نگاهی به روند افزایش محدودیت‌های دینی در سراسر جهان

در واقع آخرین داده‌ها گویای آن است که در 52 دولت، محدویت‌های «بسیار بالا» یا «بالایی» در حوزۀ مسائل دینی اعمال می‌شود، حال آن که در سال 2007، تنها در 40 کشور سطح محدودیت‌ها تا این اندازه بالا بود. محدودیت‌های دولتی از چند لحاظِ مختلف افزایش یافته است. قوانین و سیاست‌هایی که آزادی دینی را محدود می‌سازد (برای مثال الزام گروه‌های مذهبی برای به ثبت رساندن خود) و طرفداری دولت از گروه‌های مذهبی (برای مثال از طریق تخصیص بودجه برای آموزش‌های مذهبی و روحانیون) رایج‌ترین شکل محدودیت‌ها در تمام پنج منطقۀ مورد مطالعه در جهان بوده؛ یعنی آمریکای شمالی و جنوبی، آسیا-اقیانوسیه، اروپا، خاورمیانه، آفریقای شمالی و جنوب صحرای آفریقا. به طور میانگین در این بازۀ ده ساله، محدودیت‌ها 20% در سطح جهان افزایش پیدا کرده است.
سطح محدودیت‌هایی که دولت‌ها بر فعالیت‌های دینی اعمال می‌کنند و آزار و اذیت گروه‌های دینی توسط دولت‌ها قدری پایین‌تر است، هرچند این دست محدودیت‌ها نیز ظرف سال‌های مذکور با افزایش مواجه بوده است.

اما وقتی پای موضوع خصومت‌های اجتماعی به میان می‌آید، الگوی جهانی دیگر به این یکدستی نیست. از میان انواع خصومت‌ها یکی از زیرمجموعه‌های خصومت‌های اجتماعی افزایش چشمگیری داشته است؛ یعنی خصومت‌های مربوط به هنجارهای دینی (برای نمونه آزار و اذیت زنان به خاطر نقض مقرّرات پوشش مذهبی). دو شکل دیگر از خصومت‌های اجتماعی (آزار و اذیت از جانب افراد و گروه‌های اجتماعی و خشونت‌های دینی توسط گروه‌های سازمان‌یافته مثل نونازی‌ها) روند افزایشیِ ملایم‌تری داشته است. اما در مقابل تنش‌ها و خشونت‌های بینادینی (مثل تنش‌های موجود میان هندوها و مسلمانان در هند) با 17% کاهش مواجه بوده است.
بیشترین افزایش محدودیت‌ها را می‌توان در اروپا و جنوب صحرای آفریقا شاهد بود. در اروپا به لحاظ شدّت‌گرفتن محدودیت‌های دولتی در زمینۀ مخالفت با حجاب زنان مسلمان و در آفریقا از نظر تحمیل هنجارهای مذهبی بر دیگران از طریق آدم‌ربایی و اجبار به تغییر گرایش دینی.

دسته‌بندی محدودیت‌های دولتی در حوزۀ مسائل دینی

1. طرفداری دولت از گروه‌های مذهبی

1. 2. قوانین و سیاست‌های دولتی که آزادی مذهبی را محدود می‌سازد

    

3. محدودیت‌های دولتی به لحاظ فعالیت گروه‌ها و افراد مذهبی

4. آزار و اذیت متدینان به دست دولت‌ها

دسته‌بندی خصومت‌های اجتماعی در حوزۀ مسائل دینی

کشمکش‌ها و خشونت‌های بینادینی

خشونت‌های دینی از جانب گروه‌های سازمان‌یافته

آزار و اذیت از جانب افراد و گروه‌های اجتماعی

کشورهای دارای بالاترین سطح خصومت‌های اجتماعی مرتبط با مسائل دینی