به مناسبت روز جهانی دعا و روز جهانی زن: «برخیز، بستر خود را بردار و روانه شو!»

قدمت روز جهانی دعا به پیش از روز جهانی زن که اولین بار در سال 1909 از سوی جبهه کمونیستی برگزار شد، برمی‌گردد؛ یعنی قرن نوزدهم میلادی. در آن زمان چندی از زنان مسیحی در ایالات متحده و کانادا گروه‌های کوچکی را تشکیل دادند تا از زنان در کار تبلیغ در خانه حمایت کنند.

گرچه هدف این گروه در ابتدا کارهای تبشیری و در ابعادِ محلی بود، بعدتر قالبی جهانی و جهان‌شمول‌تر به خود گرفت؛ هرچند که هنوز قید «مسیحی» را در تلاش‌های انسانی‌اش در جهت خدمت به زنانِ «جهان» حفظ کرده است.

اهداف اصلی دنبال شده در این روز، در راستای همان اعلامیه جهانی است که این انجمن در سال 1928 ارائه کرد: «… حلقه دعاهای ما تمامی دنیا را در برگرفته است. ما درس بزرگی را آموخته‌ایم: این که «در کنارِ» و نه «برایِ» خواهرانمان از نژادها و ملیّت‌های دیگر دعا کنیم».

با وجود تغییرات بسیار در تاریخ پر فراز و نشیب این رویداد، هدف اصلی که حمایت از زنان و کودکان مسیحی – به عنوان گروه آسیب‌پذیرتر جامعه – است همچنان بی‌تغییر باقی مانده است.

امروزه در اکثر کشورهای جهان، زنان مسیحی این روز را گرامی داشته، در کلیساها جمع شده و برایِ خواهران دینی خود، ورای مرزهای نژادی و خونی دعا می‌کنند.

«روز جهانی دعا» هر سال به یک کشور اختصاص داده می‌شود؛ کشوری که در آن زنانِ مسیحی (و کودکان) به دلایلِ سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و غیره رنج می‌برند. پس از معرفی این کشور و مشکلات آن و شرایط زنان در کشاکش این مشکلات، برای آنها دعا خوانده شده و اعانه جمع می‌شود.

شاید چنین تلاش‌هایی به ظاهر عبث به نظر برسد و در بهبود شرایط زنان در این کشورها در عمل کمک چندانی نکند، اما ابعاد جهانی یافتن چنین حرکتی از بسیاری جهات ارزشمند است:

اولاً، این حرکتی خودجوش بوده که از سوی خودِ زنان و با ابتکار خودِ آنها، پیش از شکل‌گیری جنبش‌های قرن بیستمی حمایت از حقوق زنان – که بیشتر از سوی جبهه کمونیستی حمایت می‌شد – شکل گرفته است.

ثانیاً، این حرکت نمایانگرِ پتانسیلِ بالای دین در الهام‌بخشی به امید، حرکت و پویایی است – که بعدها در جنبش‌های رهایی‌بخش بیش از پیش نمود پیدا کرد.

نکته بسیار مهم در این حرکتِ دینی تأکید آنها بر وجه «عملی» دینداری است. تأکید بر این که در کنار دعا و نیایش باید دست به «عمل» زد.

نکته آخر و بسیار مهم این است که این جنبش از سوی زنان دینداری که همگی خانه‌دار و بدون تحصیلات آکادمیک بودند شکل گرفته است و امروز هم اکثر مخاطبان آن را همین قشر زنانِ دیندار با تحصیلات متوسط و اغلب خانه‌دار تشکیل می‌دهند.

اینجاست که اهمیت چنین روز و حرکتی بیش از پیش مشخص می‌شود، چرا که به زنانِ دیندارِخانه‌دار و اغلب بدون تحصیلاتِ آکادمیک در جوامع پیشرفته و نسبتاً مرفه نسبت به رنج زنان در سایر نقاط جهان – ورای مرزهای نژادی و قومی، هرچند نه «دینی» – آگاهی می‌بخشد و در جهانی که هر روز بیش از گذشته –به خصوص در میان قشر کم سوادتر – به سمت راست‌گرایی افراطی با تأکید بر برتری نژادی و ملیتی پیش می‌رود، بیش از پیش نیاز به چنین حرکت‌هایی حس می‌شود.

امسال روز جهانی دعا به کشور زیمبابوه اختصاص یافت و شعار آن: «برخیز، بستر خود را بردارد و روانه شو!» بود که تلمیحی است از آیات ابتدایی باب پنجمِ انجیلِ یوحنا:

1 و بعد از آن یهود را عیدی بود و عیسی به اورشلیم آمد.

۲ و در اورشلیم نزد باب الضان حوضی است که آن را به عبرانی بیت حسدا می‌گویند، و پنج رواق دارد. [چرا که اعتقاد بر این بود که هر چند وقت یکبار، فرشته‌ای از آسمان آمده و آب استخر را تکان می‌دهد و اولین کسی که داخل استخر شود، شفا می‌یابد.]

۳ و در آنجا همواره جمع کثیری از بیماران و کوران و لنگان خوابیده، انتظار حرکت آب را می‌کشیدند.

۴ و در آنجا مردی بود که سی و هشت سال به مرضی مبتلا بود.

۵ چون عیسی او را خوابیده دید و از بیماری طولانی او آگاه گشت، بدو گفت: «آیا می‌خواهی تا شفا یابی؟»

۶ مریض در پاسخ گفت: «ای آقا! کسی را ندارم که چون آب به حرکت در آید، مرا در حوض بیندازد. و تا خود بخواهم به آنجا برسم، دیگری پیش از من در آب فرو رفته است».

۷ عیسی بدو گفت: «برخیز، بستر خود را بردارد و روانه شو!»

 

موتیف‌های به کار رفته در پوسترهای سالانه رنگ و بوی همان کشوری را دارد که برنامه روز جهانی دعا به آن اختصاص یافته است. در این نقاشی، خانه‌ای سنگی – که معنایِ واژه «زیمباوه» است – و پرچم کشور زیمباوه در کنار تصاویری از کودکان – که تأکیدی است بر لزوم حمایتگری از آنها – به تصویر کشیده شده است.

 

8. در حال، آن مرد شفا یافت و بستر خود را برداشته، روانه گردید. و آن روز سَبَّت بود.

پس از خواندن این فرازها، سخنران به تفسیر آنها می‌پردازد تا نکات الهیاتی مستتر در این داستان را برای مخاطب غیرآکادمیک

و ناآشنا با الهیات روشن کند؛ قدرت شفابخشی عیسی مسیح تنها در صورتی اثر بخش خواهد بود که ما نیز اراده کرده، برای تغییر شرایط خود دست به عمل بزنیم. و عمل‌ورزی بخشی از دینداری تعریف می‌شود: «به ما این توان داده شده که بسترهایمان را برچینیم. دیگر بی‌توان در بستر نخواهیم ماند. همانطور که در تصویر نمادین روز جهانیِ دعا در سال 2020 دیده می‌شود، بیایید دستِ یاریمان را به سویِ نیازمندان دراز کرده، کودکانی را که آینده را در پیش دارند با عشق در آغوش بگیریم. و بیایید با
فرا رسیدن زمانِ برخواستن، آغوشمان را با شعف بگشاییم. اکنون لحظه تغییر است».[1]

تمامی سرودهایِ تنظیم شده برای مراسم هم با تمِ اصلیِ «به پا خیز» خوانده می‌شود. در بین سرودها نامه‌هایی چند، به قلم زنان زیمباوه‌ای، خطاب به جهانیان خوانده می‌شود، تا بدین ترتیب مخاطب در سطحی فردی و شخصی‌تر با مشکلاتِ واقعی این زنان آشنا گردد.

روز جهانی دعا که تقریباً یک قرن و نیم گذشته با حرکتی ساده و ابتکار عملِ تعدادِ اندکی از زنانِ خانه‌دارِ مسیحیِ و برای تبلیغ دین‌شان- در روزگاری که جامعه مردسالار هیچ‌گونه حق تحصیل و فعالیت مدنی را برای آنها به رسمیت نمی‌شناخت – و در ابعادِ محلی آغاز شده بود، امروز تبدیل به نوعیِ مشقِ الهیاتِ رهایی‌بخش در فضایی غیرآکادمیک و در ابعاد جهانی شده است. بی‌قیل و قال، بی‌ادعا، بی‌طمطراق، اما اثربخش.

 

[1] بخشی از مطالب برگرفته از سایت رسمی روز جهانی دعاست.