خدمتکارانی که از حجاب استفاده می‌کردند، مجازات می‌شدند و یا با چوب آنها را می‌زدند، یا قیر داغ روی سرشان ریخته می‌شد. زیرا در آن زمان حجاب نماد تملّک محسوب می‌شد. شوهران آشوری زنانشان را ملک شخصی خود می‌دانستند، در حالی که روسپی‌ها مایملک عمومی تلقّی می‌شدند.
در یونان باستان زنان در اماکن عمومی ملزم به استفاده از حجاب بودند تا اطمینان حاصل شود تحت کنترل و فرمان مردان هستند. یونانیان معتقد بودند که زن قادر به تعقّل نیست و جسم او در برابر وسوسه‌های نفسانی ضعیف‌تر از مرد است. ارسطو فیلسوف یونانی بر این باور بود که زنان قادر به کنترل غریزۀ خود نیستند و نسبت به مردان شرم و حیای کمتری دارند. لذا غرایز آنها با تبعیت از یک مرد مهار می‌شود. بنابراین در آن زمان حجاب نماد تسلیم زن در برابر مرد بود.
موضوع جالب آن است که آتن سنّت حجاب را از آشور باستان گرفت و بعدها این سنّت از آتن به روم، بیزانس و جهان مسیحیت منتقل شد. حجاب ابتدا تنها حقّ زنان دربار بود، اما در قرن پنجم میلادی همسر تمام شهروندان ملزم به استفاده از حجاب بودند. در این مرحله نیز استفادۀ زنان متأهل از حجاب روشی برای قابل‌تشخیص بودن شأن و جایگاه زنان بود. در یونان باستان از انواع مختلف حجاب استفاده می‌شد. یکی از انواع حجاب به نام «حجاب فراسی» به گونه‌ای بود که هم موی سر و هم قسمت پایینی چهره را پوشش می‌داد.

(حجاب فراسی)
اما تکان‌دهنده‌ترین نوعِ حجاب، «تگیدیون» (tegidion) بود که تمام چهره را جز چشم‌ها می‌پوشاند. این حجاب نماد خانۀ مردی بود که در آن زنان و دختران در امنیت زندگی می‌کنند.

(تگیدیون)
ارتباط میان خدا و حجاب
با این که امروزه اکثر مردم فکر می‌کنند که حجاب یک انتخاب مذهبی است، اما ادیان مختلف حجاب را از آداب و رسوم محلّی ازمنۀ قدیم گرفتند و بعدها به آن مفهوم معنوی بخشیدند.
یهودیت

در کتاب مقدّس خیلی کم به حجاب زنان اشاره شده است، اما احتمالاً حجاب در ابتدا یک سنّت بوده که بعدها معنا و مفهوم مذهبی پیدا کرده است. در گذر قرن‌ها، قوانین دین یهود دربارۀ عفاف تغییر یافتند و به مرور پوشانده شدن موی زنان امری واجب قلمداد شد. در این دین پوشاندن سر می‌تواند راهی برای دور کردن توجّه‌ها از جسم زن و معطوف کردن توجّه‌ها به روح او باشد. امروز بعضی از زنان راست‌کیش یهودی، به‌ویژه آنهایی که از فرقۀ حصیدی هستند، از انواع مختلف حجاب استفاده می‌کنند؛ روسری، کلاه‌گیس، سربند یا کلاه.
مسیحیت

مسیحیان اولیه حجاب را از رومی‌ها و یونانی‌ها اقتباس کردند. سنت پل از زنان می‌خواست تا در کلیسا سر خود را بپوشانند. این کار هم نشان‌دهندۀ اقتدار مردان بود و هم مانع از پرت شدن حواس مردان در حین عبادت می‌شد.
تا قرن هفدهم استفاده از حجاب برای زنان متأهل مسیحی در اروپا رواج داشت. بعضی از زنان راست‌کیش مسیحی و اعضای فرقه‌هایی مثل آمیش‌ها هنوز هم سر خود را می‌پوشانند. بسیاری از زنان غربی نیز اگر در کلیسا ازدواج کنند تور بر سر می‌اندازند. بعضی از راهبه‌ها هم همچنان خود را عروس مسیح می‌دانند و لذا محجّبه هستند.
اسلام

اشاره به حجاب در قرآن مبهم و تفسیرپذیر است. در قران امر شده است که با همسران پیامبر اسلام باید از پشت پرده صحبت کرد. اما بعضی از علما این آیات را جامع‌تر تفسیر می‌کنند و شامل حال همۀ زنان مسلمان می‌دانند.
حجاب نماد عفاف، حریم خصوصی و اخلاق است و توجّه‌ها را از جسم زن به روح او معطوف می‌کند. طیف حجاب اسلامی از روسری تا پوشش کامل بدن مثل چادر متغیّر است. در بعضی کشورهای اسلامی حجاب اجباری و در بعضی دیگر اختیاری است. تقریباً نیمی از زنان مسلمان آمریکا محجّبه هستند.