​ماه رمضان در سرزمین‌های شمالی

تقویم قمری اسلامی نشان می‌دهد که آغاز ماه رمضان، در هر سال کمتر از دو هفته جلوتر از تقویم میلادی گریگوری در حرکت است. در کشورهای نزدیک به خط استوا، مثل عربستان سعودی، سنگاپور و اندونزی ماه رمضان تفاوت اندکی در ساعات روشنی روز دارند. اما برای کشورهای نزدیک به مناطق شمال‌گان در ماه‌های تابستان موضوع روزه‌داری بیشتر مورد بحث قرار می‌گیرد؛ در ایسلند خورشید در نیمه‌شب غروب می‌کند و دو ساعت بعد طلوع می‌کند، یعنی مسلمانان ساکن ایسلند 21 ساعت و 51 دقیقه خورشید را در آسمان مشاهده می‌کنند. مسلمانانی که در این نوع مناطق زندگی می‌کنند می‌توانند یکی از سه راه‌حل زیر را که توسط دانشمندان و سازمان‌های اسلامی مطرح شده است را دنبال کنند:

آنها می‌توانند با طلوع وغروب خورشید در نزدیک‌ترین کشوری که نور مداوم روز را ندارد روزه بگیرند، یا با زمان محلی نزدیکترین کشوری که اکثریت جمعیت مسلمان را دارد و یا با وقت محلی عربستان سعودی روزه بگیرند. در غیر این صورت باید با رعایت وقت محلی خودشان روزه بگیرند.

کریم عسکری، مدیر اجرایی بنیاد اسلامی ایسلند می‌گوید: «21 ساعت بدون خوردن و نوشیدن، مدت‌زمان زیادی است، اما به خواست خداوند، اکثر مسلمانان در رکیاویک (پایتخت ایسلند) این کار را انجام می‌دهند.» دو مسجد در پایتخت ایسلند توافق کرده‌اند که به وقت محلی در سپیده‌دم روزۀ خود را آغاز کنند و در موقع غروب افطار کنند. مساجد دیگر در این منطقه بر اساس ساعت کشورهای اروپایی روزه می‌گیرند و یکی از مساجد رکیاویک نیز در این ماه از ساعت محلی یکی از شهرهای فرانسه پیروی می‌کند. در پایتخت ایسلند 2500 مسلمان زندگی می‌کنند.

عسکری معتقد است روزه گرفتن در سرما آسان‌تر از روزه‌داری در آسیا و خاورمیانه است که در طول روز دمای هوا بالا می‌رود. او می‌گوید: «روزه‌داری در گرما سخت‌تر است. بدون خوردن یا نوشیدن ممکن است افراد احساس خشم و آشفتگی بکنند. در ایسلند مسلمانان می‌توانند انتخاب کنند، ما اینجا در روابط اجتماع‌مان آزادی عمل داریم، بعضی از افراد نمی‌توانند بپذیرند که تا وقتی خورشید در آسمان است چیزی بخورند، حتی اگر نیمه‌شب باشد، زیرا آنها در سرزمین‌شان به انتظار عادت دارند، بنابراین با وقت محلی روزه می‌گیرند. افرادی هم هستند که می‌توانند حتی تا وقتی خورشید اندکی بالا آمده غذا بخورند.»

عدۀ دیگری معتقدند چالشی که ماه رمضان در کشورهای غیرمسلمان ایجاد می‌کند به ساعات طلوع و غروب خورشید ربطی ندارد، بلکه مشکل اینجاست که ممکن است بازده کار مسلمانان در این ماه پایین‌تر از روزهای دیگر سال باشد، در حالی که آن جامعه از مسلمانان انتظار دارد بازدهی کارهای روزمره‌، مانند شغل و تحصیل هم‌سطح روزهای دیگر سال باقی بماند.

در نروژ حدود 200هزار نفر مسلمان زندگی می‌کنند که شامل نروژی های بومی و مهاجران پاکستانی، عراقی، مراکشی و ترکیه‌ای هستند. تعداد زیادی از آنها به روش سنتی، با یک لیوان آب و چند عدد خرما افطار می‌کنند، البته این روش استاندارد برای تمام مسلمانان در گوشه و کنار جهان نیست اما برای ناظران این روش یکی از جنبه‌های زیبای اسلام است.

عسکری می‌گوید: «برای مسلمانان انعطاف‌پذیری وجود دارد. هر فردی می‌تواند هرآنچه بخواهد انجام دهد. ما می‌توانیم فقط احساس قلبی خود را ارائه دهیم، مسلمانان هرجای جهان باشند می‌توانند انعطاف درونی داشته باشند.»