یکی از اساسیترین کارهای منجی آخرالزمان حوزه فرهنگ است
بخشعلی قنبری
در نهج البلاغه به هیچ وجه از جنگ و خونریزی در عصر آن حضرت سخن به میان نیامده است، البته ممکن است امام ناچار شود با ظالمان هدایت ناپذیر بجنگد، اما جنگ عامه نخواهد داشت، بلکه جنگ عامه آن حضرت به حوزه فرهنگ مربوط میشود؛ زیرا به تعبیر علی (ع) در آن زمان تفسیر به رأی جای قرآن حقیقی را خواهد گرفت و بدعت هم جایگزین سنت خواهد شد.
امتها و ملتها و ادیان درباره منجی آخرالزمان نظراتی دارند ولی در اصل آن اتفاق نظر دارند. درباره اینکه در زمان ظهور چه اتفاقی خواهد افتاد همه باز اتفاق نظر دارند که عدالت برقرار خواهد شد، اما در این میان این سوال مطرح است که آیا عدالت بدون آگاهی مردم در شناخت حق و باطل و سنت و بدعت و حقیقت متون و تفسیر به رأی ممکن خواهد بود؟ جواب قطعاً منفی است.
آنچه از نهج البلاغه به دست میآید و میتوان آن را دکترین نهج البلاغه درباره مهدویت دانست این است که یکی از اساسیترین کارهای منجی آخرالزمان به حوزه فرهنگ ربط پیدا میکند بلکه روشنگری اولین کاری منجی خواهد بود. اگر این کار انجام نگیرد مطمئناً حرکت امام زمان (عج) با مشکلات جدی مواجه خواهد شد و اگر در روایات از سختی کار آن حضرت سخن به میان آمده بیشتر ناظر به همین کار مهم است. بنابراین از نظر نهج البلاغه مهمترین کار امام زمان (عج) به حوزه فرهنگ مربوط است.
در نهج البلاغه به هیچ وجه از جنگ و خونریزی در عصر آن حضرت سخن به میان نیامده است، البته راقم این سطور منکر آن نیست که ممکن است امام ناچار شود با ظالمان هدایت ناپذیر بجنگد اما جنگ عامه نخواهد داشت بلکه جنگ عامه آن حضرت به حوزه فرهنگ مربوط میشود؛ زیرا به تعبیر علی (ع) در آن زمان تفسیر به رأی جای قرآن حقیقی را خواهد گرفت و بدعت هم جایگزین سنت خواهد شد.
شک نیست که مبارزه با تفسیر به رأی و بدعت تنها و تنها از گذرگاه فرهنگ و کارهای فرهتگی میگذرد و از این جهت است که مبارزه امام و استقرار حکومت آن حضرت به طول خواهد انجامید چراکه جنگ میتواند زود آغاز شود و زود پایان پذیرد اما استقرار امر فرهنگی در کوتاه مدت امکان پذیر نیست.
شاید گفته شود که امام (عج) با چه روشی به تفسیر حقیقی قرآن و جایگزینی سنت به جای بدعت اقدام خواهد کرد؟ در جواب باید گفت که قرآن را از قرآن و سنت را با قرآن تفسیر خواهند کرد که امروزه به آن روش معناشناسی میگویند. پس اگر در عصر حاضر هم بتوانیم قرآن و سنت را با این روش تفسیر کنیم به احتمال قوی در مسیر تفسیری امام زمان قرار گرفته ایم. از این طریق میتوانیم در این عصر هم خود را از تفسیر به رأی و بدعت رها کنیم. بنابراین امام زمان (ع) ظهور میکنند تا همه آدمیان را از تفسیر به رأی و بدعت رها سازد.