مرور مطبوعات / رضاشاه بانی ایران نوین نبود

پانزدهم مردادماه 1397

مشروطیت، ایزوتسو فیلسوف ژاپنی و رضاه شاه از موضوعاتی بودند که توجه نویسندگان روزنامه‌های امروز را به خود جلب کرده بودند. «روحِ شرقی مشترک»، «همبستگی اجتماعی و نابرابری»، «مسئله امروز ما حس نارضایتی است»، «تصویب طرح تسهیل خروج زنان از کشور»، «درس‌هایی برای امروز»، «رضاشاه بانی ایران نوین نبود»، «ایجاد موج مطالبات مردمی می‌تواند در قوانین و تصمیم‌گیری‌ها تاثیرگذار باشد»، «نژادپرستی از نوع آلمانی»، «مسیر سخت برای زنان قربانی»، «تفکیک قوا و تقسیم کار» عناوین برجسته روزنامه‌های امروزند.

شرق
 
تفکیک قوا و تقسیم کار
فریدون مجلسی نظری انداخته است بر قانون اساسی و این‌که چه مقدار در نگارش این قانون به قوانین دیگر کشورها نگریسته شده است. در بخشی از این یادداشت آمده است: در ایران بخشی از اختیارات اجرائی در اختیار تشکیلاتی قضائی _اجرائی به نام قوه قضائیه قرار دارد. همین موجب شد یک بار رئیس قوه قضائیه ‌ دادسراها ‌ را منحل کرد منتها مسائلی پدید آمد که منجر به بازگشایی دادسراها و نصب دادستان‌ها‌ از سوی رئیس قوه قضائیه شد. در تفکر لیبرالی لوایح را دولت تنظیم می‌کند و برای بررسی و تصویب به مجلس می‌دهد. در ایران لوایح قضائی نیز از سوی سازمان قوه قضائیه تهیه و مستقیما به مجلس داده می‌شود. این تفاوت‌ها‌ نشان می‌دهد که در ایران ضمن رعایت نسبی تفکیک قوا، همراه با نوعی تقسیم کار در امر حکومت، بخشی از ‌وظایف اجرائی را نیز برعهده تشکیلات مستقل «قوه قضائیه» قرار داده‌اند که گاهی در رابطه میان قوا ایجاد اصطکاک می‌کند که به‌هرحال این موضوعی است که در قانون اساسی ایران پیش‌بینی شده ‌است.
 
مسیر سخت برای زنان قربانی
گاردین به‌تازگی با فریده روشیتی، یک پزشک هنرمند که از نامزدهای فعال‌ترین زنان در عرصه رفع نابرابری‌های جنسیتی 2018 است، گفت‌وگویی انجام داده. او که در تلاش برای برابری حقوق زنان و برابری جنسیتی در توسعه جهانی است، به‌تازگی به موفقیت بزرگی دست یافته. دولت کوزوو پس از دو دهه به‌تازگی موافقت خود را برای پرداخت حقوق بازنشستگی به زنان مورد تجاوز قرارگرفته اعلام کرده است؛ زنانی که قربانیان پنهان جنگ بودند. روشیتی می‌گوید: «نمی‌خواستم سخن‌گفتن از تجاوز تابو باشد». او سال‌هاست در حال مبارزه برای بهبود وضعیت زنان کوزوویی است که در طول جنگ مورد تجاوز قرار گرفته‌‌اند. هنگامی که در اواخر دهه 90 جنگ در کوزوو آغاز شد، فریده روشیتی در دانشگاه تیرانا در آلبانی مشغول به تحصیل پزشکی بود. او توانست خود را به مرز آلبانی برساند؛ جایی که بیش از صد هزار پناهنده فراری از کشتار قومیتی در آن زندگی می‌کردند. بسیاری معتقدند این فرار پس از جنگ جهانی دوم بزرگ‌ترین خروج اجباری در اروپا بوده است؛ فراری ناامیدکننده و کاملا دلهره‌آور.
 
اعتماد
 
نژادپرستی از نوع آلمانی
محمود فاضلی به بهانه استعفای مسعود اوزیل بازیکن ترک‌تبار تیم ملی فوتبال آلمان از این تیم به دلیل نگاه نژادپرستانه مردم، به مسئله نژادپرستی در آلمان پرداخته است.
او می‌نویسد: از دیدگاه اکثریت مردم آلمان نژادپرستی طی ١٠ سال گذشته شدت گرفته است. نتایج نظرسنجی موسسه Emnid نشان می‌دهد ۵٧ درصد شرکت‌کنندگان عقیده دارند که نژادپرستی در این محدوده زمانی شدت گرفته است. ٢٩ درصد معتقدند که نژادپرستی در سطح گذشته ثابت مانده است. اکثریت مردم آلمان، این کشور را در همگرایی مهاجران «موفق»، ۴ درصد عقیده دارند آلمان «بسیار موفق» است، اما ۴٨ درصد بر این عقیده‌اند که آلمان «نسبتا» در همگرایی موفق بوده است. ٣۶ درصد، دلیل شکست همگرایی فرزندان و نوه‌های مهاجرانی را که به آلمان آمده‌اند، خود مهاجران می‌دانند و ٢٢ درصد «آلمانی‌ها» و ٣۵ درصد نیز دو طرف را مسوول می‌دانند.
 
ایجاد موج مطالبات مردمی می‌تواند در قوانین و تصمیم‌گیری‌ها تاثیرگذار باشد
حجت‌الاسلام محسن غرویان که گاه و بیگاه نظرات خاص خود در خصوص مسائل اجتماعی مرتبط با امور فقهی را در رسانه‌ها مطرح می‌کند، این‌بار نیز در تحلیل آثار و تبعات برگزاری کنسرت موسیقی در خیابان با اعتماد به گفت‌وگو نشسته است.
وی می‌گوید: هنر یکی از ابزارهایی است که می‌تواند در ایجاد این شادی و نشاط مردم بسیار موثر باشد و برگزاری کنسرت رایگان خیابانی که هفته گذشته توسط همایون شجریان و چند خواننده دیگر مطرح شد، می‌تواند در کاهش فشار اقتصادی روی مردم و افزایش شادی و نشاط آنان بسیار موثر باشد. البته که محسن غرویان، فعال سیاسی اصولگرا می‌گوید طبیعی است که عده‌ای در برابر این حرکت‌ها مقاومت‌هایی می‌کنند اما اگر مردم اصرار کنند و مقاومت داشته باشند؛ معتقد است که با مقاومت مردم بعد از مدتی زمینه برای اجرای آنها فراهم می‌شود. این استاد حوزه علمیه ۴٩ ساله می‌گوید که مسئولان هم به عنوان وکیل مردم موظف هستند که مطالبات مردم را پیگیری و قانونگذاری و تسهیلات لازم را برای مطالبات مردم که روز به روز هم جدید و نو می‌شود، فراهم کنند.
 
رضاشاه بانی ایران نوین نبود
نشست «رضاخان و توسعه» با حضور داود هرمیداس باوند، استاد حقوق و روابط بین‌الملل و همچنین رحیم نیکبخت، پژوهشگر تاریخ معاصر روز چهارشنبه در کانون اندیشه جوان برگزار شد. هرمیداس باوند در این نشست گفت: اگر ما درگذر تاریخ نگاهی به دایره‌المعارف‌های معتبر داشته باشیم، در معرفی پنج شخصیت مانند کوروش، داریوش اول، شاپور اول، خسرو انوشیروان و شاه عباس از عنوان «کبیر» استفاده می‌شود. این شخصیت‌ها واقعاً درخور این جایگاه هستند. بیهوده نمی‌توان به کسی صفت کبیر اتلاق کرد. وی ادامه داد: ما در قرن نوزدهم متوجه شدیم که فاصله نسبتا دوری از تحولات جهان غرب داریم. ما با نظام استعماری و استبدادی مواجه می‌شویم که دیوان‌سالاران ما می‌خواستند راه خروج از این وضعیت را پیش بگیرند و یک نوسازی انجام دهند. خط‌مشی‌ای که امثال امیرکبیر طی کردند و نیمه‌کاره ماند. وی افزود: تمام تلاش انگلیس در ایران حفظ امنیت مناطق نفت خیز بود که باید یک دولت مقتدر مرکزی این کار را انجام دهد.
 
درس‌هایی برای امروز
سعید شریعتی به مناسبت سالگرد صدور فرمان مشروطیت دست به قلم برده و در بخشی از نوشتار خود آورده است: معتقدم که سرنوشت مشروطه‌خواهی را از سرنوشت مشروطه‌خواهان باید تفکیک کرد. مشروطه‌خواهی در موج آغازین خود نافرجام و ناکام بود، اما در امواج قوی‌تری بازگشت، اما سرنوشت مشروطه‌خواهان موج اول قطعا شکست و اضمحلال بود. مرور تاریخ سیاسی ایران در فاصله ۱۲۸۵ شمسی سال امضای فرمان مشروطه تا ۱۲۹۹ کودتای سوم اسفند و آغاز فرآیند سرنگونی سلسله قاجار بسیار حایز اهمیت و درس‌آموز است. ۱۴ سالی که سرنوشت «مشروطه‌خواهان» عبرت تاریخ شد. مرور رخداد‌های این ١۴ سال که با مرگ مظفرالدین‌شاه، روی کار آمدن محمدعلی شاه، ایجاد شکاف میان مشروطه‌خواهان، رویگردانی پایگاه اجتماعی و مردمی از جریان‌های مشروطه‌خواه، بالا گرفتن موج ترور و خشونت و اعدام، دسیسه‌های روس و انگلیس خصوصا در قالب قرارداد‌ ۱۹۰۷ سن‌پترزبورگ، آغاز جنگ ‌جهانی و درگیر شدن ناخواسته ایران در تبعات ویران‌گر این جنگ، قحطی و خشکسالی و تحریم غلات، استبداد صغیر محمدعلی‌شاهی، تضعیف جایگاه مجلس شورا که به توپ بستن مجلس منجر شد.
 
ایران
 
تصویب طرح تسهیل خروج زنان از کشور
کمیسیون امنیت ملی طرح تسهیل خروج زنان از کشور را تصویب کرد. طیبه سیاوشی عضو فراکسیون زنان مجلس گفت: به موجب مصوبه کمیسیون امنیت، یک تبصره به بند سه ماده ۱۸ قانون گذرنامه اضافه خواهد شد که به موجب آن زنانی که می‌خواهند در همایش‌های علمی، فرهنگی، ورزشی و مانند آنها شرکت کنند، در مواردی که شوهر به آنها اجازه خروج نمی‌دهد، می‌توانند با اجازه مراجع ذیربط یا در غیر این صورت دادستانی از کشور خارج شوند. همچنین روح‌الله بابایی، یک عضو کمیسیون اجتماعی مجلس از تصویب کلیات طرح تشکیل وزارت امور شهدا و ایثارگران در کمیسیون اجتماعی خبر داد.
 
مسئله امروز ما حس نارضایتی است
دکتر عباس کاظمی عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات اجتماعی و فرهنگی به مسئله نارضایتی مردم از دیدگاه جامعه‌شناسی و فلسفه پرداخته است. او می‌نویسد: چهل سال پیش مردم ساختار سیاسی را که از نظر اقتصادی در وضعیت نسبتاً ایده‌آلی بود، تغییر دادند و امروز مجدداً نسبت به ساختار سیاسی که خود روی کار آوردند، احساس نارضایتی می‌کنند و من از این وضعیت احساس خطر می‌کنم. بنابراین، پاسخ من به این پرسش اصلی که «مسأله امروز جامعه ما چیست؟» این نکته است که مسأله ما نارضایتی است و باید بررسی کرد که چقدر از این نارضایتی واقعی است و ریشه‌های آن کجا است. معتقدم وضعیت بحرانی امروز، ریشه در خود ساختار سیاسی ندارد، گرچه ساختار سیاسی بسیار در خصوص این بحران‌ها می‌تواند تعیین‌کننده باشد اما بیش از ساختار سیاسی ریشه این بحران‌ها به خود مردم، میزان مشارکت اجتماعی، مسئولیت‌پذیری اجتماعی‌شان، ضعف جامعه مدنی، فقدان جنبش‌های اجتماعی و… باز می‌گردد.
 
همبستگی اجتماعی و نابرابری
دومین گزارش وضعیت اجتماعی ایران در فاصله سال‌های 1388 تا 1396 کتابی دو جلدی است که به اهتمام (مدیرعلمی) میرطاهر موسوی از سوی انتشارات آگاه منتشر شد. عنوان جلد یکم این مجموعه «همبستگی اجتماعی و نابرابری» و جلد دوم «آسیب‌های اجتماعی و نابرابری» نام دارد. مؤسسه رحمان از سرآغاز تأسیس در سال 1385 به همت اندیشمندان و محققان برجسته علوم اجتماعی کوشیده است آثار و نتایج مطالعات و تحقیقات انجام گرفته خود را در حوزه‌ها و ساحت‌های نظری و تجربی به شیوه علمی عرضه کند.
کتاب به دنبال دستیابی به تصویرهای واقعی از فرصت‌ها و تهدیدهای پیش‌روی جامعه ایرانی است و تلاش کرده و در فرآیند انجام مطالعه و پژوهش و انتشار از گزارش‌های جامع و ملی بهره‌گیرد. حاصل این‌کار، علاوه بر برگزاری نشست‌ها و همایش‌های منظم و ادواری در طی دهه گذشته، انتشار گزارش وضعیت اجتماعی ایران (1380-1388) گزارش وضعیت اجتماعی زنان در ایران (1380- 1390) دومین گزارش وضعیت اجتماعی ایران (1388- 1396) به دور از تشریفات موسوم و هزینه‌های گزاف و رایج است.
 
روحِ شرقی مشترک
حمیدرضا محمدی به انگیزه نمایش مستندی درباره «توشیهیکو ایزوتسو»؛ فیلسوف و اسلام‌شناس ژاپنی دست به قلم برده و درباره ایزوتسو و آثارش نوشته است.
نشست خبری معرفی و نمایش مستند «شرقی»، پرتره‌ای از توشیهیکو ایزوتسو؛ اسلام‌شناس ژاپنی، دوشنبه ساعت 16 در سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به نشانی بزرگراه حقانی(غرب به شرق)، بعد از ایستگاه مترو، خروجی کتابخانه ملی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، مرکز همایش‌ها، تالار فرهنگ برگزار خواهد شد.
وی به نقل از دکتر غلامرضا اعوانی درباره ایزوتسو می‌نویسد: ایزوتسو بخوبی عرفان ژاپنی، چینی و اسلامی را می‎دانست. ایشان حتی کتابی تألیف کرد که در این کتاب عرفان ابن عربی را با حکیم و عارف بزرگ چینی، لائوتسه تطبیق کرد که به زبان فارسی هم ترجمه شده است. ایزوتسو نه تنها بر افکار ابن عربی تسلط داشت بلکه در افکار حکمای شرقی نیز تبحر پیدا کرده بود.
مطالب مرتبط
درج دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.