رویدادهای یمن و تأثیر حملات هوایی عربستان سعودی بر غیرنظامیان این کشور
پل تورپی، پابلو گوتیرز، گلن سوان و کت لِوِت
در ماه مارس 2015 ائتلافی به رهبری عربستان سعودی شروع به بمباران نیروهای حوثی کرد که رئیس‌جمهور یمن را از کشور بیرون رانده بودند. بررسی عملیات جنگی حاکی از آن بوده که هدف حملات هوایی عمدتاً اماکن غیرنظامی، اقتصادی و فرهنگی بوده است. عملیات جنگی هوایی اخیراً پس از درهم شکسته شدن آتش‌بس موقّت شدّت گرفته است.
در سال 2014 نیروهای حوثی صنعا پایتخت یمن را تسخیر کردند. لذا عبد ربه منصور هادی، رئیس‌جمهور این کشور قدرت خود را از دست داد و پس از این که حوثی‌ها به محل اقامت شخصی وی حمله کردند و پارلمان را منحل ساختند، به عدن گریخت. در مارس 2015 وقتی حملۀ مجدد نیروهای، هادی را ناگزیر ساخت تا به عربستان سعودی بگریزد، ائتلافی به رهبری عربستان شروع به بمباران مناطقی کرد که ادّعا می‌کرد حوثی‌ها و نیروهای سرسپردۀ علی عبدالله صالح، رئیس‌جمهور سابق یمن در آنجا استقرار داشتند.
عربستان سعودی حوثی‌ها را نمایندۀ ایران می‌داند و دلیل مداخله‌اش آن است که از نیروهای حامی هادی حمایت کند تا بدین ترتیب صنعا را دوباره تصرّف کند.
هدف حملات هوایی کدام مناطق بوده است؟
در ژوئیه 2015 حوثی‌ها از عدن بیرون رانده شدند و منطقۀ نزدیک مأرب را از دست دادند، اما به طور کلّی خاک تحت تصرّف آنها در طی هجده ماه بمباران تغییری نکرده است.
حملات به مناطق مختلف یمن از 26 مارس 2015
چه کسانی در این جنگ نقش دارند؟
1. حوثی‌ها
این نیروهای مربوط به فرقۀ شیعی زیدیه هستند که حکومت صنعا مدت‌ها آنها را طرد و محروم ساخته بودند. میزان حمایت ایران از حوثی‌ها نامعلوم است، اما مسلّم است که نیروهای سرسپردۀ صالح، رئیس‌جمهور سابق یمن از آنها پشتیبانی می‌کنند.
2. نیروهای مدافع هادی
3. القاعده در شبه‌جزیرۀ عربستان( AQAP)
معمولاً بمباران‌های شدیدِ این جنگ با شکست‌ها و عقب‌نشینی‌های نظامی و سیاسیِ ائتلاف مقارن بوده است. براساس گزارش پایگاه اطلاعاتیِ «پروژۀ دادگانیِ یمن»، شدّت‌گیری جنگ به منزلۀ افزایش حملات به مناطق غیرنظامی بوده است. وقتی در سپتامبر 2015 به نیروهای امارات متّحدۀ عربی که در مأرب با ائتلاف همکاری می‌کردند حملۀ موشکی شد، جنگ شتاب بیشتری پیدا کرد و متعاقباً شهر تاریخی صنعا برای نخستین بار بمباران شد و اوضاع به گونه‌ای گشت که تعداد حملات هوایی‌ای که به مناطق غیرنظامی می‌شد، بیش از حملات به نواحی نظامی بود.
سپتامبر 2015: ماه سنگین‌ترین بمباران‌ها پس از حملۀ مرگبار به نیروهای امارات متّحدۀ عربی.
ژانویۀ 2016: آتش‌بس موقّت ناپایدار در گیرودار افزایش تنش‌ها بین عربستان و ایران.
اوت 2016: آتش‌بس نسبی پس از شکست مذاکرات صلح سازمان ملل. صنعا برای نخستین بار پس از ماه می بمباران شد.
تعداد مناطق غیرنظامی‌ای که ظرف پنج ماه آماج حملات واقع شدند، بیش از مناطق نظامی بود.
پایگاه دادگانی فهرستی بالغ بر 8600 مورد را ارائه می‌دهد که هریک دربردارندۀ چندین حملۀ نظامی و هوایی است. هدف اولیۀ هر حمله یا نظامی است، یا نامعلوم است یا یکی از چندین دسته‌بندی غیرنظامی است. حتّی به اماکنی مثل ساختمان‌های مدارس، بیمارستان‌ها، مساجد و بازارها نیز حملاتی صورت گرفته است. تنها یک مرکز خرید در منطقۀ جنگ‌زدۀ صرواح واقع در استان مأرب، 24 مرتبه مورد حمله قرار گرفته است. ائتلاف مدّعی است که حملاتِ آن تنها معطوف به نیروهای مدافع حوثی‌ها است که به گفتۀ آنها برای مقاصد نظامی از زیرساخت‌های غیرنظامی استفاده می‌کنند.
غیرنظامیان عمدتاً در کدام مناطق هدف حملات قرار گرفته‌اند؟
ائتلاف جنگ، کلّ استان صعده را یک هدف نظامی اعلام کرد، اما داده‌ها حاکی از آن است که حملات هوایی بیشتر مناطق غیرنظامی را آماج خود قرار داده است.
منطقه‌ای که بیش از همه بمباران شده است، استان صعده، کانون فرقۀ زیدیه است که حوثی‌ها پیرو آن هستند. در ماه مه 2015 ائتلاف آگهی‌نامه‌هایی برای مردم صعده منتشر کرد که اعلام می‌داشت تمام صعده یک هدف نظامی است و به ساکنین آن توصیه شد صعده را تخلیه کنند. در صعده حملات به مناطق غیرنظامی سه برابر بیش از حملات به مناطق نظامی است.
پنج حمله به بازار العند در «سحر» و ده حمله به مساجد شد که تمام آنها زیدی تلقّی می‌شدند. در ماه اوت نیز ده کودک در حمله‌ای به یکی از مدارس در منطقۀ حیدان کشته شدند.
در تعز غیرنظامیان قربانیِ اهمیت سوق‌الجیشی این استان شده‌اند
تعداد کثیری از غیرنظامیان در حملات شدید و متعدّدی که به تعز شده، جان خود را از دست داده‌اند. «پروژۀ دادگانی یمن» این شهر را به عنوان دومین استانی که دارای بالاترین درصد حملات به مناطق غیرنظامی است، ثبت کرده است. حوثی‌ها در این استان از حمایت برخوردارند، البته نه حمایت جهانی. اکنون شهر تعز تحت محاصرۀ حوثی‌ها است.
هدف 267 مورد از حملات هوایی نامعلوم بوده است
در سپتامبر 2015، با بمباران شدن یک مراسم عروسی در روستایی در نزدیکی شهر المخا در استان تعز 135نفر قتل‌عام شدند و بیش از سی نفر نیز در ماه ژوئن امسال با اصابت حملات هوایی به بازاری در حیفان در دورۀ آتش‌بس کشته شدند. تعز شاهد بیشترین تعداد حملات به ساختمان‌های مدارس در یک استان واحد بوده است و در العمری، تنها یک محل به نام «ذباب» نه مرتبه مورد حمله قرار گرفته است. این با استراتژیِ حملات مکرّرِ عربستان سعودی همخوانی دارد. فرودگاه و بندرگاه‌های تعز در المخا به ترتیب 16 و 18 بار هدف حملات قرار گرفته‌اند.
