کتاب «ماجراهای فقه در جهان جدید؛ راهنمای هک کردن فقه اسلامی»؛ مسیری برای تطبیق شریعت با جهان امروز

کتاب «ماجراهای فقه در جهان جدید؛ راهنمای هک کردن فقه اسلامی»   نوشته رومی احمد و ترجمه یاسر میردامادی، اثری نوآورانه است که به بررسی بازتفسیر و تغییر در اصول فقه اسلامی می‌پردازد. نویسنده با استفاده از مفهوم مدرن «هک»، تلاش دارد نشان دهد که چگونه فقه اسلامی در طول تاریخ با تغییرات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی سازگار شده است.(دانلود ماجراهای فقه در جهان جدید؛ راهنمای هک کردن فقه اسلامی برای ایرانیان و افغانستانی‌ها داخل دو کشور به صورت قانونی و رایگان است)

این کتاب با دیدگاهی تحلیلی و انتقادی، فرآیندهای تغییر و بازنگری در فقه را بررسی کرده و آن را به‌عنوان پدیده‌ای پویا و سازگار با زمان معرفی می‌کند.

رومی احمد در این اثر به سوالات اساسی پاسخ می‌دهد: چرا و چگونه فقه اسلامی تغییر می‌کند؟ چه کسانی و در چه شرایطی این تغییرات را ایجاد می‌کنند؟ و مهم‌تر از همه، چگونه می‌توان از این تغییرات برای ایجاد راه‌حل‌هایی متناسب با نیازهای فقه اسلامیی امروز بهره برد؟ کتاب هک فقه اسلامی با پرداختن به این موضوعات، نگاهی تازه به مفاهیم سنتی در اسلام ارائه می‌دهد و به خوانندگان فرصتی می‌دهد تا با چالش‌ها و امکانات موجود در فرآیند تغییرات فقهی آشنا شوند.

 

فصول «ماجراهای فقه در جهان جدید؛ راهنمای هک کردن فقه اسلامی» به این شرح هستند​:

مقدمه کتاب

در مقدمه کتاب، نویسنده توضیح می‌دهد که هدف این کتاب بررسی روش‌های مدرن اصلاح و بازنگری در اصول فقه اسلامی است. مفهوم «هک کردن» در اینجا به معنای یافتن راه‌های خلاقانه و گاه غیررسمی برای بهبود، تغییر یا سازگارسازی قوانین و مفاهیم فقهی در جهان معاصر است​​.

نویسنده تأکید دارد که شریعت در طول زمان همواره تحت تأثیر تغییرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی قرار گرفته و هک کردن آن به‌نوعی ادامه همین سنت تاریخی است. این فرآیند در عین حال که به اصول اساسی شریعت پایبند است، سعی دارد راه‌حل‌های نوآورانه‌ای برای چالش‌های جدید ارائه دهد​​.

فصل اول: شریعت چیست؟ فقه اسلامی کدام است؟

فصل اول با بررسی معنای شریعت و نقش فقه اسلامی آغاز می‌شود. نویسنده اشاره می‌کند که شریعت اغلب به‌عنوان قانونی کهن و تغییرناپذیر شناخته می‌شود، اما در حقیقت این‌طور نیست. او بر این باور است که شریعت یک چارچوب پویاست که در گذر زمان تکامل یافته است. این فصل به بررسی نظرات مختلف درباره شریعت، از دیدگاه کسانی که آن را منبع سرکوب می‌دانند تا کسانی که آن را آرمانی جاودان می‌شمارند، می‌پردازد​​.

در ادامه، نویسنده مفهوم هک کردن را در ارتباط با فقه اسلامی تعریف می‌کند. او توضیح می‌دهد که هک کردن فقه به معنای استفاده از ابزارها و روش‌های خلاقانه برای بازتعریف یا تطبیق شریعت با شرایط جدید است. این رویکرد نه‌تنها به معنای شکستن اصول نیست، بلکه تلاشی برای فهم بهتر و کارآمدتر آن است.

 

فصل دوم. چرا فقه اسلامی هک می‌شود؟

این فصل به دلایل و انگیزه‌های پشت هک فقه اسلامی می‌پردازد. نویسنده توضیح می‌دهد که هک در این زمینه به معنای بازتفسیر یا تغییر احکام فقهی برای سازگاری با شرایط و نیازهای زمانه است. هک کردن فقه، پاسخی است به چالش‌هایی که از تغییرات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ناشی می‌شود. این فرآیند بخشی جدایی‌ناپذیر از سنت فقهی است و همواره در تاریخ اسلام اتفاق افتاده است، زیرا فقه باید با زمانه هماهنگ شود تا بتواند جایگاه خود را حفظ کند​​.

فصل سوم. چه کسی فقه اسلامی را هک می‌کند؟

در این فصل، نویسنده به هکرهای فقهی می‌پردازد، یعنی علمایی که شرایط را برای بازتفسیر یا تغییر احکام فراهم می‌کنند. این افراد نه‌تنها دانش لازم را دارند، بلکه موقعیت اجتماعی و اعتبار علمی‌شان به آن‌ها اجازه می‌دهد که تغییرات فقهی را ارائه کنند. نویسنده همچنین به نقش‌های سیاسی، اجتماعی و مذهبی این افراد اشاره دارد و توضیح می‌دهد که چه کسانی صلاحیت این کار را دارند و چگونه احکام جدید توسط جوامع مختلف پذیرفته می‌شوند​.

فصل چهارم. چگونه فقه اسلامی وصله‌پینه می‌شود؟

این فصل به روش‌هایی می‌پردازد که علمای اسلامی از طریق آن‌ها احکام فقهی را با تغییرات زمانه سازگار می‌کنند. وصله‌پینه، اصطلاحی است که برای توصیف تغییرات کوچک و محدود در احکام فقهی به کار می‌رود. این روش معمولاً برای جلوگیری از تناقض میان احکام فقهی قدیمی و نیازهای جدید به کار گرفته می‌شود. با این حال، محدودیت‌هایی نیز دارد، زیرا نمی‌تواند به طور اساسی احکام را دگرگون کند یا قوانین جدیدی خلق کند. این روش در نهایت به عنوان مرحله‌ای ابتدایی برای تغییرات عمیق‌تر عمل می‌کند​.

فصل پنجم. چگونه فقه اسلامی هک می‌شود؟

در این فصل، نویسنده به تکنیک‌ها و فرآیندهایی اشاره می‌کند که از طریق آن‌ها فقه اسلامی با تغییرات عمده روبه‌رو می‌شود. برخلاف وصله‌پینه، هک کردن فقه به معنای ایجاد تغییرات بنیادی در ساختارهای فقهی است. این کار نیازمند درک عمیق از شریعت، تسلط بر زبان فقهی و توانایی استدلال قوی است. نویسنده توضیح می‌دهد که چگونه علمای اسلامی توانسته‌اند احکام جاافتاده را تغییر دهند و با استفاده از ابزارهای فقهی به مسائل جدید پاسخ دهند. این فرآیند، ضمن حفظ پیوند با سنت فقهی، امکان نوآوری و سازگاری را فراهم می‌آورد​

 

فصل ششم. فقه اسلامی چه زمانی هک می‌شود؟

در این بخش، نویسنده توضیح می‌دهد که هک فقه اسلامی زمانی رخ می‌دهد که تغییر احکام اسلامی، به عنوان اقدامی لازم برای رفع مشکلات اجتماعی، ضروری به نظر برسد. گاهی اوقات، فشارهای اجتماعی و سیاسی باعث می‌شود که تغییرات در فقه، حتی اگر از نظر برخی نخبگان ناخواسته باشد، به اجرا درآید. به‌عنوان مثال، گاهی درخواست‌های عمومی یا منافع نخبگان باعث پذیرش تغییراتی در احکام می‌شود. نویسنده تأکید می‌کند که هک تنها زمانی موفق خواهد بود که با شبکه‌های قدرت و منافع موجود همسو باشد. به همین دلیل است که حتی هک‌های مفید نیز اگر از این منافع جدا باشند، کنار گذاشته می‌شوند یا نادیده گرفته می‌شوند​.

فصل هفتم. فقه اسلامی کجا هک می‌شود؟

در این بخش، بحث بر سر موقعیت‌هایی است که هک فقه اسلامی رخ می‌دهد. نویسنده توضیح می‌دهد که هک در بسترهای مختلف زمانی و مکانی اتفاق می‌افتد، از دوره‌های تاریخی گذشته مانند دوران خلافت عثمانی تا شرایط معاصر. هک فقه اسلامی در مواردی رخ می‌دهد که علمای دینی و سیاست‌مداران تلاش می‌کنند احکام فقهی را با شرایط اجتماعی و اقتصادی جدید سازگار کنند. این تغییرات ممکن است شامل تنظیماتی مانند احکام مربوط به اقتصاد اسلامی یا قوانین اجتماعی باشد که در مناطق مختلف جهان اسلام اجرا می‌شوند​.

گفتار پایانی

در بخش پایانی کتاب، نویسنده به جمع‌بندی ایده‌ها و بحث‌های مطرح‌شده در کتاب می‌پردازد. او توضیح می‌دهد که هک فقه اسلامی بخشی از تلاش مداوم برای تطبیق این سیستم با واقعیت‌های در حال تغییر است. با این حال، این فرآیند همیشه با چالش‌هایی همراه است، از جمله مقاومت از سوی نخبگان سنتی یا سوءاستفاده‌های احتمالی از مفهوم هک. نویسنده نتیجه می‌گیرد که هک فقه اسلامی می‌تواند هم مثبت و هم منفی باشد، بسته به اینکه چگونه و در چه بستر اجتماعی انجام شود​​.

این بخش‌ها نشان می‌دهند که کتاب به بررسی جزئیات فنی، تاریخی و اجتماعی هک فقه اسلامی پرداخته و به تحلیل شرایط مختلف زمانی و مکانی که این تغییرات در آن‌ها رخ داده‌اند، توجه می‌کند.