مرور مطبوعات / فرزند‌خوانده‌ها وارث ۳۰ درصد از اموال مادران مجرد

27 تیرماه 1397

رسالت، شرق، اعتماد و ایران روزنامه‌هایی هستند که هریک بخشی از صفحات خود را به موضوعات متنوع اجتماعی و فرهنگی اختصاص داده‌اند. «حقوق شهروندی در فضای مجازی»، «دختران بیش از پسران با چالش رو‌به‌رو هستند»، «توضیح دادستان درباره پخش فیلم مائده هژبری»، «احزاب ریسک برگزاری تجمع اعتراضی را نمی‌پذیرند»، «ادبیات به وساطت فروید»، «بسته‌شدن پنجره جمعیتی در ایران تا 15 سال دیگر»، «بازاندیشی ابن‌سینا در موضوع فلسفه و تأثیرات بعدی آن»، «فرزند‌خوانده‌ها وارث 30 درصد از اموال مادران مجرد»، «سرور تلگرام کجاست؟»، «آیا بدون زبان می‌توان تفکر کرد؟»، «انسان چگونه به واسطه زبان می‌اندیشد»، «سیاست‌های ممیزی در تلویزیون بازنگری می‌شود؟» از «افکار عمومی فقط با تذکر ترمیم نمی‌شود» عناوین متنوع یادداشت‌ها و مصاحبه‌های امروز این روزنامه‌ها هستند.

روزنامه رسالت:

حقوق شهروندی در فضای مجازی
رسالت در شماره امروز خود درباره حقوق شهروندی در فضای مجازی به مصاحبه با فرشته روح‌افزا، معاون شورای فرهنگی اجتماعی زنان به گفت‌وگو نشسته است.
روح‌افزا معتقد است که در شبکه‌های اجتماعی هرکس هرچه بخواهد درست یا غلط منتشر می‌کند و این مشکل مختص جامعه ایران نیست.
وی در ادامه می‌گوید: رفتارهای غیر اخلاقی چه در فضای مجازی و چه در فضای واقعی؛ تجاوز به حقوق دیگران است، ممکن است من به عنوان یک مادر نخواهم فرزندم صحنه های مستهجن و غیر اخلاقی را ببیند، وقتی شخصی از این فضای آزاد مجازی سوء استفاده می‌کند و محیط داخل کشور را به سمت فساد می‌برد مشکلات بیشتری پیش می‌آید.
وی سوء استفاده بیگانگان از مسائل مطرح شده از جمله ماجرای مائده هژبری را از دیگر مشکلات فضای مجازی می‌داند. مطالبی که از خارج کشور در این فضا منتشر می‌شوند باید کنترل شوند تا این تکنولوژی با فضایی سالم در اختیار جوانان ما قرار گیرد. این امری شدنی است چرا که همه کشور های دنیا به این مسئله عمل می‌کنند. در کشورهای دیگر اتفاقات ناهنجاری مثل فروختن مواد مخدر و تعرض به حقوق دیگران بسیار کم است، این طور نیست که هر کس به راحتی به حقوق شهروندی دیگران تجاوز کند.
 
دختران بیش از پسران با چالش رو‌به‌رو هستند
رسالت مصاحبه دیگری نیز تدارک دیده و این بار با دکتر بهناز موحدی، مدیرکل برنامه‌ریزی معاونت رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده گفت‌وگو کرده است.
دکتر موحدی در پاسخ به این سؤال که مطالبات و مشکلات دختران امروز  چیست و چه اقداماتی از سوی متولیان امر انجام شده است، پاسخ می‌دهد:
وی معتقد است که موضوع امنیت و اعمال خشونت چه در سطح خانواده و چه در سطح جامعه از موضوعاتی است که جنس مشکلات دختران را از پسران متفاوت می‌سازد.
دکتر موحدی بر این باور است که تبعات حاصل از شکاف‌های جنسیتی در آموزش، امنیت، اشتغال و بیکاری و…باعث بروز مسائل و مشکلاتی همچون افسردگی، سرخوردگی و بعضاً آسیب‌های اجتماعی همچون کاهش سن اعتیاد به موادمخدر و یا خودکشی می‌شود.
وی از عوامل تأثیر گذار در افزایش سن ازدواج دختران را نقش ارتباطات فامیلی در رخداد ازدواج و همچنین کاهش میزان اعتماد اجتماعی و سطوح مسئولیت‌پذیری و خود محوری بیشتر در جوانان ذکر کرد  و خاطر نشان ساخت  که  نبود شغل و مسکن بر میزان تمایل به ازدواج پسران تأثیر قابل‌توجهی دارد.
مدیرکل برنامه‌ریزی معاونت رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده گفته است: به‌طور کلی در کشور ما تا رسیدن به عدالت اجتماعی و دستیابی به فرصت‌ها برای همه اعضای جامعه، گام‌های زیادی در پیش است. بخش بزرگی از آن، به زیرساخت‌های اقتصادی بازمی‌گردد که تبعات آن فارغ از جنس بسیاری از اعضای جامعه را متأثر می‌نماید امّا بخش زیادی از تبعات حاصل از ساختارهای اجتماعی و فرهنگی بر جامعه زنان و از جمله دختران تأثیر گذاشته و منجر به ایجاد شکاف‌های همچون شکاف جنسیتی در آموزش، امنیت، اشتغال و بیکاری و… شده است  که تبعات حاصل از این مشکلات باعث بروز مسائل و مشکلاتی همچون افسردگی، سرخوردگی و بعضاً آسیب‌های اجتماعی همچون کاهش سن اعتیاد به موادمخدر یا خودکشی می‌گردد. موضوع امنیت و اعمال خشونت چه در سطح خانواده و چه در سطح جامعه نیز موضوع دیگری است که جنس مشکلات دختران را از پسران متفاوت می‌سازد.
 
روزنامه شرق:

توضیح دادستان درباره پخش فیلم مائده هژبری
دادستان تهران در نشستی با مدیران مسئول تعدادی از رسانه‌ها، به ماجرای مائده هژبری و پخش مستند بیراهه پرداخته و گفته است: قاضی پرونده با توجه به اینکه افرادی در اینستاگرام از خود عکس و فیلم منتشر می‌کنند، به پلیس اطلاعات و امنیت ناجا پیشنهاد کرد در این زمینه اقدام پیشگیرانه انجام شود و در مورد نحوه این اقدامات نیز تأکید کرد که انتشار هرگونه مستند یا اجرای طرحی در این زمینه باید با تأیید قاضی پرونده باشد. بنابراین قاضی پرونده نه در ساخت و نه در انتشار مستند نقشی نداشته است. پلیس این دستور را به بخش معاونت اجتماعی ناجا ارسال کرد و با همکاری صداوسیما مستند مذکور تهیه و پخش شد. بنابراین قوه قضائیه در تهیه و پخش مستند مذکور نقشی نداشته و قاضی پرونده صرفا به پلیس دستور داده بود که برای جلوگیری از فعالیت‌های مشابه، اقدام پیشگیرانه انجام شود… .
جعفری‌دولت‌آبادی با انتقاد از اقدام افرادی که در قضیه مائده هژبری از موضوع دفاع کردند، گفت: کار به جایی می‌رسد که معاندین و دشمنان خارجی به نظام حمله می‌کنند و افرادی نیز در داخل اقدام به رقص فرد را به قلم قاضی نسبت می‌دهند و از عباراتی همچون «رقص کمر به قلم قاضی کهنسال چه ارتباطی دارد» استفاده کردند و موجب تأسف است که عده‌ای برای کسانی که بی‌حیایی را در فضای مجازی ترویج می‌کنند، دل می‌سوزانند.
 
دبیرکل اتحاد ملت:
احزاب ریسک برگزاری تجمع اعتراضی را نمی‌پذیرند
دی ماه 96 و چندماهی که از سال 97 گذشته است، اعتراضات پراکنده‌ای در تهران و برخی از شهرها صورت گرفت و با مدیریت نیروهای امنیتی هم اعتراضات خاتمه ‌یافت. در این فضا اما، اصلاح‌طلبان یا احزاب اصلاح‌طلب با همه انتقاداتی که اخیرا به شرایط اجتماعی و اقتصادی داشته‌اند و آنها را در صفحات مجازی خود نوشته‌اند، تاکنون درخواستی برای برپایی تجمع اعتراضی نداده‌اند. حزب اتحاد ملت یکی از همین احزاب است. علی شکوری‌راد دبیرکل حزب اتحاد ملت در توجیه اینکه چرا حزب متبوعش تاکنون درخواست مجوز برای برپایی تجمع اعتراضی نداده، گفته است: اگر احزاب بخواهند تجمع برگزار کنند، نیاز به مقدماتی دارند که الان فراهم نیست… به این خاطر که شرایط سیاسی- امنیتی جامعه به احزاب اجازه نمی‌دهد که تجمع برگزار کنند. عده‌ای افراد فرصت‌طلب وجود دارند که می‌خواهند از هر تجمعی به‌ نفع خود استفاده کنند؛ آن را به خشونت کشیده یا از چارچوب خارج کنند. به همین دلیل احزاب ریسک برگزاری تجمع اعتراضی را به راحتی نمی‌پذیرند.
وی در ادامه گفته است: هر وقت این تهدیدات کاهش پیدا کند، احزاب هم تجمع برگزار می‌کنند. براندازان تا الان مجوز فعالیت مستقل نداشته‌اند. آنها همیشه سعی کرده‌اند از تجمعات دیگران به ‌نفع خودشان استفاده کنند و شعارهای خودشان را سر بدهند. چه‌بسا تجمعات را به خشونت بکشند تا مشکل امنیتی برای نظام درست کنند. به همین دلیل تا زمانی که براندازان تعیین ‌تکلیف نشده و مهار نشوند، احزاب خیلی تمایلی به برگزاری تجمعات اعتراضی ندارند.
 
شکل‌های زندگی: تأملی کوتاه درباره ایده‌های فردریک جیمسون
ادبیات به وساطت فروید
نادر شهریوری به طرح دیدگاه‌ها و ایده‌های فردریک جیمسون از پیروان فروید پرداخته است.
او درباره فردریک جیمسون می‌نویسد: فردریک جیمسون (1934) مانند فروید و به‌شدت متأثر از او درباره ناخودآگاه است. او ناخودآگاه را به متن با تاریخی‌کردن آن پیوند می‌دهد. جیمسون بر این باور است که هر متن مانند فرد انسانی دارای ناخودآگاهی است که در تاریخ شکل گرفته و ساخته می‌شود. همچنین هر متن حاوی لایه‌های متوالی و انباشت‌شده سرکوب سیاسی است؛ بنابراین کنش اساسی در مواجهه با متن آن است که لایه‌هایی که در فرایند پرکش‌وقوس تاریخ به ناخودآگاه رانده شده است، به عرصه خودآگاهی بازگردانده شود و به یک تعبیر متن به موضوع خود برگردد.
جیمسون در جست‌وجوی ناخودآگاه تاریخ، هیچ متن یا فرمی را مانند متون هنری – به‌طورکلی- و متون ادبی* دارای جهت‌گیری سیاسی نمی‌داند. به این منظور جیمسون به‌دنبال ناخودآگاه تاریخ در متن ادبی می‌رود. در اینجا رابطه‌ای تنگاتنگ میان تاریخ و متن‌های ادبی شکل می‌گیرد.
برخلاف نظر رایج، از نظر جیمسون تاریخ متن نیست اما به‌صورت متن در اختیار همه قرار می‌گیرد، به بیانی دیگر تاریخ که در اساس غیرروایی است، همواره به‌صورت روایی مانند حکایت، داستان، خاطره و… انتقال می‌یابد. تلقی جیمسون از تاریخ بسیار بدیع و درخشان است: تاریخ از نظر جیمسون علتی غایب است که فقط از طریق معلول‌هایش می‌توان آن را فهمید. معلول‌های تاریخ چنان که گفته شد متن‌های ادبی‌اند. متن‌های ادبی نیز در رابطه‌ای متقابل تنها آن هنگام حیاتی مجدد پیدا می‌کنند که با تاریخ پیوند برقرار کنند و مستعد تفسیر سیاسی قرار گیرند.
 
بسته‌شدن پنجره جمعیتی در ایران تا 15 سال دیگر
شرق هم‌چنین به نقل خبری از ایسنا در خصوص پیر شدن جمعیت ایران در 15 سال آینده پرداخته است. رئیس اداره سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت گفته است: پنجره جمعیتی در ایران در ۱۵ سال آینده به طرف بسته‌شدن می‌رود؛ یعنی تعداد جوانان مولد کاهش پیدا می‌کند و جمعیت به سمت پیری می‌رود.
حامد برکاتی هم‌چنین گفته است: کشور در آن زمان با ترافیک جمعیتی و عدم پیشگیری‌های لازم برای این موضوع روبه‌رو بود و زیرساخت‌های لازم نیز وجود نداشت، اما به مرور با توجه به توانمندی‌هایی که در زمینه تأمین نیروی انسانی، ایجاد شغل، مدیریت آب، روش‌های جدید کشاورزی و افزایش درآمد ملی ایجاد شد، بررسی دوباره‌ای در سطح کشور درباره شاخص باروری کلی انجام شد که نشان می‌داد این شاخص در سال‌های نزدیک به ۸۸، به 1.7 یا 1.8 رسیده است؛ این رقم نشان می‌داد که جمعیت ایران در آینده‌ای نزدیک پیر می‌شود و در حال ازدست‌دادن پنجره جمعیتی هستیم.
وی تأکید کرده است: پنجره جمعیتی در ایران در آینده‌ای نزدیک؛ یعنی در ۱۵ سال آینده به طرف بسته‌شدن می‌رود، تعداد جوانان مولد کاهش پیدا می‌کند و جمعیت به سمت پیری می‌رود. این مسئله در صورتی اتفاق می‌افتد که به آن توجه نشود و برنامه‌های موجود کشور ادامه پیدا کند. تا سال ۱۴۲۰، ۱۵ درصد جمعیت کشور سالمند می‌شوند؛ درحالی‌که حدود ۱۰ سال پیش آمار این جمعیت کمتر از هفت درصد بود؛ به همین دلیل باید برای این موضوع برنامه‌ریزی شود. یکی از اقداماتی که در این زمینه انجام شده، ایجاد رشته طب سالمندی و همچنین برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی بخش‌های بستری سالمندان است. در حوزه بهداشت نیز بسته‌های خدمتی برای این گروه سنی در نظر گرفته شده است.
 
روزنامه اعتماد:

از ارسطو تا بوعلی در گفت‌وگو با اسکندر صالحی، پژوهشگر حوزه فلسفه
ابنسینا عمیقاً ایرانی است
محسن آزموده در شماره امروز اعتماد به گفت‌وگویی با اسکندر صالحی پژوهشگر حوزه فلسفه درباره ابن‌سینا فراهم کرده است.
اسکندر صالحی معتقد است که ابن‌سینا تلاقی‌گاه سه سنت فکری بزرگ است: اندیشه ایرانی، فکر اسلامی و فلسفه یونانی. به نظر او در واکاوی دقیق‌تر حتی می‌توان دریافت که عنصر ایرانی در اندیشه پورسینا غلبه دارد. صالحی در کتاب «هستی از در چشم‌انداز» به مقایسه هستی‌شناسی ابن سینا در اشارات و تنبیهات، از امهات آثار او، با هستی‌شناسی ارسطو در کتاب متافیزیک فیلسوف بنیانگذار یونانی پرداخته است.
این مصاحبه در دو قسمت آماده شده که قسمت نخست آن به دشواری‌های تفسیر ارسطو اختصاص دارد و در بخش دوم به ابن‌سینا و اصالت اندیشه او پرداخته شده است.
 
از خداشناسی تا هستی‌شناسی
بازاندیشی ابن‌سینا در موضوع فلسفه و تأثیرات بعدی آن
دیگر مطلب این شماره اعتماد هم به ابن‌سینا اختصاص دارد. نویسنده که خود پژوهشگر فلسفه و استاد دانشگاه است، ابتدا نگاهی کوتاه به مسئله مابعدالطبیعه از دیدگاه یونانیان انداخته و در ادامه به نگرش اسلام و ابن‌سینا به عنوان یک فیلسوف ایرانی و مسلمان درباره مابعدالطبیعه اشاره کرده است.
در بخشی از این نوشتار آمده است: ابن‌سینا در الهیات شفاء، موضوع فلسفه نخستین یا مابعدالطبیعه را «موجود بما هو موجود» معرفی می‌کند؛ استدلال وی این است که دانش مابعدالطبیعه کلی‌ترین دانش‌هاست و موضوع کلی‌ترین دانش‌ها باید کلی‌ترین موضوعات باشد و چون مفهوم وجود از هر مفهوم دیگری، عام‌تر و گسترده‌تر است، پس مفهوم وجود باید موضوع دانش مابعد‌‌الطبیعه باشد. به‌این‌ترتیب، نزد ابن‌سینا و فلاسفه مسلمان، هستی‌شناسی جایگزین خداشناسی می‌شود زیرا خداوند به عنوان وجود واجب، خاص‌تر از «وجود» است و به‌تنهایی نمی‌تواند موضوع فلسفه اولی باشد. در درون فلسفه اولی آن بخشی که به احکام تمام موجودات می‌پردازد الهیات بالمعنی‌الاعم و آن بخشی که به بررسی احکام والاترین و متعال‌ترین موجودات می‌پردازد الهیات بالمعنی‌الاخص نامیده می‌شود. اگر این چرخش موضوعی را مهم‌ترین اتفاق در فلسفه عالم اسلام تلقی کنیم به بیراهه نرفته‌ایم. جایگزینی Theology با Ontology رخداد مهمی است که ساختار فلسفه بعد از ابن‌سینا را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
 
روزنامه ایران:

فرزند‌خوانده‌ها وارث 30 درصد از اموال مادران مجرد
مدیرکل دفتر کودکان و نوجوانان بهزیستی، از مادر شدن 93 دختر مجرد در سال 96 خبر داد. دکتر «محمد نفریه» شرط اصلی فرزندخواندگی دختران مجرد را تمکن و استقلال مالی می‌داند و می‌گوید: «مانعی برای ازدواج آنها وجود ندارد و اگر همسر آنها شرایط کافی داشته باشد، در آینده سرپرستی کودک به هر دو آنها واگذار می‌شود.
دو سال گذشته بود که سازمان بهزیستی کشور با تصویب قانونی جدید شرایط فرزندخواندگی برای دختران مجرد را فراهم کرد. قانونی که بر اساس آن، دختران مجرد که پیش از آن قادر نبودند حضانت کودکی را بر عهده بگیرند با شرایط ویژه‌ای صاحب فرزند دختر می‌شوند. شرایطی از جمله؛ عدم سوء پیشینه و نداشتن محکومیت کیفری، عدم اعتیاد، دریافت تأییدیه جسمی و روانی از مراجع مربوطه، داشتن تمکن مالی و ادای فرایض دینی. با وجود این، مدیرکل دفتر کودکان و نوجوانان بهزیستی، تأکید می‌کند که برای حضانت کودکان توسط دختران جوان، علاوه بر شرایط ذکر شده، آنها باید 30 درصد از اموالشان را در وصیتنامه خود به این کودکان واگذار کنند.
او در ادامه تأکید می‌کند: به علت آنکه، پس از فوت آن‌ها، هیچ درصدی از اموال به این کودکان تعلق نمی‌گیرد، بر اساس قانون، آنها موظف‌اند، تا در وصیتنامه خود 30 درصد از اموال خود را به آنها واگذار کنند. البته، همه آنها باید بالای 30 سال سن داشته باشند و تنها می‌توانند کودکان دختر را، به فرزندخواندگی قبول کنند. این کودکان حداقل باید 6 ماه نزد دختران مجرد بمانند و پس از گذشت این دوره، سرپرستی کودک با حکم قضایی به آنها واگذار می‌شود. همچنین، در حال حاضر، حدود 15 دختر مجرد دیگر، به طور موقت از کودکان تحت پوشش سازمان بهزیستی نگهداری می‌کنند که پس از طی شدن مراحل لازم، سرپرستی کودکان به طور دائم به آنها واگذار می‌شود.
 
سرور تلگرام کجاست؟
عبدالصمد خرم‌آبادی دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در صفحه شخصی خود در پیام‌رسان سروش اعلام کرد: هاتگرام و طلاگرام پیام‌رسان نیستند. آنها در واقع دو فیلترشکن داخلی با مدیریت واحد هستند که به‌طور غیرقانونی و برخلاف دستور قضایی با امکانات وزارت ارتباطات دسترسی کاربران ایرانی را به شبکه اجتماعی فیلتر شده «تلگرام» فراهم می‌کنند.
درحالی که وزارت ارتباطات تلاش خود برای شفاف‌سازی در خصوص وجود یا نبود سرورهای تلگرام، هاتگرام و طلاگرام را به کار بسته اما سازمان پدافند غیرعامل در بیانیه‌ای که غروب روز بازدید خبرنگاران از ساختمان شرکت ارتباطات زیرساخت منتشر کرده به صراحت این حرکت وزارت ارتباطات را عجولانه و تبلیغاتی دانسته است. این سازمان در این بیانیه تأکید داشته که بهتر بوده وزارت ارتباطات در این بازدید از کارشناسان فنی، قضایی و امنیتی دعوت به عمل می‌آورد. البته در کنار سازمان پدافند غیرعامل بسیاری از کاربران و کارشناسان شبکه‌های اجتماعی نیز اعلام کردند که بازدید چند خبرنگار که احتمالاً هم تخصص فنی ندارند ثابت نمی کند که تجهیزاتی که شرکت زیرساخت به این گروه نشان داده سرور مربوط به تلگرام بوده یا خیر.
امیر راستی، کارشناس امنیت شبکه در این خصوص به «ایران» می‌گوید: شما با دیدن یک سخت افزار نمی‌توانید تشخیص بدهید که این سخت‌افزار چه کاری انجام می‌دهد. برای همین در این بازدید بدون اینکه افراد بتوانند محتوای این سخت‌افزار‌ها، پیکره‌بندی، معماری نرم افزاری داخل آن را بررسی کنند نکته‌ای را ثابت نمی‌کند. سرور در هر جایی می‌تواند نگهداری شود. نگهداری سرور یا کلاً دیتا سنتر نیازمند یک سری شرایط فیزیکی و غیرفیزیکی است. برای نمونه فراهم کردن بحث امنیتی مثلاً یک مورد بسیار مهم است. بحث خنک نگه‌داشتن آن هم از موارد مهم دیگری است به نظر نمی‌رسد که تجهیزات نگه‌داری شده در آن طبقه سرور باشند چرا که نه خبر از خنک‌کننده است و نه نکات امنیتی ویژه‌ای برای این تجهیزات در نظر گرفته شده است. او تأکید می کند که هر دو طرف این داستان یعنی وزارت ارتباطات و سازمان پدافند غیرعامل باید برای ادعای خود مدرک مستند منتشر کنند حالا که وزارتخانه این گام را برداشته بهتر است سازمان پدافند نیز برای اثبات ادعای خود به صورت شفاف مدرکی در خصوص وجود سرور تلگرام، هاتگرام و طلاگرام در کشور منتشر کند.
 
آیا بدون زبان می‌توان تفکر کرد؟
دکتر حسین شیخ‌رضایی استاد و پژوهشگر فلسفه علم در نوشتاری به مسئله زبان و تفکر و توانایی زبان فارسی در بیان مفاهیم فلسفی پرداخته است.
وی در بخشی از نوشتار خود می‌نویسد: در دوره‌ای که بخشی از فکر فلسفی به زبان فارسی بود، زبان فارسی توانایی‌های خوبی از خود بروز داد و در جریان ترجمه، ورود اصطلاحات و واژه‌هایی از عربی و زبان‌های دیگر، آن را تقویت کرد. بر این اساس، جریان ترجمه که مهم‌ترین منبع زایایی زبان در حوزه اصطلاحات است، به حوزه فلسفه کمک‌های بسیاری کرده تا مفاهیم ساخته شود. اما با این حال باید این نکته را به‌خاطر داشت که گویشوران زبان فارسی زیاد نیستند؛ به این معنا که تعداد کشورهایی که به این زبان تکلم می‌کنند، محدود است این کشورها هم در نظریه‌پردازی چندان پیشگام نیستند و همه اینها بر زبان و زایایی و پویایی آن تأثیر خواهد گذاشت.
شیخ‌رضایی معتقد است: بین «زبان» و «تفکر» نسبت عمیقی وجود دارد. نسبت فکر و زبان از موضوعاتی است که همواره در مطالعات فلسفی و بین فیلسوفان مطرح بوده است و آنان سه نظریه را در این رابطه ارائه کرده‌اند.ادعا نمی‌کنیم که زبان صددرصد به فکر شکل می‌دهد اما در اینکه زبان به افکار گویندگانش جهت می‌دهد، شکی نیست. به‌عنوان مثال، در فارسی برای مناسبات خانوادگی اصطلاحات زیادی داریم. وقتی کسی با این زبان رشد می‌کند، خواه ‌ناخواه یاد می‌گیرد که این مناسبات در جهان او اهمیت دارد. به این اعتبار، می‌توان گفت زبان می‌تواند در جهت‌گیری کلی تفکر گویشوران آن زبان هم نقش داشته باشد.
 
انسان چگونه به واسطه زبان می‌اندیشد
دکتر کریم مجتهدی استاد فلسفه هم به همین موضوع پرداخته است. او می‌نویسد: نسبت «زبان» و «تفکر» صرفاً به حوزه فلسفه مربوط نمی‌شود، بلکه در وهله نخست مربوط به روانشناسی تجربی است. روانشناسان در آزمایشگاه‌های خاص خود سعی کرده‌اند این مسأله را بررسی کنند و به نحوی خواسته‌اند از تفکر، اندازه‌های کمی به‌دست آورند. آنها در این زمینه دستگاه کوچکی تعبیه کرده‌اند که روی گلوگاه انسان قرار می‌گیرد و موقعی که شخص تفکر می‌کند حرکت آن را نشان می‌دهد.
وی در ادامه مدعی است: انسان تفکر می‌کند و بر خلاف آنچه تصور می‌شود این امر صرفاً درونی نیست و با علائم مادی خارجی ارتباط نزدیکی دارد. البته محرز است که این تجربه روانشناسی، تنها رابطه «تفکر» و «دستگاه صوتی انسانی» را نشان می‌دهد، ولی به هیچ‌وجه کیفیت تفکر را معلوم نمی‌کند. تفکر برای نظام‌مند شدن، احتیاج به ارزیابی درست دارد و فقط از این رهگذر است که ما می‌توانیم به فلسفه‌های مختلف ورود پیدا کنیم. «زبان» و «کلمات» در نظام‌مند شدن تفکر سهم زیادی دارند و باز از همین رهگذر است که می‌توان امکان ارزیابی تفکر را به‌دست آورد. البته زبان فارسی هنوز قدرت بیان تمام تخصص‌های جدید را ندارد و ما عملاً اصطلاحاتی را لازم داریم و برای رفع این معضل باید از ریشه‌های غنی زبان فارسی کمک بگیریم و اصطلاحات فارسی اصیل را بتدریج به‌ دست آوریم. در رشته فلسفه هم برای بیان بعضی از بحث‌های خارجی باید اصطلاحات درست فارسی داشته باشیم.
 
سیاست‌های ممیزی در تلویزیون بازنگری می‌شود؟
علاقه‌مندان به فوتبال که فینال جام جهانی میان فرانسه و کرواسی را به صورت مستقیم از شبکه سه سیما و برنامه تلویزیونی «2018» به تماشا نشسته بودند، در زمان اهدای جوایز تیم‌های قهرمان و نایب قهرمان شاهد تصاویری بودند که تا پیش از این هیچ‌گاه از تلویزیون پخش نشده بود. برای اولین بار بینندگان شبکه سه سیما در این لحظات دقیقاً همان چیزی را از جام جهانی دیدند که باقی مردم جهان تماشا می‌کردند.
شاید بسیاری ندانند که پخش کامل تصاویر اهدای جوایز تنها به خاطر تصمیم آقایان حبیبی و فارسیجانی دو ناظر حاضر در برنامه نبود، بلکه دلیل اصلی آن حضور یک مقام عالی رتبه صداوسیما در پشت صحنه برنامه «2018» بود. مرتضی میرباقری معاون سیما همزمان با پخش این برنامه به همراه مدیران معاونت و مدیر شبکه برای بازدید به پشت صحنه آمده بودند و دستور مستقیم میرباقری دلیلی شد تا تلویزیون برخلاف سنت دیرینه‌اش در ممیزی‌های خسته‌کننده و اعصاب خردکن، این بار برای بیننده‌هایش احترام قائل شود و رفتاری حرفه‌ای را دنبال کند. البته این اقدام، در کنار حمایت‌های مردمی، در فضای مجازی نیز بازتاب‌های بیرونی وسیعی پیدا کرد.
آیا  حرکتی که از شبکه سه آغاز شده می‌تواند ادامه پیدا کند و تلویزیون رابطه خود را با مخاطب از نو تعریف کند؟ امیر تاجیک، مدیر سابق شبکه مستند سیما، در گفت‌و‌گو با «ایران»، تغییر مدیریت در شبکه سه سیما را در چنین ساختارشکنی صریحی بی‌تأثیر نمی‌داند و می‌گوید: باید دید این اقدام شبکه سه تصمیم مقطعی مدیر به ظاهر ارزشی‌اش بوده یا تصمیم رسانه ملی به‌عنوان یک کل در تغییر مرزهای ممیزی صورت گرفته؟ طبیعتاً تنها بازوی رسانه‌ای نظام جمهوری اسلامی نمی‌تواند و نباید تصویر نوشیدن مسکرات را چندبار نشان دهد، یا اجازه ندارد صحنه‌های رقص را روی آنتن ببرد، ممکن نیست تصویر در آغوش گرفتن ده‌ها مرد توسط یک خانم را نشان دهد.
 
افکار عمومی فقط با تذکر ترمیم نمی‌شود
ایران درباره پخش مستند بیراهه از تلویزیون به گفت‌وگو با کامبیز نوروزی، حقو‌قدان و عضو هیئت‌مدیره انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران گفت‌وگو کرده است.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا تذکر شورای نظارت به تلویزیون، بازدارنده است، می‌گوید: تذکر اعلام شده، چندان حرفه‌ای نیست. در این تذکر ایراد‌های مستند «بی‌راهه» اعلام نشده در حالی که به‌طور مشخص باید دلایل تذکر اعلام می‌شد. در اطلاعیه شورای نظارت بر صدا و سیما، گفته شده پخش برنامه بدون هماهنگی با قوه قضائیه بوده است؛ آیا از نظر آقایان اگر این مستند با هماهنگی قوه‌ قضائیه پخش می‌شد، مشکلی نداشت؟! از نظر مقامات تصمیم‌گیر در این‌باره، نقض حقوق اشخاص، به خطر انداختن منافع عمومی، ایجاد تنش در فضای عمومی جامعه، در صورت هماهنگی با مسئولان قضایی جایز است؟! از طرفی نمایش مستند با هماهنگی مقام قضایی مخالف اصل استقلال رسانه است. این نوع تذکر دادن غلط است. باید مبتنی بر اصول رسانه‌ای و با توجه به هزینه‌‌ای که نمایش مستند بر جامعه ما تحمیل کرده، ایراد‌های آن برشمرده می‌شد.
وی می‌گوید: این تذکر، نه تنها جنبه بازدارنده ندارد و نمی‌تواند از تخلف‌های احتمالی بعدی پیشگیری کند، از طرفی کمکی هم به ترمیم افکار عمومی نمی‌کند. انتظار می‌رود اعضای شورای نظارت بر صدا و سیما مسئولانه‌تر فعالیت کنند و دقت نظر و قاطعیت بیشتری به وظایف‌شان داشته باشند. این نوع اقدام‌های شورای نظارت بیش از آنکه نشان دهنده برخورد با تخلف‌ها در صدا و سیما باشد، عملاً باز‌تاب دهنده تسامح با رسانه‌ای است که وفق قانون اساسی مملکت رسانه عامه مردم است و باید در راستای منافع عمومی فعالیت کند و مأموریت‌هایش را به انجام برساند.

مطالب مرتبط
درج دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.