انتقادات محقق داماد به دانشنامه فاطمی
دکتر محقق داماد در نشست نقد دانشنامه فاطمی قلم این دانشنامه را یکدست ندانست و گفت: برخی مولفان سابقه دائره المعارف نویسی داشته و برخی سابقه منبری و خطابه ای محض که این مساله همخوانی ندارد .
آیت‌الله مصطفی محقق داماد، عضو فرهنگستان علوم ایران، در این نشست با تقدیر از تدوین این اثر اظهار کرد: در اهمیت این کار جای هیچ سخنی نیست و ادبیات ما با این اقدام غنی شد اما ایراد و اشکال‌هایی بر این اثر وارد است که برخی قابل رفع و برخی قابل تکمیل است.
وی با تاکید بر اینکه آیت الله جوادی آملی یک فیلسوف و فقیه و دانشمند و از نوادر زمان است، ادامه داد: با این حال بعید می دانم این مرجع عالیقدر دائره المعارف نویس باشد به دلیل آن که دانشنامه فنی است که اصول خاصی داشته و لوازمی را می‌طلبد. به طور مثال مقاله ای از آیت الله جوادی آملی چندی پیش در روزنامه ای با عنوان مرغ باغ ملکوت منتشر شد که جای تحسین دارد اما نباید در این اثر وارد می‌شد چرا که این مقاله، اثری عرفانی و خطابه ای است و جایی در دانشنامه ندارد که احتمال چاپ آن به زبان‌های مختلف می‌رود یا آوردن مطالب بحارالانوار که آنها نیز در خصوص حضرت زهرا (س) است، آیا کافی است؟
این استاد دانشگاه تاکید کرد: به نظر می‌رسد مقاله‌ای که توسط حجت الاسلام رشاد در دیباچه ذکر شده است، بسیاری از بخش‌های آن خطابه بوده و در قالب دانشنامه نمی‌گنجد حتی در بخش امضای او، که نوشته شده است کمترین غلام صدیقه کبری، اگر این به انگلیسی ترجمه و در اقصی نقاط آمریکا توزیع شود، آیا قابل فهم است و آیا حمل بر ظاهر نمی‌شود؟ اگر چه در ایران همه خوانندگان منظور نویسنده را درک می کنند اما نباید فراموش کرد که این دانشنامه‌ای جهانی است.
وی تصریح کرد: اما مشکل دیگری که قابل حل است، ضمیمه کردن جلدی دیگر است که متن خطبه ها در آن درج شود کمک بزرگی به خواننده می کند اما در این اثر به طور مثال مقاله ای در خصوص خطبه حضرت نوشته شده اما متن خطبه موجود نیست؛ یک متن خطبه مصحح – کاری که مرحوم عطاردی کرده است – اقدامی درخور و شایسته است.
آیت الله محقق داماد تاکید کرد: اما در برخی از قسمت های این دانشنامه شبهات به خوبی بیان شده اما پاسخی که ذکر شده قانع کننده نیست و به سبک فقهی بیان شده در حالی که نباید این گونه باشد.
وی عنوان کرد: قلم این دانشنامه دو گونه دیده می شود و با دقت در آن مشخص می شود برخی مولفان سابقه دائره المعارف نویسی داشته و برخی سابقه منبری و خطابه ای محض که این مساله همخوانی ندارد ضمن آنکه در برخی از قسمت ها بعضی منابع ضعیف خوانده شده اما در بخش دیگری به همان منابع ضعیف استناد شده است! که این روش در آثار ملاصدرا به چشم می خورد و هر جایی که او دوست داشت با تحسین غزالی به او استناد می کرد و در جایی دیگر او را به باد بد و بیراه می گرفت.
این حقوقدان با تاکید بر اینکه بسیاری از مباحث این دانشنامه ربطی به حضرت زهرا (س) ندارد، یادآور شد: بخشی که مربوط به زن و خانواده است، ارتباطی با حضرت (س) نداشته و جای تدوین آن در دانشنامه نیست؛ همچنیتن نقل برخی روایات به مصلحت نیست که در این اثر بدان ها اشاره شده است.
وی با تاکید بر اینکه آیت الله جوادی آملی یک فیلسوف و فقیه و دانشمند و از نوادر زمان است، ادامه داد: با این حال بعید می دانم این مرجع عالیقدر دائره المعارف نویس باشد به دلیل آن که دانشنامه فنی است که اصول خاصی داشته و لوازمی را می‌طلبد. به طور مثال مقاله ای از آیت الله جوادی آملی چندی پیش در روزنامه ای با عنوان مرغ باغ ملکوت منتشر شد که جای تحسین دارد اما نباید در این اثر وارد می‌شد چرا که این مقاله، اثری عرفانی و خطابه ای است و جایی در دانشنامه ندارد که احتمال چاپ آن به زبان‌های مختلف می‌رود یا آوردن مطالب بحارالانوار که آنها نیز در خصوص حضرت زهرا (س) است، آیا کافی است؟
این استاد دانشگاه تاکید کرد: به نظر می‌رسد مقاله‌ای که توسط حجت الاسلام رشاد در دیباچه ذکر شده است، بسیاری از بخش‌های آن خطابه بوده و در قالب دانشنامه نمی‌گنجد حتی در بخش امضای او، که نوشته شده است کمترین غلام صدیقه کبری، اگر این به انگلیسی ترجمه و در اقصی نقاط آمریکا توزیع شود، آیا قابل فهم است و آیا حمل بر ظاهر نمی‌شود؟ اگر چه در ایران همه خوانندگان منظور نویسنده را درک می کنند اما نباید فراموش کرد که این دانشنامه‌ای جهانی است.
وی تصریح کرد: اما مشکل دیگری که قابل حل است، ضمیمه کردن جلدی دیگر است که متن خطبه ها در آن درج شود کمک بزرگی به خواننده می کند اما در این اثر به طور مثال مقاله ای در خصوص خطبه حضرت نوشته شده اما متن خطبه موجود نیست؛ یک متن خطبه مصحح – کاری که مرحوم عطاردی کرده است – اقدامی درخور و شایسته است.
آیت الله محقق داماد تاکید کرد: اما در برخی از قسمت های این دانشنامه شبهات به خوبی بیان شده اما پاسخی که ذکر شده قانع کننده نیست و به سبک فقهی بیان شده در حالی که نباید این گونه باشد.
وی عنوان کرد: قلم این دانشنامه دو گونه دیده می شود و با دقت در آن مشخص می شود برخی مولفان سابقه دائره المعارف نویسی داشته و برخی سابقه منبری و خطابه ای محض که این مساله همخوانی ندارد ضمن آنکه در برخی از قسمت ها بعضی منابع ضعیف خوانده شده اما در بخش دیگری به همان منابع ضعیف استناد شده است! که این روش در آثار ملاصدرا به چشم می خورد و هر جایی که او دوست داشت با تحسین غزالی به او استناد می کرد و در جایی دیگر او را به باد بد و بیراه می گرفت.
این حقوقدان با تاکید بر اینکه بسیاری از مباحث این دانشنامه ربطی به حضرت زهرا (س) ندارد، یادآور شد: بخشی که مربوط به زن و خانواده است، ارتباطی با حضرت (س) نداشته و جای تدوین آن در دانشنامه نیست؛ همچنیتن نقل برخی روایات به مصلحت نیست که در این اثر بدان ها اشاره شده است.
دکتر محقق داماد در نشست نقد دانشنامه فاطمی قلم این دانشنامه را یکدست ندانست و گفت: برخی مولفان سابقه دائره المعارف نویسی داشته و برخی سابقه منبری و خطابه ای محض که این مساله همخوانی ندارد .
