از دست بوسی تا پای بوسی

عبدالرحیم اباذری

در کتاب شریف کافی ، مرحوم شیخ کلینی ( رضوان الله تعالی علیه) بابی به نام « التقبیل» قرارداده و در آن روایات مربوط به انواع بوسه و به خصوص بوسیدن دست دیگری را جمع آوری کرده است ، همین تحقیق را مرحوم علامه مجلسی در باب « المصافحه و المعانقه و التقبیل» کتاب بحار الانوار انجام داده است در بعضی از آن ، بوسیدن دست دیگری به منزله پرستش و عبادتِ صاحب دست تلقی شده است ، در بعضی دیگر تاکید و تصریح دارد که بوسیدن دست دیگران جائز نیست مگر ، دست نبی یا وصی نبی باشد. از مجموع احادیث باب استفاده می شود که شاید علت عدم جواز به سه رکن مهم و اساسی برگردد ؛ اول : منافات با کرامت انسانی دارد و فرد بوسه زننده نا خواسته خود را در برابر صاحب دست حقیر و ذلیل می کند ؛ دوم : صاحب دست در اثر این تملق احساس غرور و تکبر کرده و دیکتاتور بار می آید. سوم : بوسیدن دست فرد برتر و به خصوص دست حاکمان به نوعی فرهنگ تملق و چاپلوسی را در جامعه رواج می دهد و موجب رشد فساد می گردد و لو این که حاکم اسلامی باشد.

از طرفی چون بوسیدن دست والدین ، دست  معلم  و یا بوسیدن  پیشانی و محل سجده گاه مؤمنین، این پیامد های منفی را ندارد منعی از آن نشده و بلکه مطلوب هم معرفی شده است. از همین نکته استفاده می شود در حاکمیت های گذشته  چون علما و مراجع معظم تقلید در مقابل حکومت ها بودند و جایگاه دنیویِِ چشمگیری نداشتند و گاهی هم مورد ظلم و تعدی آنها قرار می گرفتند ،  بوسیدن دست آن بزرگان  تداعی  منفی نداشت و بلکه مایه  افتخار هم بود و البته فقط منحصر به دست می شد و هرگز بوسیدن پای در میان نبود؛ چنان که بعضی فقها  ، به آن فتوا هم داده اند ، اما امروز نا خوسته چه بخواهیم و چه نخواهیم ، چون نظام اسلامی  منسوب به روحانیت و مرجعیت است ، با توجه به تاثیر زمان و مکان در اجتهاد که مصادیق آن در کتب فقهای سلف به وفور دیده می شود ، معنا و موضوع  بوسیدن دست  در این مورد می تواند اندکی تغییر کرده و رنگ ، لعاب و حکم دیگری به خود بگیرد.
 
اخیراً یکی از اساتید محترم حوزه از جناح اصولگرایان طی اظهاراتی، آرزوی بوسیدن پای رهبر معظم انقلاب را کرده است و همزمان یکی دیگر از روحانیون عزیز و منسوب به جبهه اصلاح طلبان در مراسم تجلیل از وزیر امور خارجه، قصد بوسیدن دست او را داشت که ممکن و میسر نشد. شکی نیست صدور این گونه رفتار و گفتار از دو شخصیت معظم، از روی حسن نیت، صداقت  و امر شخصی و سلیقه ای بوده، سابقه هم داشته است؛  با این فرق  که دومی به دست امام، رهبری و حتی دست آیت الله هاشمی رفسنجانی  هم بارها بوسه زده بود اما اولی فقط به دست بوسی رهبر معظم عنایت دارد و اخیرا پای بوسی را هم به آن اضافه کرده است.

آنچه روشن است  هیچ گونه شائبه منفی در این دو احساس نمی شود و اگر در همین حد فردی و منحصر به جلسه خصوصی و مورد خاص باشد، هیچ اشکال و ایرادی هم شاید نداشته باشد؛ چرا که  هر کسی حق دارد نسبت به فرد مورد علاقه خود آن گونه که دوست دارد عمل کند و دست و پای محبوب و معشوقش را بوسه باران نماید، اما این عمل، هرگز نمی تواند به عنوان یک الگو و در قالب فرهنگ عمومی برای جامعه انقلابی و اسلامی مطرح و تزریق گردد؛ چون ناخواسته به ترویج  فرهنگ تملق ، چاپلوسی و رابطه مالک و مملوکی و ارباب و رعیتی و بردگی منجر می شود، در حالی که در نظام جمهوری الهی و اسلامی ایران، رابطه ها، از نوع «امامت و امتی» و « خادم  و مخدومی » است و کرامت هر انسان ولو غیر مسلمان ، محترم و عزیز می باشد و هرگز نباید مورد تحقیر قرار گیرد  و ذلیل و ضایع شود.  علاوه  هم از سوی امام و هم از جانب رهبری بارها شاهد بودیم و هستیم  که  مخالف هر گونه رفتار ، کردار و گفتاری بودند و هستند که از آن شائبه دیگری به مشام برسد و کرامت انسانی را خدشه دار سازد.  چنان که حضرت امام ،  مرحوم آیت الله مشکینی و  مرحوم فخرالدین حجازی را به شدت مورد عتاب و خطاب قراردادند و رهبری نیز بارها از این امور تبری جسته  و  به خدای سبحان پناه برده و فرمودند: : «من وقتی این کلمات را می شنوم ، حقیقتا متأذی می شوم.»

آغاز دهه مبارکِ « ولایت و امامت » و عید سعید غدیر را گرامی می داریم و بر نظام جمهوری اسلامی ایران که از ولایت امیر مؤمنان علی علیه السلام  و بر محور امامت  و رهبری و بر اساس تعالیم اسلام ناب نبوی پایه‌گذاری شده است ارج می نهیم و افتخار می کنیم و از هرگونه مظاهر حاکمیت های  سلطنتی ، مالک و مملوکی و بردگی تبری می جوییم.
 
 
 

مطالب مرتبط
درج دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.