آیا بخشش دشمن یک سنّت اسلامی است؟

صافی کاسکاس

چند سال پیش برای گروهی از مسلمانان دربارۀ موضوع بخششِ دشمن سخنرانی می‌کردم که خانم جوانی گفت: “اما بخشش دشمن یک سنّت مسیحی است و ربطی به مسلمانان ندارد.” از شنیدن این جمله خیلی تعجّب کردم، چراکه این حرف با چند مطلب که در طی شش سال ترجمۀ قرآن، از این کتاب آسمانی آموخته بودم در تضاد بود.

مطلب اول آن که قرآن مؤیّد کتب‌ آسمانی پیشین مثل تورات، مزامیر و اناجیل است. دوم آن که من از قرآن آموخته‌ام که حضرت عیسی از بدو تولّد مورد حمایت روح‌القدس بوده و لذا تمام سخنان او به منزلۀ وحی منزل است. در حقیقت حضرت عیسی خودِ انجیل است. از این رو است که ما مسلمانان برای ایشان احترام قائلیم. مطلب سوم آن است که بخشش خطاکاران یکی از مفاهیم بنیادین قرآن است و خداوند همواره مؤمنان را به عفو و بخشش دعوت کرده است. روش پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز همین‌گونه بود. یک نمونۀ بارز این بخشش را زمانی می‌بینیم که حضرت محمّد وارد مکّه شدند. با این که مکّیان پیشتر دست رد بر سینۀ حضرت زده بودند و با لشکر عظیم خود یازده سال ایشان را مورد اذیت و آزار قرار داده بودند، رسول‌خدا تمام مردم مکّه را عفو کردند؛ حتّی دشمنان قسم‌خورده‌ای را که شمشیر به روی حضرت کشیده بودند و می‌خواستند حضرت را بکشند.
این شناخت و ذهنیتی است که من با تکیه بر قرآن به دست آورده‌ام. پس دلیل این که آن خانم جوان طور دیگری فکر می‌کند چیست؟

تمام این افکار چند هفتۀ پیش به ذهنم هجوم آورد. علّت این بود که می‌دیدم تعداد جنایاتی که خودبرترپنداران سفیدپوست در امریکا مرتکب می‌شوند به نحو وحشتناکی رو به افزایش گذاشته است.

جنایتی که واقعاً مرا تکان داد، جنایت جرمی کریستین، مرد 35 ساله‌ای بود که جمعۀ گذشته دو نفر را در «هالیوود ترانزیت» به قتل رساند. مقتولان به جرم دفاع از دو دختر نوجوان مسلمان که مورد اهانت‌های نژادپرستانۀ کریستین قرار گرفته بودند کشته شدند. وقتی این خبر را شنیدم و فیلم آن را دیدم، مرتب تصوّر می‌کردم که دختر خودم سوار آن قطار شده و مورد حملۀ آن متعصّب هیکلی ترسناک و خشن قرار گرفته بود. اصلاً نمی‌توانستم این تصوّر را از ذهنم دور کنم. من هم مثل اکثر مسلمانان امریکا سال‌ها است که از ترس و نفرتی که اسلام‌هراسی به آن دامن زده است عذاب می‌کشم. بیشتر نگران امنیت فرزندانم هستم، تا خودم. در آن لحظه گویا کریستین تبلور تمام ترس و نفرت من بود که در قالب یک انسان هیولاصفت تجسّم یافته بود. تالیسین میردین نامکای مچه، یکی از مقتولان کریستین در حادثۀ قطار پورتلند در لحظات جان دادن گفت: "به همۀ کسانی که سوار این قطار هستند بگویید که من همۀ آنها را دوست دارم." ریکی جان بست، مقتول دیگر نیز کهنه‌سرباز ارتش و پدر چهار فرزند بود.

بعدها معلوم شد که کریستین یک خودبرترپندار سفیدپوست معروف است. او را به اتّهام دو قتل، یک اقدام قتل نافرجام و چند جرم دیگر دستگیر کردند.

وقتی جرمی کریستین وارد دادگاه شد اصلاً از کار خود پشیمان نبود. او که دو مرد بی‌گناه را به خاطر دفاع از دو دختر نوجوان مسلمان در برابر حملۀ نژادپرستانۀ کریستین به قتل رسانده بود، دیوانه‌وار فریاد می‌زد: "اگر آزادی بیان را دوست ندارید، از اینجا بروید" و "شما اسم این کار را تروریسم می‌گذارید، اما من آن را میهن‌دوستی می‌دانم."

وقتی به فیلم حضور کریستین در دادگاه نگاه می‌کردم، حسّ نفرت قلبم را پر کرده بود. به خاطر این که آن دو دختر نوجوان را آزار و اذیت کرده بود و دو انسان بی‌گناه را به قتل رسانده بود از او متنفّر بودم. اما احساس می‌کردم که نفرت داشتن از او کار درستی نیست، هرچند که او لایق نفرت است.

ناگهان زن جوان یادم آمد که می‌گفت بخشش دشمن یک مفهوم مسیحی است. من این حرف را قبول نداشتم. اما چطور می‌توانستم کریستین را ببخشم؟ حال آن که او تجسّم تمام چیزهایی بود که از آن منزجرم! اما اگر او را نبخشم، چطور می‌توانم نسبت به اعتقادات خودم عامل باشم؟

ناگهان کلام حضرت عیسی را دربارۀ بخشش و همچنین آیات قرآن را در این رابطه به یاد آوردم. قرآن می‌گوید "خوبی و بدی هرگز با هم برابر نیستند. بدی را با خوبی پاسخ بده تا دشمنت به دوست صمیمی‌ تو تبدیل شود" (سورۀ فصلت، آیۀ 34). یا "جزای بدی بدی است، اما هرکه عفو کند و نیکوکاری کند، پاداشش با خدا خواهد بود" (سورۀ شوری، آیۀ 40).

اکنون من از عملی که او انجام داده متنفّرم، اما نسبت به شخصِ کریستین کینه و نفرتی ندارم. لذا دعا می‌کنم که از کردۀ خودش نادم شود. من او را می‌بخشم و جزای کار او را به خدا می‌سپارم. اگر بخواهیم سلامت زندگی کنیم، باید دشمنان خود را ببخشیم و قضاوت را به قاضی عالم واگذار کنیم.

مطالب مرتبط
منتشرشده: ۱
  1. محمد وحید

    بسم الله الرحمن الرحیم
    سلام
    پیرامون مطلبی که فرموده بودید در کانال تلگرام و سایت و اصل بخشش نکاتی را به عرض می رسانم:
    1- استناد به حضرت عیسی فرمودید و نفی او را با توجه به اینکه در اسلام ایشان یامبر الهی و تجسم انجیل است رد فرمودید و این را پاسخی به کلام آن خانم جوان در نظر گرفتید باید عرض کنم، حضرت عیسی حتما تعالیمشان مورد تایید است و ما در روایات نیز از طریق ائمه توصیه هایی از ایشان داریم و ایشان مقام بس بزرگ دارند ولی کدام حضرت عیسی، عیسی تحریف شده مسحیت یا عیسی نبی الهی
    2- اصل بخشش در اسلام حتما مورد تاکید است ولی باید توچه کرد که عقل نیز از منابع معرفتی است و این دستور را مقید می کند به مواردی که اسیبی گشترده تر در پی نداشته باشد
    3- جسارتا ترجمه شما از ایه 43 سوره فصلت دقیق نیست این را از باب عیب گیری عرض نمی کنم بلکه هدف دقت در نقل عبارات و استنادات در یک تحقیق علمی است شما فرمودید تا دشمنت به دوست صیمی تو تبدیل شود ولی ایه می فرماید: انگار که دوستی صمیمی است(کانه ولی حمیم)
    4- در اسلام روایات نفی و ناخشنودی از افراد و گروه هایی فراوان است آنقدر فراوان است که دو اصل تولی و تبری شکل یافته است
    5- داستان مباهله را چه می کنید که پیامبر با عزم جدی به دستور خدا برای نفرین رفت و اگر رخ نداد به سبب تسلیم گروه مقابل بودنه عدم عزم رسول خدا…
    البته اشکالی ندارد شما نظری برای خود داشته باشید ولی تطبیق این نشر به متون اسلامی بدون تحمیل کلیت متون درست به نظر نمی آید.

درج دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.