روسیه و اوکراین علیه کلیسای ارتدوکس

یکی از سیاست‌های نادرست روسیه در قبال حمله به اوکراین در سال ۲۰۱۴ این بود که این پیش‌بینی را نمی‌کرد که ممکن است حمله به اوکراین عاملی برای کاهش یکی از قدرتمندترین اهرم‌های نفوذ بر همسایه خود یعنی اقتدار رسمی کلیسای ارتدوکس روسیه بر کلیسای ارتدوکس اوکراین شود. کاهش نفوذ روسیه در جامعه ارتدوکس شرقی و ایجاد شکاف عمیق‌ در آن را شاید بتوان به عنوان بزرگترین شکاف تاریخی یاد کرد که به عنوان یکی از سیاست‌های نادرست روسیه در قبال اوکراین شناخته می‌شود.

کرملین با استفاده از قدرت کلیسای ارتدوکس روسیه به عنوان یک ابزار قدرت دولتی در درگیری خود با اوکراین، کمپینی ضد اوکراینی برای ممانعت از استقلال کلیسای ارتدوکس اوکراین به راه انداخت. همسو با همین سیاست‌ها، کلیسای روسیه نیز با حمایت حکومت، کلیساهای ارتدوکس اوکراین را به منظور لغو استقلال خود تحت فشار قرار داد. کلیسای لهستان و اسکندریه اولین کلیساهایی بودند که علیه استقلال کلیسای اوکراین اعتراض کردند با این وجود برخی کلیساهای دیگر از اقتدار کلیسای اوکراین حمایت کرده و برخی نیز از ترس انشعاب در کلیسای ارتدوکس شرقی، سعی کرده‌اند بی‌طرف بمانند.

شایان ذکراست از آنجا که قسطنطنیه مقر باستانی کلیسای ارتدوکس شرقی است، بیش از 200 میلیون مسیحی ارتدوکس به طور سنتی رهبران دینی این کلیسا را به عنوان رهبر رسمی در میان 14 کلیسای اصلی ارتدوکس به رسمیت می‌شناسند اما از قرن پانزدهم میلادی کلیسای روسیه مدعی رقابت و در اختیار گرفتن قدرت این کلیسا است.

چالش برای روسیه

استقلال کلیسای ارتدوکس اوکراینی برای روسیه یک چالش استراتژیک به شمار می‌رود زیرا با استقلال کلیسای اوکراین، پاتریارک مسکو حدودا یک سوم کلیساهای خود را از دست خواهد داد. این موضوع باعث از دست دادن قدرت کلیسای مسکو برای رهبری مسیحیت ارتدوکس شرقی خواهد شد و به تبع آن باعث می‌شود حکومت روسیه بخش زیادی از مشروعیت بخشی سیاست‌های خود را از دست بدهد.

در نهایت باید گفت حمله روسیه به اوکراین پیش از این یک بار نتیجه معکوس داشته است و منجر به استقلال اوکراین و تزلزل جایگاه کلیسای ارتدوکس روسیه شده است. کمپین کنونی برای لغو این تصمیم علاوه بر افزایش درگیری‌ها می‌تواند نتایج ناخواسته دیگری نیز به همراه داشته باشد که از جمله آن‌ها می‌توان به شکاف تاریخی در کلیسای ارتدوکس و درگیری جدید در سراسر اروپای شرقی اشاره کرد.

مترجم: هنادی جمعه