آنها همیشه متهمند؛ به بهانه سالروز شهادت امام جواد و امام باقر (علیهماالسلام)

دوره امام باقر با آغاز درگیریهای امویان و  عباسیان و انحطاط تدریجی مروانیان همزمان شد و بهترین فرصت را به پیشوایان شیعه داد تا به بازتولید مفاهیم اعتقادی  خویش بپردازند. این دوره پررونق با قدرت گیری عباسیان به سال های رقت  بار عصر هارون الرشید رسید که پیشوای شیعه (امام موسی کاظم) با سیاست های  بی رحمانه دولت عباسی به مهم ترین زندانی سیاسی تاریخ شیعه بدل شد.

در تمامی  این یک قرن که شیعه توانست همه  گونه شرایط سیاسی و فرهنگی را تجربه  کند، یک ویژگی در تمامی این سال  ها مشترک بود و آن متهم بودن امامان شیعه و پیروان آنها به اتهام سنگینی به نام «تلاش برای براندازی دو حکومت  اموی و عباسی». اتهامی که گاهی تا مرز  تلاش برای نابودی بی رحمانه امام شیعیان پیش رفت (واقعه کربلا) و گاهی نیز  به حبس چندین ساله امامی دیگر (امام موسی کاظم) منجر شد. امامان دیگر نیز  وضع چندان بهتری نداشتند. امام سجاد هم که به دلیل پیامدهای سنگین فاجعه  عاشورا تا حدودی از خشم مکرر یزیدیان  مصون مانده بود، آنقدر در تنگنا  قرار گرفت که نه می توانست همچون پدرش با مرگ خونین خود فریاد بیدادخواهی سر دهد و نه می توانست با ماندنش به آگاهی بخشی لازم اقدام کند. تا جایی که به ناچار از ابزار دعا برای رساندن پیام خود به پیروانش و تعلیم  آنها مدد می‌گرفت.

حتی امام رضا  نیز که تا مرز ولیعهدی مأمون  عباسی پیش رفت و به ظاهر از مقربین درگاه خلیفه شد، از آزادی های  کافی برای فرهنگ سازی و بیان عقاید  خویش بی بهره بود و او را تا جایی تحمل می کردند که مزاحم حکومت عباسیان  نباشد. برای همین بود که حتی امامت  نماز عید فطر توسط او نیز مضر  تشخیص داده شد.

امام رضا  واپسین امام شیعه بود که او را در حد ظاهری تحمل کردند. پس از وی فرزند  نوجوانش امام جواد به امامت رسید و خوش درخشید. همین درخشش زودهنگام این پیشوای کم سن و سال به مذاق حاکمان خوش نیامد و او را نیز  «برانداز» تشخیص داده و به اعتقاد شیعیان در سن  ۲۵ سالگی مسموم و  شهیدش کردند.

اگرچه به جز امام علی و امام حسین (علیهماالسلام)،  شهادت باقی امامان شیعه مورد اتفاق  تاریخ نگاران مسلمان نیست، ولی  سن بسیار کمتر از حد معمول این  پیشوایان می تواند قرینه و مؤیدی  برای پذیرش نظر شیعه مبنی بر به شهادت  رساندن آنان باشد. کهنسال ترین امام شیعه، امام صادق است که ۶۵ سال زیسته  است. به ویژه آنکه امامان پس از امام رضا  علاوه بر آنکه مورد آزارها و محدودیتهای ظاهری فراوانی قرار گرفته و عملاً در حصر نظامی و خانگی  زندگی کردند، سن آنها نیز بسیار  کمتر از حد معمول بود. قدرت یافتن  عباسیان بر حساسیت آنها نسبت به امامان شیعه افزود و این «براندازان همیشه  تاریخ» را به مظلوم ترین اپوزیسیون  آن روزگاران بدل کرد

 
از روزگار امام محمد باقر در اوایل قرن دوم هجری تا دوران امامت امام جواد در اوایل قرن سوم، شیعیان قرنی متلاطم و پرحادثه را گذراندند و از دوران شکوفایی علمی دو امام پنجم و ششم تا دوران اقتدار سیاسی موقت در عصر مأمون به عصر محدودیت ها و فشارهای شدید سیاسی و اجتماعی در عصر چهار امام واپسین شیعه رسیدند.