گرفتاری پناهندگان فلسطینی به پنجمین نسل نیز رسید
کارین لاوب
پنجاه سال از روزی که اسرائیل کرانۀ باختری، نوار غزّه و شرق بیت‌المقدّس را به اشغال خود درآورد می‌گذرد. از سال 1967 تا به امروز پنج نسل از مردم فلسطین اسیر فلاکتی شده‌اند که اسرائیل برایشان رقم زده است.
اگر از زمین‌هایی که اسرائیل در سال 1967 به اشغال خود درآورد یک کشور برای فلسطین ساخته شود، خانواده‌های پناهندگان نیز زیرمجموعۀ آن قرار خواهند گرفت. اما در این‌باره اختلاف‌نظرهایی وجود داشت و مذاکرات نیز به نتیجه‌ای نرسید. فلسطینیان از اسرائیل می‌خواستند تا مسئولیت اخلاقی وضعیتِ نابسامان پناهندگان را بر عهده بگیرد، اما اسرائیل می‌ترسید که با این کار جمع کثیری از فلسطینی‌ها به اسرائیل بازگردند و اکثریت یهودیانِ اسرائیل در موضع ضعف قرار بگیرند.
از سال 2009 که بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل شد، شکاف‌ها افزایش یافته و دیگر مذاکراتی جدّی صورت نگرفته است. ادامۀ توسعۀ شهرک‌سازی‌های اسرائیل نیز رسیدن به توافق بر سر تجزیه را دشوارتر ساخته است.
امروز «آژانس سازمان ملل برای امداد و اشتغال پناهندگان فلسطینی در خاورنزدیک» (UNRWA) 5/3 میلیون فلسطینی و نسل آنها را در اردن، لبنان، سوریه، کرانۀ باختری و نوار غزّه به ثبت رسانده است.
عدّه‌ای در دولت نتانیاهو مدّعی‌اند که UNRWA و دیگران به نحوی ساختگی معضل پناهندگان را کش می‌دهند. مقامات سازمان ملل نیز می‌گویند تعارضات بلندمدّت باعث طولانی شدن بحران پناهندگان شده است.
اکثر فلسطینیانی که در اردن زندگی می‌کنند، شهروند این کشور شدند، اما نسل کسانی که از غزّه آمده بودند (بیش از 150هزار نفر) هنوز ساکنان موقتی محسوب می‌شوند و از حقّ مالکیت و حقّ تصدّی مشاغل دولتی محروم‌اند.
وضعیت فلسطینیان آواره در جاهای مختلف متفاوت است. کمتر از 30 درصد آنها در اردوگاه‌های سازمان ملل زندگی می‌کنند. بسیاری از آوارگان در فقر و محرومیت به سر می‌برند. در لبنان پناهندگان حقّ دسترسی به بهداشت عمومی یا مدارس را ندارند و از بسیاری از مشاغل محروم‌اند. کشور سوریه نیز زمانی از فلسطینیان استقبال می‌کرد، اما با آغاز جنگ‌های داخلی، تقریباً چهارصدهزار نفر از پانصدوشصت‌هزار پناهندۀ فلسطینیِ این کشور آواره شده‌اند.
