اگر حجاب مسئله است…

نوشتار زیر به چند نکته درباره مسائل مربوط به حجاب و عفاف اشاره داد:

1. اصغر فرهادی را می توان از موفقترین و نامورترین مردان این روزگار ایران دانست. حسین معززی نیا درباره کارگردانی فرهادی می گفت ابتدا متن را به بازیگر می دهد و از او می خواهد تا با نقشی که دارد به آن متن  بپیچد. بعد که آن حالت چند وجهی در نقش شکل می گیرد فرهادی کارگردانی خودش را پی می گیرد.

این نگاه زیبا و حرفه ای فرهادی به نقش و بازیگری است که خالق آثار بزرگی مثل درباره الی و جدایی و گذشته شده است. کاش این نگاه فرهنگی و چندوجهی فرهادی را مجریان و کارگردانان فرهنگی هم بفهمند.

2. از آغاز شکل گیری انقلاب مسئله «حجاب»(قبل ترها) و «عفاف و حجاب»(تازگی ها) از مهمترین دغدغه های انقلابی ها بوده است. رعایت حجاب برای نیروهای انقلابی، نمادی از موافقت با نظام و مخالفت با آن نمادی برای مخالفت با نظام بوده است. از این رو بوده که بحث الزام حکومتی حجاب همواره از مهمترین مباحث حقوقی و سیاسی این مملکت بوده و کمتر این مسئله با ابعاد فقهی و اجتماعی اش بررسی و کاوش شده است.

کاش آن دست از وارثان انقلاب که کارگزاران نظامند کمی به راز موفقیت کارگردانی اصغر فرهادی بیشتر بیندیشند. چرا نظام همیشه در این دست مسائل به طور مستقیم می خواهد مداخله کند؟ چرا نظام این دست مسائل را به خود مردم و انجمن ها و اصناف نمی سپرد تا آنان نیز آن دست مسائل را به صورت فرهنگی و چند وجهی در جامعه ااجرا کنند؟

اگر نظام پاسداشت عفاف را به گروه ها و انجمن های مربوط بسپرد بار سنگینی را از دوش خود خواهد برداشت و به یقین زودتر هم نتیجه خواهد دید.

3. برخی از جامعه شناسان حجاب را مسئله اجتماعی نمی شمرند. از سویی به نظر می رسد حجاب و عفاف هنوز تعریف مشخصی ندارد. مردم هم نمی دانند که سطح توقع نظام از ایشان برای اجرای این دغدغه چیست و در چه سطح و میزان است. نگاهی به فیلمهای ساخته شده در دهه های شصت، هفتاد، هشتاد و اینک نود، نشان می دهد که هر چه از تشکیل نظام اسلامی گذشته تسامح در پوشش بازیگران زن سینما نیز بیشتر شده است. از سویی اما دغدغه نظام برای این مسئله بیشتر شده است، چنانکه کمتر نمازجمعه ای بوده که امام جمعه به این مسئله اشاره نکند و مردم را به غصه خوردن واندارد. گویی حجاب مسئله ای است مهم که هنوز نه چماق برای آن ساخته شده و نه چماق زن و چماق خورش خود را معرفی کرده اند.

4. صرف نظر از واقعیت داشتن بسیاری از گزارش ها درباره حجاب باید دید این مسئله از جه جهتی برای نظام چگونه اهمیتی دارد که در دورانی مثل ایام انتخابات کمتر بدان توجه می شود و در ایام دیگر که نیروهای امنیتی فراغ بال بیشتری دارند بیشتر به این مسئله می پردازند. اصولا باید دید چرا نظام همواره به این مسئله امنیتی و حقوقی نگاه می کند و نه اجتماعی. اگر کتاب شهید مطهری را واقعاً مانیفست اجرای این دغدغه بدانیم، خواهیم دید که نظر شهید مطهری درباره اجرایی کردن این مسئله ابتدا متوقف بر نوعی نگاه معرفت شناسانه و تاریخی است که بدون فهمیدن و فهماندن آن به مردم امکان نخواهد داشت که اجرای عفاف در مملکت سر بگیرد.

5. پیشنهاد می شود دولت جدید به ریاست آقای دکتر روحانی درباره این مسئله به صورت مناسکی برخورد نکند و راهکاری نو بیندیشد. واگذاردن این مسئله نیز یعنی ورود نیروهای امنیتی که ناگزیرند برای آرام کردن اعتراض برخی مقامات و شخصیتها به میدان بیایند. بنابر این دولت باید برنامه ای در این باره داشته باشد. شاید اگر دولت به شیوه اصغر فرهادی سناریو را به بازیگران جامعه بدهد و به آنان فرصت دهد تا بتوانند نقش بیافرینند و از تنوع نقش آنان هم نهراسد بلکه بکوشد این تنوع نقش را کارگردانی کند، آن گاه تا کمتر از چهار سال دیگر معضلی به نام بدحجابی در مملکت گزارش نخواهد شد.

 سمانه موسوی
شورای فرهنگ عمومی کشور، سالروز قیام مردم مشهد علیه کشف حجاب را روز عفاف و حجاب نام‌گذاری کرده است. توجه به این مسئله و روش‌های اجرای آن چنان اهمیت دارد که کاندیداهای ریاست جمهوری در چند دوره گذشته درباره آن بسیار جولان داده‌اند. محمود احمدی‌نژاد در نطق تبلیغاتی‌اش این مسئله را به بیرون آمدن چند تار از موی دختران تقلیل داد ولی در دولت او گشت ارشاد کم هیاهو نیافرید.