کمپینی برای مقابله با تحمیل اسلام به دیگران

به گزارش دین‌آنلاین مسلمانان بعضی کشورها در پاسخ به  این پرسش پیو گفتند که قوانین کشورشان باید قاطعانه از آموزه‌های قرآن تبعیت کند و بعضی دیگر این نظر را داشتند که قوانین تنها باید به طور کلّی تابع اصول و ارزش‌های اسلامی باشد. بررسی‌هایی از این قبیل نشان می‌دهد که بعضی از مسلمانان به سمت این باور سوق داده شده‌اند که اسلام لزوماً باید در عملکردهای حکومتشان دست داشته باشد.

بر اساس این نظرسنجی، تصوّر رایجی در میان مسلمانان وجود دارد مبنی بر این که قوانین شرع باید بر همۀ شهروندان تحمیل شود. شهلا احمد اما معتقد است چنین تفسیری از شریعت ممکن است به یک‌سری تصوّرات غلط بینجامد که اسلام مخالف دموکراسی و خواستار برپایی دولت اسلامی کذایی است. با این حال نمی‌توان حقیقت را نادیده گرفت. قرآن دربارۀ موضوع حکومت رهنمودهایی کلّی ارائه می‌دهد.

این اسلام‌شناس معتقد است: طبق تعالیم قرآن، این عدالت است که باید برای دولت‌ها تکلیف تعیین‌ کند، نه دین. در آیۀ 38 از سورۀ شوری آمده است: «وَ أَمْرُهُمْ شُورَى بَیْنَهُمْ» «مسلمانان امورشان را برمبنای مشورت انجام می‌دهند». این آیۀ نیز تأکید دارد که اسلام پذیرای دموکراسی است.

طبق تعالیم قرآن، قانون‌گذاری از طریق اجماع عمومی صورت می‌گیرد، یعنی چیزی شبیه به دموکراسی امروزی. قرآن به مسلمانان می‌گوید که نمایندگیِ سیاسی برای مردم یک امانت است و این امانت باید به دست اهل آن سپرده شود تا برگزیدگان به اصول عدالت همگانی پایبند باشند. خداوند در سورۀ نساء، آیۀ 58 می‌گوید: «همانا خدا به شما امر می‌کند که امانات را به اهلش بازگردانید و هنگامی که بین مردم حکم می‌کنید، با عدل حکم کنید». همچنین در آیۀ 59 همین سوره می‌فرماید: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از خدا و رسول او و کسانی که بر شما ولایت دارند اطاعت کنید». این آیه روشن می‌سازد که مسلمانان باید صرف‌نظر از دین و ایمانِ حاکم خود، از قوانین اطاعت کنند. قرآن به مسلمانان اجازه نمی‌دهد قانون اساسی دولت را براندازند و آن را با قوانین شرع جایگزین کنند. قرآن می‌گوید هر دولتی که بر پایۀ عدالت بنا شده باشد، آزادی مذهبی را برای همگان ضمانت خواهد کرد. محور جدایی دین و دولت در قرآن آن است که قانون‌گذاری کار قوۀ مقننه است، نه روحانیان. از آنجا که اکثر مقرّرات اخلاقی در سراسر جهان دارای نوعی تعصّب مذهبی هستند، اگر مردم بخواهند قوانین بر مبنای اخلاق دینی وضع شود، لازم است در سطح ملّی رأی‌گیری صورت بگیرد و هیچ‌گاه چنین چیزی بر هیچ‌یک از شهروندان تحمیل نشود.

شهلا احمد در ادامه با اشاره به محتویات کمپین آموزشی سایت «ترو اسلام» (TrueIslam.com) توضیح می‌دهد که براساس آموزشهای این کمپین، وقتی قرآن در آیۀ 257 سورۀ بقره قاطعانه اعلام می‌کند که «هیچ اجباری در دین نیست»، نباید دین را بالاجبار به کسی تحمیل کرد. در آیۀ 22 سورۀ غاشیه آشکارا به پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) امر شده است: «تذکّر بده که همانا تو تذکّردهنده هستی». لذا پیامبر اسلام هیچ‌گاه قوانین اسلام را بر غیرمسلمانان تحمیل نکرد. چنین رهنمودهای روشنی صرفاً این سؤال را برای ما مطرح می‌سازند که چطور یک روحانی مسلمان امروز می‌تواند به تحمیل سیاسی اسلام فکر کند، حال آن که خداوند پیامبر اسلام را از این کار نهی کرده است؟

شهلا احمد می‌گوید: «ترو اسلام» به‌شدّت معتقد است که قوانین یک کشور باید به حقوق بنیادین تمام شهروندان از جمله اقلیت‌ها احترام بگزارد و بر مبنای اصول عدالت پایه‌ریزی شده باشد. «ترو اسلام» قاطعانه با این تصوّر که مسلمانان دارای امتیازی ذاتی یا حقّ اختیاری برای تحمیل دین خود در کلّ جهان هستند مخالف است. اصول تجویزی «ترو اسلام» هم‌راستا با دولت سکولاری است که با تضمین عدالت برای همه، ضامن حقوق تمام شهروندان خود است. ایدئولوژیِ سیاسی‌سازیِ اسلام صرفاً به خاطر اهداف و منافع سیاسی به تودۀ مردم تلقین می‌شود. مسلمانان باید بپذیرند که اختلافات ایدئولوژیکیِ فرقه‌ای خود این امکان را از بین می‌برند که بتوانند بر سر وضع یک قانون شریعت واحد و جهانی به توافق برسند و آن را در جامعه برپا سازند. علاوه‌بر‌این، تحمیل دین اکثریت بر اقلیت تنها منجر به افزایش نفرت‌ها نسبت به دین و دائمی شدنِ تفرقه‌ها می‌شود و مهم‌تر از همه با این کار اصل عدالت که محور صلح در تمام جوامع است نقض می‌شود. دین امری بین خدا و انسان است و هیچ دولتی نمی‌تواند برای این رابطه قانون تعیین کند. این تحمیل قانون شرع نیست که باعث کمال دین انسان می‌شود، بلکه حمایت از حقوق اقلیت‌ها چنین نقشی را ایفا می‌کند. این چیزی بود که پیامبر اسلام در سراسر دوران زندگی خود در قالب گفتار و رفتار خود بر آن تأکید داشتند. باید از مسلمانانی که مدافع تحمیل قوانین شرع بر همگان هستند بپرسیم آیا با تحمیل قوانین مذهبی غیراسلامی بر مسلمانانی که در کشورهای غیرمسلمان زندگی می‌کنند نیز موافقند؟