همه علی را دوست دارند

آیا علی علیه‌السّلام می‌تواند میان شیعه و سنّی دوستی و روابط حسنه ایجاد کند؟
علی علیه‌السّلام: «بِئْسَ اَلزَّادُ إِلَى اَلْمَعَادِ اَلْعُدْوَانُ عَلَى اَلْعِبَادِ» «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَ الْإِحْسانِ‏ الْعَدْلُ الْإِنْصَافُ وَ الْإِحْسَانُ التَّفَضُّل‏» (حکمت 221 و 223 نهج‌البلاغه)

در میان تمام اصحاب و خویشاوندان پیامبر اسلام صلّی‌الله‌علیه‌و‌آله، هیچ‌کس به اندازۀ علی‌بن‌ابی‌طالب مورد عشق و احترام نبوده و نیست. تمام مسلمانان اعم از اهل‌سنّت، شیعیان، علوی‌ها، زیدیه و اسماعیلیه متّفق‌القول‌اند که علی انسانی باتقوا، درستکار و خدادوست بود. سه خلیفۀ اول مورد توجّه و علاقۀ 85% از مسلمانان، یعنی اهل‌سنّت هستند، اما علی فرق می‌کند؛ همۀ کسانی که پیامبر را دوست داشتند، علی را نیز دوست دارند.

علی علیه‌السّلام چنان بر اهمیت عدالت تأکید می‌کرد که پیروان او یعنی شیعیان، عدل را یکی از اصول دین قلمداد می‌کنند. امروز که تحقّق عدالت اجتماعی برای مسلمانان آمریکا به یک چالش تبدیل شده است، هیچ‌کس به اندازۀ علی نمی‌تواند در این زمینه به ما الگودهی کند. از طرف دیگر علی علیه‌السّلام هم فوق‌العاده اهل معنویت بود و هم در تمام طول عمر خود فعالیت سیاسی داشت. این توانایی که شخصی بتواند در عین معنویت، در عرصۀ سیاست نیز فعال باشد و عدالت‌گستری کند، از علی یک قهرمان ساخته است.

صوفیه معتقدند اسرار و دستورات عرفانی که می‌توانند عارف را به خداوند نزدیک سازند از طریق پیامبر به علی و از علی به فرقه‌های صوفیه منتقل شده است. پس اگر علی می‌تواند مسلمانان را به خدا نزدیک‌تر کند، چرا نتواند مسلمانان را به یکدیگر نزدیک سازد؟

امروز جهان اسلام سخت گرفتار درگیری‌های فرقه‌ای شده و در عراق، سوریه و یمن جنگ شیعه و سنّی باعث تباهی ملّت‌ها و شدّت‌ گرفتن کینه‌های چندین قرنه شده است.

جهان اسلام سخت محتاج نهادهایی بین‌المللی است که هدفشان برقراری صلح و رفع خصومت‌ها باشد. سازمان‌ملل نیز به خاطر مداخلات آمریکا و اسرائیل کاری برای رفع این معضل نکرده است. علمای شیعه و سنّی نیز به جای کمک به رفع کدورت‌ها باعث تشدید دشمنی‌ها شده‌اند. اما یک نقطۀ مشترک و یک راه برای رفع اختلافات وجود دارد که آن هم الگوگیری از علی علیه‌السلام است. می‌توانیم از این نقطۀ اشتراک برای آغاز گفتگوی میان مذاهب استفاده کنیم تا شاهد برقراری صلح در جهان باشیم. بیاییم یک یا دو سال دربارۀ علی گفتگو کنیم، شعر بخوانیم و بر روی زندگی او، ایثارها و مصائبش تأمل کنیم و فوق همه دربارۀ اسلامی که او رهرو آن بود بیاندیشیم. الگوی معنوی و آموزه‌های او را موضوع گردهمایی‌هایمان قرار دهیم. چرا مسلمانان، اعم از شیعه و سنّی دست‌کم به مدّت یک یا دو سال مثل علی مسلمانی نمی‌کنند؟ چه بسا در سایۀ میراث معنوی علی بتوانیم به صلح و یکرنگی برسیم.