چرا مسلمانان سهمی از جوایز نوبل و فیلدز ندارند؟
شرق در این شماره از عوامل عدم موفقیت مسلمانان در کسب جوایز نوبل و فیلدز نوشته و درکنار بررسی وضعیت فرهنگی دانشگاه ها، از یگانه پرستی اجداد ایرانیان قبل از مسیحیت و اسلام روایت کرده است.
روزنامه شرق در صفحه ۱۱ یادداشت مهدی زارع، عضو وابسته فرهنگستان علوم را زیر عنوان «جایگاه مسلمانان در تولید علم» منتشر ساخته و نگاهی به عوامل مؤثر برای دریافت جایزه‌های علمی داشته است.
او با طرح این سوال که چرا تاکنون عملا فقط چهار نفر از مسلمنانان برنده جوایز نوبل و فیلدز (ریاضیات) شده اند، نوشته است: «اگر بخواهیم به چرایی این موضوع بپردازیم، بی‌گمان باید فاکتورها و عوامل متعددی را بررسی کنیم که از آن میان امنیت، آرامش و آزادی عمل باید در صدر دلایل و عوامل در نظر گرفته شوند….»
او با مرور آمار موفقیت های کشورهای غیراسلامی در کسب این جوایز افزوده است: «به نظر می‌آید که بررسی اولیه درباره آنچه که در دهه‌های اخیر در دنیای علم می‌گذرد، نشان از تلاش شتابان کشورهای آسیایی برای پیوستن به قافله تولید علم در دنیا (تا رسیدن به جایگاه برندگان جایزه‌های علمی نوبل و فیلدز) دارد و به نظر می‌رسد که حداقل بعضی از کشورهای مسلمان مانند مالزی و ترکیه با درک مناسب‌تری به فرایند تولید علم توجه دارند…. استحقاق ایران و مسلمانان برای حرکت قافله تولید علم بسیار بیش از آن چیزی است که در دهه‌های اخیر به آن پرداخته شده است.»
آیا وضعیت فرهنگی دانشگاه‌ها مطلوب است؟
شرق در صفحه ۹ از برگزاری همایش ملی «فرهنگ دانشگاهی و نهادینه‌شدن گفتمان علم» در روز ۲۲ آذر خبر داده و از قول احمد شکیبا، معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، در نشست خبری این همایش آورده است: «یکی از بحث‌هایی که در فعالیت‌های پژوهشی ما جایش خالی بود، موضوع دانشگاه و کرامت استاد و دانشجوست که با نوعی بی‌هویتی در دانشگاه‌های ما روبه‌روست. ما در برگزاری همایش فرهنگ دانشگاهی با همکاری معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی درصدد هستیم ارزیابی کنیم فرهنگ دانشگاهی دچار چه آسیب‌ها و فرازونشیب‌هایی شده است. »
فروزنده جعفرزاده‌پور، سرپرست پژوهشکده علوم اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی نیز در این نشست خبری گفته است: «یکی از مهم‌ترین کارکردهای دانشگاه نهادینه‌کردن فرهنگ است. این همایش می‌خواهد ببیند در دانشگاه بازتولید فرهنگی چگونه انجام شده است و آیا توانسته شهروندان آگاه و افرادی متخصص و متعهد تولید کند، آیا توانسته آزادگی و عزت نفس را به مخاطبان خود برساند و آیا در ارتباط با اخلاق علمی و سبک زندگی دانشگاهی به طور مؤثر عمل کرده است یا نه.
اصغر احمدی، دبیر علمی این همایش نیز دو گزاره مقدماتی «مطلوب‌نبودن وضعیت علمی دانشگاه‌های ایران» و «نشئت‌گرفتن این مساله از وضعیت فرهنگی حاکم بر دانشگاه‌ها» را سبب برگزاری آن نشست دانسته و افزوده است: «همایش «فرهنگ دانشگاهی و نهادینه‌شدن گفتمان علم» اولین قدم برای یک برنامه پنج‌ساله با هدف بررسی جنبه‌های مختلف فرهنگ دانشگاهی است که در سال‌های آینده با ارزیابی ارتباط این فرهنگ با اقتصاد، دین، جامعه و سیاست دنبال خواهد شد.»
اجداد ایرانیان قبل از مسیحیت و اسلام، خداوند یگانه را می‌پرستیده‌اند
این روزنامه در صفحه ۱۲ یادداشت خواجه نظام‌الدین کامیاب، دکترای زبان‌شناسی باستانی و استاد بازنشسته دانشگاه تهران را در پاسخ به ادعای ثنویت ایرانیان باستان به چاپ رسانده و بر این نکته تاکید کرده که ایرانی‌ها نخستین یکتاپرستان جهان بوده اند.
در بخشی از این یادداشت می خوانیم: «ایرانیان نیز گرچه بت‌پرست نبودند اما ایزدان را که نادیدنی بودند می‌پرستیدند، همچون ایزدمهر که بزرگ‌ترین و نیرومندترین آنان بود [در مهریشت از یشت‌های قدیم به‌تفصیل از آن سخن رفته است] و امشاسپندان (ایزدان نامیرا که تعداد آنها به عدد شش می‌رسید) در این زمان یعنی حدود سه هزار سال پیش، قبل از ظهور مسیح(ع)، زرتشت ایزدان را که در متون دینی دَئِوه‌ها (به معنی ایزدان) نام برده شده‌اند، نفی کرد و خداوند یگانه را به نام اهورامزدا (هرمزد برتر) معرفی کرد و از آن پس واژه دَئِوه معنی دیو کنونی پیدا کردند و منفی شدند.»
او بر این باور است که «اجداد ایرانیان قبل از مسیحیت و اسلام خداوند یگانه را می‌پرستیده‌اند که به‌صورت اهورامزدا یا خداوند [خُوَتَو‌اَنتَ] یعنی موجودی که توانش در اختیار خودش است (ریشه توانستن) است. شاید به دلیل همین ناآگاهی است که وهابیون سعودی، شیعیان را مجوس، آتش‌پرست و دوخدایی می‌دانند و کشتن شیعیان ایرانی را مباح می‌دانند.»
تعزیه نه تئاتر است، نه سینما
روزنامه شرق در صفحه ۱۴ گزارش «تعزیه به روایت تقوایی» را به قلم رضا آشفته به چاپ رسانده و در توصیف این هنرمند نوشته است: «ناصر تقوایی، کارگردانی است که با دو مستند درباره تعزیه و یک مستند بلند راجع به مناسک اربعین، به‌عنوان فیلم‌سازی صاحب دغدغه در زمینه مناسک و آیین‌های مذهبی ایران شناخته می‌شود….»
در بخشی از این یادداشت آمده است: «در مستند «اربعین» که قبل از انقلاب ساخته شد، تصاویری ناب از یک مراسم اربعین در مسجد دهدشتی‌های بوشهر به تصویر کشیده شده است. فیلم، با تصاویری از تدارک مراسم عزاداری امام حسین(ع) آغاز می‌شود و بعد دریا و خورشید همراه با صدای سنج و دمام، گویی آغاز واقعه‌ای را خبر می‌دهند.»
این گزارش با یادآوری نقش تقوایی در ثبت جهانی تعزیه، از قول او آورده است: «تعزیه نه تئاتر است، نه سینما. تعزیه هنری جاویدان متشکل از دو بخش نمایش و موسیقی است. در تعزیه رنگ‌ها حرف اصلی را می‌زنند، رنگ سبز نشان‌دهنده خاندان آل علی و اولیا است و رنگ قرمز نشان‌دهنده خاندان اشقیاست. شمر به‌عنوان شقی‌ترین اشقیا سر تا پا قرمز است».
دیگر عناوین برگزیده «شرق» امروز:
آیت‌الله محمد یزدی: امروز با وجودی که تقیه وجود ندارد، اما ما اجازه بعضی مسائل را از نظر علمی، فقهی و مصلحت حکومتی نداریم و ولی فقیه رسما به ما فرمودند، باید اموری را که نزد دیگران مقدس است رعایت کنید.
