محمد العشماوی قاضی معروف مصری، یکی از برجسته‌ترین متفکران جهان اسلام در جهان معاصر است. او دانش خود درباره الهیات اسلامی را محدود به حوزه‌های اصول دین و شریعت کرده است و در این زمینه سخنرانی‌ها، کتاب‌ها و مقالات بسیاری ارائه داده است. برای اینکه بتوان به نحو شایسته‌ای آراء العشماوی و چالش‌های پیش روی آن در جهان اسلام را عنوان کرد، باید زمینه‌های رشد تفکر او در مصر و سایر کشورهای عربی را بررسی کرد.
العشماوی به‌طورکلی در دو بحث رایج در کشورهای اسلامی شرکت کرده است. یکی این ادعا که «اسلام روش کاملی برای زندگی است» و دیگری اینکه «سایر ایده‌های نظری و اخلاقی می‌تواند با اسلام مطابقت داشته باشد». ریشه این بحث‌ها در قرن 19 شکل گرفت.