پیشنهاد زائری برای تغییر برنامه کاری در ماه رمضان سال دیگر

روزه گرفتن در گرما و اشتغال به کار تا جایی قابل تحمل و طبیعی است و از آن به بعد یا افراد باید کارشان را تعطیل کنند و یا روزه را کنار بگذارند و با افزایش گرما و شرایط کار در ایام تابستان تقریبا عموم مخاطبان با همین وضع روبرو هستند.

اگر کسی از فقها بپرسد بخواهم کار کنم نمی توانم روزه بگیرم ولی اگر توی خانه بنشینم و استراحت کنم می توانم روزه بگیرم، همه می گویند واجب است استراحت کند و روزه بگیرد و این شرایط را باید سیاست گذاری عمومی برای مردم فراهم کند و حاکمیت خردمند باید در این موارد قبل از دخالت قانونی نیروی انتظامی و قوه قضاییه به صورت واقع بینانه به تسهیلات طبیعی و عینی بیندیشد .

برای این موضوع فکری جدی لازم است و نمی شود گفت مسأله‌ای حاشیه‌ای و بی‌اهمیت بوده زیرا همان طور که امسال دیدیم روزه خوری علنی زیاد بود .این موضوع جای تعارف ندارد ، معلوم است کسی که زیر آفتاب از صبح تا غروب کار می کند تا یک جایی تحمل دارد و این روزه خوری علنی کارگر ساختمان و مجری نمای اتوبان و باغبان فضای سبز و کارگر پمپ بنزین معلوم است چه اثر تخریبی در فضای اعتقادی و عمومی خواهد داشت و در واقع ناقض همان هدفی است که از تحریم تجری به روزه خوری هست . 

به یقین غالب این افراد خودشان هم تمایلی به ترک روزه ندارند و باید شرایطی فراهم کرد که مردم بتوانند در ساعات روز استراحت کنند و در ساعات شب به کار مشغول باشند و ماه مبارک رمضان را ماهی متفاوت و غیر عادی برای عبادت و مطالعه و رسیدگی به خانواده و بستگان و فراگیری معارف دینی بدانند . شاید کسی بگوید با خوابیدن و استراحت روزه‌داری سخت نخواهد بود ، پاسخ اتفاقا این است که قرار نیست روزه‌داری شکنجه باشد ! 

برخی به غلط فکر می‌کنند برای روزه گرفتن باید زجر بکشند وگرنه روزه‌شان قبول نخواهد بود. در حالی که بر عکس عبادت باید آرامش بخش و مطبوع باشد. باید اعتراف کنیم که این تلقی نادرست ما از برخی تعالیم دینی است که باعث شده فکر کنیم برای عبادت باید زجر کشید. برعکس عبادت باید شوق‌انگیز و طراوت بخش و نشاط آفرین باشد .

مسجد باید در تابستان خنک و در زمستان گرم باشد، فرش مسجد و حسینیه نباید بوی بد بدهد، نظافت محل عبادت باید بالاتر و بیشتر از همه جا باشد و مؤمنان بیش از دیگران شایسته‌اند از امکانات رفاهی و آسایش برخوردار باشند، هر چند این موضوع به معنای راحت‌طلبی و عافیت‌جویی نیست. افراط در این موضوع همان قدر خطرناک است که تفریط و البته عبادت خدا با رفاه‌طلبی و لذت‌جویی سازگار نیست.

اما به هر حال روایاتی چون " أفضل الأعمال أحمزها " بیشتر برای امید بخشی به مکلف است که بداند اگر مثلا در شرایطی مثل مسلمانان مقیم کشورهای غیر اسلامی روزه گرفت یا نماز خواند و به سختی افتاد ثواب بیشتری دارد و خداوند زحمت و رنج او را نادیده نمی‌انگارد نه اینکه کسی عمدا خود را به سختی بیندازد یا وسیله آسایش را برای مردم فراهم نکند . 

واقعیت این است که اگر کسی از روزه آزار دید نه تنها شیرینی و لذت عبادت را نخواهد چشید بلکه چه بسا از خدا رنجیده و آزرده خواهد بود و مهمترین هدف از عبادت چشیدن شیرینی و خوشی مناجات و ارتباط معنوی با خداست و گرنه اگر عبادتی مثل روزه موجب آسیب دیدن افراد باشد شرعا هم جایز نیست، به همین جهت باید شرایط لازم برای ادای این تکلیف الهی به شکل مناسب فراهم گردد .

از سوی دیگر ماه مبارک رمضان اساسا قرار است ماه تغییر سبک زندگی باشد و مردم احساس کنند فرقی جدی و اساسی با بقیه ماه‌های سال دارد . این احساس تفاوت اساسی زمینه توجه معنوی به اهمیت این ماه و شب قدری را فراهم می‌سازد که از هزار ماه بهتر است . سیره و روش علمای بزرگ و صلحا نیز چنین بوده که در ماه مبارک رمضان سبک زندگی‌شان تغییر می‌کرده است و با کاهش جدی برنامه‌های روتین و روزانه عادی خود بیشتر به عبادت و دعا و مطالعه می‌پرداخته‌اند . 

این گونه تغییر روتین‌های زندگی و متفاوت کردن برنامه‌های ثابت یکی از راه‌های پیشگیری از آلزایمر در دوران کهنسالی است و دانشمندان برای جلوگیری از ابتلای به این مشکل در پیری توصیه می‌کنند که افراد گاهی برنامه‌های ثابت خود را که بدان عادت کرده‌اند تغییر دهند تا ذهن و جسم آنها دچار روند ثابت نگردد .

چه بسا یکی از حکمت‌های روزه نیز ایجاد چنین تغییری در برنامه ثابت زندگی باشد . ایجاد این تغییر جز با برنامه‌ریزی و هماهنگی عمومی در جامعه ممکن نیست . اگر برنامه و ساعت کار ادارات و بانک‌ها و مراکز خرید تغییر نکند و اگر شرایط استراحت در طول روز برای همه فراهم نگردد ممکن است فقط عده اندکی از مردم بتوانند به راحتی روزه بگیرند . 

بدین جهت لازم است عزم عمومی برای تحقق این هدف جزم شود و شرایط اجرای آن توسط همه نهادهای مرتبط از دستگاه‌های دولتی تا ارگان‌های خدماتی و نهادهای امنیتی و نظامی مهیا شود . باید بعد از همه شعارها به طور جدی باور کنیم هدف خلقت انسان و جهان عبادت بوده است و همه این تلاش‌ها و زحمت‌ها از وقوع انقلاب و برپایی جمهوری اسلامی تا کار اداری و شغلی ما همه برای تحقق آن هدف معنا پیدا می‌کند و باید دور از همه تعارف‌ها به طور جدی بپذیریم با تحقق این هدف بسیار ی از مشکلات اجتماعی و تربیتی نیز برطرف خواهد گردید .

باور کنید دینداری مردم و رابطه آنها با پروردگارشان اولویت نظام ماست . بگذارید سال آینده مردم روزهای گرم را بخوابند تا بتوانند شب‌ها به عبادت و استراحت بپردازند ، تا مسجدهایی را که سنگر اصلی است زنده کنند ، تا به جمع صمیمی و گرم خانواده که کانون حل مشکلات اخلاقی و اجتماعی است رونق دهند و بشود از آنها توقع داشت فرصتی برای یادگیری معارف دین شان بگذارند .

 
محمدرضا زائری در یادداشت خود در روزنامه خراسان نوشت: ماه مبارک رمضان که تمام می شود دیگر صحبتی از روزه و ماه رمضان نیست تا سال بعد در حالی که اتفاقا باید برای سال بعد از همین حالا برنامه ریزی و تدبیر کرد و یکی از چیزهایی که از الان باید برایش فکر جدی داشت تغییر برنامه کاری شهروندان برای ماه رمضان سال آینده است.