​توماس جفرسون و تاریخ طولانی دفاع از حقوق مسلمانان

الهه ایزدی

توماس جفرسون از بنیانگذاران و سومین رئیس جمهور امریکا، از آزادی مذاهب دفاع می‌کرد. یکی از سه دستاورد جفرسوف که روی سنگ قبر او نیز حک شده است آزادی مذاهب در ایالت ویرجینیا است.

بار دیگر مسلمانان در ایالات متحدۀ امریکا محور  مناظرات دربارۀ تبعیض مذهبی هستند. در واقع بحث و جدل دربارۀ مسلمانان از ابتدای بنیانگذاری ایالات متحده در این کشور گرم بود.

چندی پیش دونالد ترامپ با اشاره به امنیّت ملی، بار دیگر ورود مسلمانانِ تبعۀ کشورهای با اکثریت جمعیت مسلمان، به ایالات متحده را ممنوع اعلام کرد. بسیاری از منتقدان می‌گوید دستورات ترامپ از اساس یک ممنوعیت برای مسلمانان و قطع کامل ورود آنها به امریکا است. مباحثه دربارۀ حقوق مسلمانان در طول قرن‌ها یکی از جنبه‌های گفتمان سیاسی ملی در امریکا بوده است. پدران بنیانگذار امریکا به وضوح به مسلمانان توجه داشتند، و مؤلفه‌هایی را برای آزادی مذهبی و تأمین برابر مشخص کردند.

در قرن هجده میلادی منظور از مسلمانان به طور ضمنی «ترک‌ها» یا «محمدیان» Mahometans بود، تخمین زده شده است حدود 20 درصد از بردگان آفریقایی مسلمان بوده‌اند. بر اساس اسناد تاریخی، بیشتر شهروندان در آن زمان وجود مسلمانان در امریکا را تصدیق نمی‌کردند.

برخلاف یهودیان و مسیحیان، آن زمان مسلمانان در بحث‌ها و جدل‌ها به طور فرضی انگاشته می‌شدند. برای اینکه بدانید میزان تحمل و حقوق مدنی برابر چقدر بوده است به کتاب «قرآن توماس جفرسون، اسلام و بنیانگذاران» نوشتۀ دنیس اسپلبرگ رجوع کنید. اسپلبرگ در مصاحبه‌ای می‌گوید: در شکل‌گیری ایده‌ها و اصول امریکایی، از ابتدا اصول قانون اساسی برای تمام باورهای مذهبی از جمله مسلمانان یکسان بود. توماس جفرسون از بنیانگذاران و سومین رئیس جمهور امریکا، از آزادی مذاهب دفاع می‌کرد. یکی از سه دستاورد جفرسوف که روی سنگ قبر او نیز حک شده است آزادی مذاهب در ایالت ویرجینیا است. قانون مدنی ویرجینیا مبنای قوانین مدنی بعدی ایالات متحده در حفاظت از آزادی مذاهب قرار گرفت.

در قوانینی که در سال 1786 میلادی توسط جفرسون تصویب شد، به طور خاص به حقوق مسلمانان در کنار حقوق پیروانِ دیگر مذاهب اشاره شده است. آنها نشان دادند که متن نوشته‌شدۀ قوانین دربارۀ باورها و عقاید محتوایی جهانی دارد. به همین دلیل از ورود نام عیسی مسیح در گزاره‌های قانونی جلوگیری شد. دیدگاه‌های جفرسون دربارۀ آزادی مذهبی جان لاک را تحت تأثیر قرار داد. این بنیانگذاران معتقد بودند جدایی کلیسا از دولت باعث ترویج دین مسیحیت می‌شود، یک جامعۀ باز می‌تواند برای کسانی که زیر تأثیر دین‌های ساختگی هستند محل مناسبی باشد. برای آمریکایی‌های اولیه مسلمانان اصلاً یک نگرانی جدی نبودند. بابتیست‌ها و پروتستان‌های آمریکایی در قرن هجده به طور جدی به دنبال آزادی مذهبی بودند. اونجلیک‌ها در آن زمان مخالف آزادی مذاهب بودند و در اعلامیه‌های مخالفت خود را بیان می‌کردند، آنها معتقد بودند آزادی مذاهب باعث می‌شود کافران، مسلمانان و یهودیان به مقام دست یابند. اما در آن زمان اونجلیک‌ها کنترل شدند. در نامه‌ای که از سوی مجمع کشیش‌های هانوفر در حمایت از اساسنامه جفرسون ارسال شد، برداشتن مرزهای مذهبی همچون مرزهای دیگر بین امریکایی‌ها را، به عنوان خواسته و انتظار خود از نمایندگان عنوان کرده بودند. همچنین در این نامه تأیید محترمانۀ پیروان قرآن و محمد را همچون پیروان مسیحیت خواستار بودند.

از سوی دیگر اعتراض‌هایی علیه قوانین آزادی مذاهب درگرفت. در نیوانگلند در سال 1788 معترضان می‌گفتند بر اساس این قانون اگر آزمون‌های مذهبی انجام نشود راه برای یهودیان و تُرک‌ها و کافران باز می‌شود.

دفاع جفرسون از آزادی مذهبی، او را مصون از نقد نکرد و در نهایت عده‌ای او را به بی‌خدایی متهم کردند. در سال 1765، زمانی که جفرسون در حال بررسی متن قانون اساسی بود یک مترجم انگلیسی را برای قرآن به کار گرفت. از دوستان دانشمندش خواست مطالعات تطبیقی روی ادیان بزرگ جهان انجام بدهند و ماهیت مشترک ادیان را استخراج کنند. او بعدها به انتقاد از مذهب پرداخت و دین را ضد علم و ضد خِرد دانست. اینها نظر شخصی جفرسون بود اما در عمل او قاطعانه از آزادی مذاهب دفاع کرد و معتقد بودند تمام امریکایی‌ها حق دارند به دین و مذهب خودشان باور داشته باشند و مهم نیست که باور یا اعتقادشان چقدر پوچ و بی اهمیت باشد.
 
جفرسون معتقد بود قدرت‌های مشروع دولتی باید تنها اعمالی را تحت انقیاد در‌آورند که موجب آسیب‌رساندن به دیگران می‌شوند و اگر همسایه‌ به همسایه آسیبی نزند، اهمیتی ندارد که بیست خدا را پرستش کنند یا هیچ خدایی را. جفرسون انسان عصر روشنگری و خِردگرا بود، معجرات را رد می‌کرد و در نامه‌ای به برادرزاده‌اش نوشت: «با جسارت سؤال کن! حتی اگر خدا وجود داشته باشد.»
مطالب مرتبط
درج دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.