بی‌اعتمادی اعراب‌ به احزاب و رهبران دینی گسترش می‌یابد

این روندها چیزی است که داده‌های حاصل از نظرسنجی «عرب بارومتر» بر آن مهر تأیید می‌زند. در سراسر منطقه نسبت افرادی که به احزاب سیاسی (که اکثر آنها صبغۀ مذهبی دارند) اعتماد دارند به بیش از یک سوم (نسبت به سال 2015) کاهش یافته و به 15% رسیده است. افزایش بی‌اعتمادی نسبت به احزاب اسلام‌گرا نیز از 35% در سال 2013 به 20% در سال 2018 رسیده است.

این شکاکیت‌ها دامن رهبران دینی را نیز گرفته است. در سال 2013 حدود 51% از پاسخ‌دهندگان اظهار می‌داشتند که سطح اعتماد آنها نسبت به رهبران دینی‌شان «بسیار بالا» یا «متوسط» است. اما سال گذشته این رقم به 40% تنزّل پیدا کرد. نسبت اعرابی که معتقدند رهبران دینی در تصمیم‌گیری‌های دولتی نقش دارند نیز در حال کاهش است. به گفتۀ مایکل رابینز از مسئولینِ «عرب بارومتر»، غالب مردم معتقدند این رژیم است که بازیگران مذهبی دولتی را برمی‌گزیند و علت بی‌اعتمادی آنها همین است.

نسبت اعرابی که خود را «غیرمتدیّن» می‌دانند از 8% در سال 2013 به 13% رسیده است. این رقم شامل نیمی از جمعیت جوانان تونس، یک سوم جوانان لیبی، یک چهارم از جوانان در الجزیره و یک پنجم از جوانان در مصر می‌شود. البته این ارقام ابهام‌آمیز است. در کشور عراق قریب به نیمی از مردم خود را متدیّن می‌دانند، حال آن که این رقم در سال 2013 39% بوده است. اما در مقابل، شمار شرکت‌کنندگان در نمازجمعه تقریباً به نصف تقلیل یافته و به 33% رسیده است. به گفتۀ آقای رابینز، شاید بتوان گفت دین در حال هرچه شخصی‌تر شدن است.

منبع: اکونومیست