راهکارهایی برای تربیت مذهبی کودکان
میا جارادات
کتاب «میراث ایمان: والدین چگونه می‌توانند دین خود را به نسل بعد ارث دهند»(Handing Down the Faith: How Parents Pass Their Religion on to the Next Generation) با موضوع تربیت مذهبی فرزندان، به قلم کریستین اسمیت و ایمی آدامسیک است.
براساس آنچه در کتاب آمده، والدین باید در راستای تعلیم و تربیت دینی فرزندانشان، از هر گونه اعمال فشار و اجبار خودداری کنند و خود الگو و مصداق همان رفتار مذهبی‌ای باشند که دوست دارند فرزندانشان از آن تبعیت کنند. بهترین راه برای متدین بار آوردن کودکان این است که در کمال آرامش و اجتناب از سختگیری و اعمال فشار، الگوی عملی خوبی از عبادت خداوند توأم با لذت و اعتقاد راستین برای فرزندانمان ارائه کنیم. باید به گونه‌ای عمل کرد که کودکان شیفته دین شوند.
آقای اسکات شام‌وی، یکی از کشیشان شهر یوتا از اسرار موفقیت خود در تربیت فرزندانش می‌نویسد؛ دو فرزندی که حال خود داوطلبِ کشیش شدن و پیوستن به کلیسا شده‌اند.
شام‌وی می‌گوید: “رفتن به کلیسا محور خانواده ما بود، ما هیچ‌وقت فرزندانمان را برای رفتن به کلیسا مجبور نکردیم. وقتی کوچک بودند به آنها رشوه می‌دادیم، مثلاً می‌گفتیم اگر بیایی و در آنجا رفتار خوبی داشته باشی، برایتان دونات می‌خریم.”
به بیان آدامسیک و اسمیت، نقشی که والدین می‌توانند در تعلیم و تربیت دینی فرزندانشان ایفا کنند، بیش از تأثیر گردهمایی‌های مذهبی است. به همین دلیل است که خانواده‌ها باید مراقب نحوه سخن گفتنشان درباره دین و ایمان باشند.
آدامسیک که از اساتید جامعه‌شناسی دانشگاه نیویورک است می‌گوید مهم است که بگذاریم کودکان سؤالات (دینی) خود را بپرسند و پاسخ‌های درست و صریحی به آنها بدهیم. اجازه دهیم کنجکاوی آنها بحث‌هایی را که درباره دین و خداوند داریم پیش ببرد. رمز موفقیت داشتن گفتگوهای دو طرفه است.
شام‌وی و همسر و فرزندانش علاوه بر شرکت در مراسم‌های کلیسا، غالب اوقات گفتگوهایی فلسفی درباره دین و خدا در خانه داشتند. این مباحثاتِ هر روزه بخشی عادی از تعاملات هر روزه خانواده آنها شده بود.
یکی از فعالیت‌های مورد علاقه فرزندان خانم اسمیت (از کشیشان کلیسای پرسبیتری) این است که یک روز در هفته نعمت‌هایی را که در طی آن هفته داشته‌اند روی کاغذ می‌نویسند. در حال نرمش و جست و خیز با هم دعا می‌کنند و از فرصت‌ها برای انجام فعالیت‌های خلاقانه معنوی و مذهبی بهره می‌گیرند. او می‌گوید اگر شما بخواهید بازی بیس‌بال را به فرزندتان بیاموزید، همراه با آنها بازی می‌کنید. تربیت مذهبی کودکان نیز به همین شکل عمل می‌کند.
والدین باید کتاب مقدسِ دین خود را در محلّی بخوانند که در دیدرس فرزندانشان باشند.
آدامسیک نیز معتقد است سبک والدگری مقتدرانه به جای روش مستبدانه، بهترین تأثیر را در تربیت دینی فرزندان دارد. در «سبک مقتدرانه» جدیت با گرمی و عشق در هم می‌آمیزد. کودکان احساس می‌کنند که حد و مرزهایی وجود دارد و کارهایی هست که باید انجام دهند، اما می‌دانند که اگر هم انجامشان ندهند، والدین همچنان دوستشان خواهند داشت. این فرزندان پدر و مادر خود را بسیار دوست می‌دارند و این علاقه باعث می‌شود که بخواهند شبیه به والدینشان شوند.
به طور خلاصه، علاوه بر توجه در نحوه گفتگو با فرزندان، والدین باید مراقب نحوه رفتار و عملکرد خود باشند. آنها باید دین را زندگی کنند و صرفاٌ حرف زدن کافی نیست.
در کتاب «میراث ایمان» دستاوردهای حاصل از حدود 200 مصاحبه با پیروان ادیان مختلف در آمریکا آورده شده است. یک نکته جالب در میان مصاحبه‌شوندگان این بود که 70% آنها پیرو همان دینی بودند که والدینشان از آن تبعیت می‌کردند. همه این افراد ابتدا به نحوه رفتارِ والدینشان با آنها فکر می‌کردند و سپس به این می‌اندیشیدند که بهتر است فرزندان خود را چگونه تربیت کنند.
مترجم: زهرا رحیمی
