آیا باید زبان متن ادعیه را ساده‌سازی کرد؟

اشتباهی که در دورۀ اصلاحات در کلیسا رخ داد آن بود که الهیات به زبان عامیانه تنزّل داده شد. اما ما باید در برابر تمایل به ساده‌سازی متون نیایش قدری مقاومت به خرج دهیم. در آن دوره معترضان می‌خواستند از طریق ترجمۀ متون مقدّس، به کلام الهی دسترسی مستقیم پیدا کنند و بدون وساطت واتیکان و روحانیان، با خداوند ارتباط برقرار سازند. بدین ترتیب حتّی کشاورزان و مردم عادی هم می‌توانستند مستقیم با خداوند رابطه برقرار کنند و لذا ساده‌سازی زبان دین به افزایش قدرت اجتماعی قشر مستضعف جامعه و شکل‌گیری انقلاب انگلستان علیه سلطنت مطلقه انجامید.

اما مطالعه‌ای که اخیراً صورت گرفته، نشان می‌دهد که فهم مناجات‌نامه‌های کلیسای انگلستان مستلزم سطح سوادی بالایی است و 43% مردم انگلیس از درک نیمی از این متون عاجزند. حال کلیسا در حال بررسی است که آیا باید متون نیایشی را مطابق سطح سواد مردم ساده‌سازی کند یا خیر. خود حضرت عیسی به زبانی ساده و در قالب تمثیل با مردم تکلّم می‌کرد تا کلامش برای همگان قابل‌فهم باشد. اما تنها 34% مناجات‌نامه‌های کلیسای انگلیس در این سطح هستند.

اما می‌توان به ضرس قاطع گفت که مقصود از ثقیل‌سازی زبانِ دین در کلیسا آن بوده که فراتر از زبان معمولی و متداول باشد و بتواند حسّ وجود احتمالاتی ناشناخته و دست‌نایافته را در انسان برانگیزد. حقیقت خداوند فراتر از محدودیت‌های زبانی ما است. لذا تأکید بیش از حدّ پروتستان‌ها بر الفاظ دست و پای ما را برای اندیشیدن دربارۀ خداوند می‌بندد. حال آن که نمایش‌گونگی نیایش‌های کاتولیک‌ها با آن همه ناقوس و بخور و نورپردازی، بیش از واژه‌ها قادر به ایجاد فضای برقراری ارتباط با خداوند است.

لذا بهتر است در کلیسای پروتستان نیز سعی شود با استفاده از حسّ‌آمیزی و ادوات نمایشی، به ایجاد حس معنوی در افراد کمک شود؛ واژه‌ها برای این منظور تکافو نمی‌کنند.