برخی دانشجویان، متفکران و استادان از برخوردهای بعد از کرسی‌های آزاد‌اندیشی واهمه دارند

روزنامه اطلاعات که عنوان «تعهدات اضافه بر تفاهم لوزان را نمی‌پذیریم» را در صفحه اول منعکس ساخته، با عنوان «انصارالله برای نخستین بار با موشک اسکاد به عمق خاک عربستان حمله کرد»، به اخبار جنگ در یمن پرداخته است.

این روزنامه در صفحه ۲ از قول رئیس جدید کمیته امداد امام خمینی(ره) نوشته: «کمیته امداد وارد مسائل سیاسی نخواهد شد»
پرویز فتاح گفته است: پیام اساسنامه جدید کمیته امداد امام خمینی خدمت‌رسانی سریع، خالصانه و اثر بخش به مددجویان است و ما صرفاً بر انجام وظایف خود تاکید داشته و به هیچ عنوان وارد جریان ها و بازی های سیاسی نخواهیم شد. معمار کبیر انقلاب حضرت امام خمینی خیر دنیا و آخرت همگی ما را در رسیدگی به وضع محرومان می دانستند و ایشان به عنوان سیاسی ترین فرد، توجه و رسیدگی به امور محرومان را سرلوحه کار خویش قرار دادند…»

مباحث انجام شده در مورد شورایی بودن رهبری ثبت شده اما هنوز قابل انتشار و بازگویی نیست
اطلاعات در صفحه ۲ به انعکاس سخنان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در جلسه دیروز مجمع تشخیص مصلحت نظام پرداخته و عنوان «ماجرای انتخاب حضرت‌ آیت‌الله خامنه‌ای برای رهبری انقلاب از زبان آیت‌الله هاشمی رفسنجانی» را برای این خبر برگزیده است. در این خبر آمده است:
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در جلسه دیروز مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب در مرقد مطهر امام راحل گفت: سخنان ارزشمند و رهنمودهای ایشان در این مراسم، شکوه این ایام را کامل کرد.
هاشمی رفسنجانی، برگزاری مناسب مجلس خبرگان رهبری پس از رحلت حضرت امام‌(ره) را برای تعیین رهبری نظام، یکی از مقاطع درخشان انقلاب اسلامی ذکر کرد و افزود: بعد از رحلت امام اعضای خبرگان شبانه برای تشکیل جلسه به تهران فراخوانده شدند تا خللی در اداره کشور ایجاد نشود. در آن زمان ۱۴ نفر قصد داشتند جریان انتخاب رهبری را به نحو دیگری رقم بزنند که اکثریت اعضا با تصمیم قاطع خود، رهبری آیت‌الله خامنه‌ای را اعلام کردند.
وی با تأکید بر این‌که بحث شورایی یا فردی بودن رهبری در آن زمان مطرح و موافقین و مخالفینی داشت، گفت: شخص آیت‌الله خامنه‌ای در موافقت با رهبری شورایی سخنرانی کردند که در نهایت در رأی‌گیری، ۴۵ نفر به فرد و ۳۵ نفر به شورایی رأی دادند که در نتیجه با رد نظریه شورای رهبری، به انتخاب رهبری معظم انقلاب رسیدیم .هاشمی رفسنجانی گفت:‌ مباحث انجام شده در مورد انتخاب شورایی ثبت و ضبط شده است که البته هنوز قابل انتشار و بازگویی نیست.»

در انتظار نقطه عطفی در تاریخ کلیسای کاتولیک و جامعه اروپا/نود درصد از جوانان ایرلندی آموزش دیده در مدرسه‌های کاتولیکی به آزادی ازدواج دو همجنس رأی دادند
روزنامه اطلاعات در صفحه نظرها و اندیشه ها» مقاله حجت‌الاسلام‌ دکتر محمد مسجدجامعی با عنوان «انقلاب فرهنگی در کلیسای کاتولیک» را منتشر ساخته که در آن آمده است:
«هفته گذشته ـ ۲۲ ماه می ـ در ایرلند همه‌پرسی مهم و حساسی برگزار شد که نتایج تکان‌دهنده آن موجب تعجب و بلکه تأسف بسیاری از شخصیت‌های کلیسایی و غیرکلیسایی گردید. همه‌پرسی درباره از دواج دو همجنس بود که اولاً شرکت‌کنندگانش به نسبت فراوان بودند و ثانیاً بیش از ۶۲% بدان رأی مثبت دادند. و این به‌رغم توصیه‌های مؤکد کلیسای کاتولیک ایرلند و شخصیت‌های آن بود.

حتی برخی از این شخصیت‌ها به هواداران این جریان می‌گفتند: «ما وضعیت شما را درک می‌کنیم و به شما احترام می‌گذاریم و شما را می‌پذیریم؛ اما به این همه‌پرسی رأی منفی دهید و قانون اساسی را تغییر ندهید.» اما چنین نشد و ایرلند به عنوان نخستین کشوری که ازدواج دو همجنس را با تکیه به همه‌پرسی عمومی اجازه می‌دهد و حقوق مترتب بر زوجین غیرهمجنس را به رسمیت می‌شناسد، به ثبت رسید!
سراسقف دوبلین آقای دیارموید مارتین (Diarmuid Martin) پس از اعلام نتایج گفت: این در واقع نه یک همه‌پرسی معمول، بلکه یک «انقلاب فرهنگی» و «انقلاب اجتماعی» است. با توجه به تبلیغات وسیع و حضور حداکثری مردم و اینکه بسیاری از موافقان از کشورهای دیگری که در آن کار می‌کردند به جهت شرکت در رأی‌گیری به وطن آمدند، مطمئن بودم که نتیجه چنین خواهد شد. توطئه‌ای در کار نبود؛ این مردم بودند که رأی دادند و ۹۰% این جوانان در مدرسه‌های کاتولیکی آموزش دیده‌اند! به واقع چیزهای زیادی تغییر کرده و باید بیندیشیم که آیا کلیسا به مسئولیت های خود عمل کرده است؟ و چگونه می‌توانیم با فرهنگی که به جوانان و اندیشه‌هایشان شکل می‌دهد، رابطه برقرار کنیم.
عنوان انقلاب فرهنگی و انقلاب اجتماعی توسط دیگران هم مورد استفاده قرار گرفت و از جمله توسط وزیر بهداشت منحرف ایرلند که این همه‌پرسی را نشانی از خصلت جمهوریت و بازگشت جمهوریت به کشورش دانست. البته واکنش به این جریان فراتر از ایرلند رفت و احتمالاً به نقطه عطفی در تاریخ کلیسای کاتولیک و جامعه اروپا تبدیل خواهد شد….
…. بدون شک مسئله ازدواج و خانواده یکی از مهمترین‌هاست. ثبات و دوام این دو در حال حاضر متأثر از عوامل مختلفی است و حتی می‌توان گفت به معضله‌ای همه‌گیر و جهانی تبدیل شده و خواهد شد. علی‌رغم اهمیت بُعد اخلاقی مسئله، با صرف تأکید بر آن نمی‌توان پایداری آن را تضمین کرد. نمی‌توان عوامل دیگر اعم از اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی و نیز امواج برون‌مرزی را نادیده گرفت. این عوامل تا بدان حدّ نیرومند است که حتی در برابر هویت یک ملت می‌ایستد. اما به رغم این همه اگر محاسبات در برنامه‌های کلان توسعه‌ای و در آموزشهای مختلف، و به ویژه آموزشهای رسانه‌ای، با دقت صورت پذیرد، می‌توان در برابر این هجمه ایستاد و باید ایستاد. پایداری خانواده بیشتر به رعایت این نکات بازمی‌گردد تا صِرف تأکید بر معیارها و ارزشهای اخلاقی.
مشکل بزرگ ما در دریافت صحیح چنین مواردی، رویکرد صرفاً اخلاقی ماست. بدین معنی که عوامل دخیل و مؤثر را کمتر می‌نگریم و یا جدّی نمی‌گیریم. نتیجه چنین نگاهی تأکید بر راهکارها و توصیه‌های اخلاقی است. حال آنکه مشکلات سیر و منطق تحولی خویش را دارند که می‌باید به گونه‌ای همدلانه کشف و درک شوند.»

در این شماره روزنامه اطلاعات همچنین این مطالب منتشر شده است:
یادداشت «معاد جسمانی- بخش ۸ » به قلم آیت‌الله یحیی عابدی
یادداشت «حماسه ملی ایران در اعتقاد علویان یارسان- بخش هفتم» به قلم دکتر محمدعلی سلطانی
یادداشت «شاخصه‌های عدالت قضایی از منظر امیرالمؤمنین(ع)» با رویکردی بر آرای امام خمینی(ره)، به قلم آیت‌الله سیدمحمد موسوی بجنوردی، بخش ششم و پایانی
یادداشت «به مناسبت پنجاه و ششمین سال نصب مجسمه فردوسی، برفرازنده کاخ بلند پارسی، در میدان فردوسی تهران» به قلم دکتر نادره جلالی
روش های تقویت تمرکز حواس در زمان مطالعه
وزیر کشور: افراط گرایی و خشونت میان هیچ ملت ریشه داری پذیرفته نیست
ارتش سوریه تلاش داعش برای اشغال شهر «حسکه» را ناکام گذاشت
تظاهرات گسترده مردم صنعا علیه عربستان
هشدار لیبی نسبت به تصرف قریب الوقوع میادین نفتی توسط داعش
رویترز: آمریکا برای نجات عراق مجبور به همکاری با ایران است
اعلان جنگ داعش به طالبان افغانستان
داعش خواستار جهاد در منطقه بالکان شد
گزارش «داعش؛ خطری تازه برای جهان»، پشت پرده حمله به مساجد شیعیان در عربستان؛ بخش دوم و پایانی

می‌توان در عین دینداری، با قرائت‌هایی از دین به عدم تعارض بین هویت دینی و هویت جنسیتی رسید/ اسلام فریده ماشینی جز به سلم و صفا و گفتگو و تفاهم فرانمی‌خواند و جز مهر و رحمت و رأفت و سعادت به آدمی هبه نمی‌کرد
روزنامه شرق که در تیتر نخست، به «نمونه‌برداری پارچین در دولت احمدی‌نژاد» پرداخته است، در یاددشتی به قلم فخرالسادات محتشمی‌پور با عنوان «جام معرفت» به بهانه سالگرد درگذشت فریده ماشینی، به شرح فعالیت های دینی و خدمات وی به حوزه اندیشه اسلامی پرداخته است.
در بخش هایی از این یادداشت آمده است:
«فریده ماشینی در تاریخ سیاسی- اجتماعی کشورمان به‌ویژه در فصل مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان ایران، نام‌آور و ماندگار است. فعالیت‌هایش از همان سال‌هایی که شاگرد دبیرستان هدف تهران بود آغاز شد و پس از آن، هم‌زمان با پوشیدن جامه معلمی، سخاوتمندانه هر آنچه آموخته بود، در اختیار شاگردان خویش گذاشت و درعین‌حال هرگز از یادگیری بازنماند. قرآن‌پژوهی این بانوی ژرف‌اندیش در کنار تحصیل در رشته مهندسی شیمی و علوم پایه، او را به ترویج اسلام رحمانی واداشت. اسلامی که جز به سلم و صفا و گفت‌وگو و تفاهم و اجماع فرانمی‌خواند و جز مهر و رحمت و رأفت و سعادت به آدمی هبه نمی‌کند؛ این مهندس شیمی چون دردهای جامعه را خوب می‌شناخت و خود اهل درد بود، ترجیح داد ادامه تحصیلاتش در رشته جامعه‌شناسی باشد و با شناختی که از موقعیت زنان جامعه‌اش داشت، گرایش مطالعات زنان را انتخاب کرد تا فهم نوینی را که از علوم دینی و قرآنی داشت با برداشت‌های حاصل از مطالعات جامعه‌شناسانه نسبت به جایگاه سیاسی، فرهنگی و اجتماعی زنان پیوند دهد و به این شکل با ممتازکردن نقش سیاسی- اجتماعی زنان، کوشید کرامت و منزلت زنان را موردتوجه و اهتمام قرار دهد.
….او معتقد بود: «می‌توان قرائت‌ها و برداشت‌هایی از دین را به جامعه عرضه کرد که در عین حفظ دینداری، آگاهی جدید جنسیتی ناشی از تغییرات اجتماعی را به رسمیت شناخته تا حتی‌الامکان از تعارض بین هویت دینی و هویت جنسیتی اجتناب صورت گیرد و مانع از قطبی‌شدن دینداری با مدرنیته شود که این مهم می‌تواند با جلوگیری از رادیکال‌شدن فضای حاکم بر جامعه نسبت به مسائل زنان، بهبود نسبی موقعیت و دستیابی به حقوق واقعی آنان در اجتماع یاری رساند».
فریده ماشینی دردانه‌ای بود که در عصر غفلت از حقوق انسان‌ها، قرآن را به دست گرفته و منادی صلح و برابری و آزادی برای همه خواهرانش در جهان شد. او عمری را در محضر بزرگ بانوی زمانه ما یگانه عضو زن مجلس خبرگان و مفسر نواندیش کلام وحی، استاد منیره گرجی سپری کرد. اما با وجود علم و دانش بی‌کران استاد بدان بسنده نکرد و اندیشه‌ورزی و پرسشگری را با شاگردی عجین کرد تا ناگفته‌هایی به زبان آید که خود می‌توانست حلال بخشی از مشکلات امروز نسل جوان زنان مسلمان باشد.
….کتاب «زن، نواندیشی دینی و سرمایه اجتماعی» حاوی مجموعه گفتارها و نوشتارهای فریده ماشینی درباره زنان است که در ۱۳ گفتار همراه با پیش‌گفتاری از دکتر هادی خانیکی و زندگی‌نامه وی توسط مؤسسه پژوهشی فرهنگی بانوی مهر در خردادماه ۱۳۹۴ منتشر شده است. دوستان و شاگردان وی نیز از پای ننشسته‌اند و کتاب جام معرفت، گزیده‌ای از بیانات او در کلاس‌های تفسیرالمیزان، حاصل تلاش‌های ایشان است…..»

امر به معروف و نهی از منکر با شیوه صرفا گفتن و رفتن نیز بسیار اثرگذار است
شرق در صفحه ۲ عنوان «وظیفه گروه‌های تذکر لسانی گفتن و رفتن است» را از قول دبیر ستاد امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر منتشر ساخته و از قول ایسنا خبر از برگزاری همایش همزمان و سراسری طرح طلایه‌داران امر‌به‌معروف و نهی‌ازمنکر از طریق ویدئو کنفرانس در تهران و ۳۱ استان کشور داده است. در ادامه این خبر آمده است:
«حجت‌الاسلام سیداحمد زرگر، دبیر ستاد امر‌به‌معروف و نهی‌ازمنکر کشور در این همایش با تأکید بر انتخاب صحیح گروه‌های تذکر لسانی با هدف صرفاً گفتن و رفتن که بسیار اثرگذار است و همچنین درگیری به‌وجود نخواهد آمد، گفت: وظیفه معاونت‌های تشکل‌های مردمی کشور، انتخاب نیروهای متدین در چارچوب و گزینش دقیق است.»

مثلث «هاشمی/روحانی/خمینی» می تواند مانع میل جناح راست سنتی و حوزه به بنیادگرایی و حجتیه گری شود/وحدت نواندیشان و سنت گرایان فقهی و باورمندان به فقه سنتی و پویا برای دفاع از اسلام اجتماعی و مقابله با خطر سلفی گری ضروری است
روزنامه شرق در ستون روزانه «آینه» که به انعکاس مطالب منتخب دیگر نشریات کشور می پردازد، امروز به یادداشت «ائتلاف فقه سنتی و فقه پویا» که به قلم محمد قوچانی در هفته نامه صدا منتشر شده پرداخته است. قوچانی در این یادداشت
نظر به اهمیت این مقاله و ارتباط موضوعی آن، متن کامل آن به جای متن خلاصه شده در ستون آینه، در پی می آید:
«سیدحسن خمینی به تدریج در موقعیتی قرار می گیرد که شایسته آن است. استقبال پرشور مردم استان گلستان از او، در حالی که فاقد هر جایگاه حکومتی است، اتفاق مهمی است که در آستانه انتخابات دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری نباید آن را دستکم گرفت. واقعیت این است که از دوره دوم مجلس خبرگان، رهبری جناحی که در آن زمان به خط امام مشهور بود، به راحتی از این مجلس حذف شد. با وجود آنکه این جناح با نظر مثبت امام خمینی نهادی روحانی به نام «مجمع روحانیون مبارز» تاسیس کرده بود که مرکب از نسل نوگراتر روحانیان سیاسی بود، اما اقتدار روحانیان سنتی و سازمان سیاسی مرکزی آن یعنی «جامعه روحانیت مبارز» مانع از آن شد که مجلس خبرگان به نهادی متکثر بدل شود. حتی موفقیت مجمع روحانیون مبارز در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۷۶سبب نشد که این جناح بتواند در مجلس خبرگان جایگاهی مناسب با وزن اجتماعی اش را بیابد. اما اکنون در آستانه انتخابات دوره پنجم مجلس خبرگان آرایش نخبگان مذهبی و روحانی تغییر کرده است. ظهور تندروهای دست راستی حتی در نهاد حوزه سبب شده است در خبرگان آینده رقابت سنتی راست و چپ به رقابت های پیچیده تری تغییر یابد. در جریان انتخابات اسفندماه سال گذشته بر سر ریاست مجلس خبرگان، سه جناح شکل گرفت:
جناح اول، همفکران جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به ریاست آیت الله محمد یزدی که در دهه شصت از تفکر سیاسی و فقهی آیت الله گلپایگانی دفاع می کردند و حتی در سال ۱۳۶۸در جریان جانشینی امام خمینی نیز از آن مرحوم دفاع می کردند، این جناح از حمایت گروه های راست سنتی مانند حزب موتلفه اسلامی و نیز گروه های میانه تری مانند تشکیلات رهروان ولایت (علی لاریجانی) برخوردارند. خبرها حاکی از آن است که این سیاستمداران محافظه کار نقش کلیدی در ریاست آیت الله محمد یزدی بر خبرگان داشته اند.
جناح دوم، همفکران مدرسه آیت الله مصباح یزدی هستند در جبهه پایداری که گرچه نمایندگان قابل ملاحظه ای در مجلس خبرگان ندارند اما در خبرگان کنونی تلاش بسیاری برای عدم توفیق آیت الله هاشمی رفسنجانی در ریاست خبرگان انجام دادند و برای خبرگان آینده نیز برنامه ریزی دقیق کرده اند و در این راه از حمایت دولتمردان سابق برخوردارند. گرچه ظاهرا به علت نفوذ اسفندیار رحیم مشایی در شخص محمود احمدی نژاد، آیت الله مصباح یزدی از رییس سابق دولت فاصله گرفته، اما احمدی نژاد منهای مشایی ترکیبی رادیکالتر دارد به نام سعید جلیلی. نامزد احتمالی مجلس دهم که جای خالی محمود احمدی نژاد را برای آیت الله مصباح پر می کند. این ترکیب عجیب در انتخابات اسفندماه ۱۳۹۳ در صف رای دهندگان به آیت الله یزدی نبود و بنا به برخی خبرها از آیت الله شاهرودی برای ریاست خبرگان دفاع می کرد که گزینه ای غیر از دوگانه هاشمی/ یزدی بود. هدف آنها البته با تخریب شاهرودی از سوی راست سنتی به نتیجه نرسید و احتمالا تقاص این جداسری را با رد صلاحیت گسترده شاگردان آیت الله مصباح یزدی در خبرگان آینده پس خواهند داد، همچنان که در خبرگان چهارم این اتفاق افتاد و همچنان که در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲کامران باقری لنکرانی که پیش آیت الله مصباح زانو زده بود، رد صلاحیت شد.
جناح سوم اما نه جناح چپ یا راست که جریان روحانیت تهران است که برخلاف انتخابات ادوار گذشته، جامعه روحانیت مبارز تهران آن را نمایندگی نمی کند. جامعه روحانیت مبارز مدتهاست که چهره های میانه روی خود مانند هاشمی رفسنجانی، حسن روحانی و ناطق نوری را از دست داده و در خلاء آیت الله مهدوی کنی نیز قدرت جذب احتمالی ایشان را برای همیشه از کف داده است. این انشعاب عملا در شرایط کنونی موثرتر از انشعاب مجمع روحانیون مبارز است و اگر در کنار رییس جمهور و رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، نوه امام خمینی هم قرار گیرد، روحانیت تهران وزن های موثرتر از دو جناح روحانیت قم (مدرسین/مصباحیون)خواهند شد. با انتخاب سیدرضا تقوی به قائم مقامی دبیرکل جامعه روحانیت مبارز (که با هم نیز قادر به پر کردن کاریزمای آیت الله مهدوی کنی در جناح راست نیستند) می توان حدس زد این تشکیلات در جامعه مدرسین عملا ادغام می شود. اما روحانیت تهران همان جریان سیاسی /انقلابی موثری باقی می ماند که در خبرگان سال ۱۳۶۸از رهبری آیت الله خامنه ای دفاع و با رهبری آیت الله گلپایگانی مخالفت کرد. در آن مقطع تاریخی (که ربع قرن از آن می گذرد)جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که بر سر آرای فقهی امام در بسط ید دولت اسلامی به خصوص در اقتصاد سیاسی دچار اختلاف عقیده با ایشان بود، می خواست میراث آیت الله خمینی را به آیت الله گلپایگانی بسپارد که تلقی متفاوتی از حکومت اسلامی داشت.
روحانیت سیاسی حامی امام یک بار در آغاز دهه شصت به هنگام بیماری امام از نگرانی به قدرت رسیدن جناح راست حوزوی، سعی کرد آیت الله منتظری را به عنوان مهمترین مجتهد سیاسی قم به قائم مقامی رهبری برساند و از نفوذ راست حوزوی به حکومت اسلامی جلوگیری کند اما با شیوع اختلاف میان جناح های سیاسی روحانیت، این راست حوزوی بود که سربرآورد و در نهایت با نقش کلیدی آیت الله هاشمی رفسنجانی در اجلاسیه خبرگان نگرانی برطرف شد و آیت الله گلپایگانی علیرغم تلاش جامعه مدرسین به رهبری نرسید. این سازمان سیاسی دوباره فعالیت خود را آغاز کرده است. برنامه آن روشن است: با عطف توجهات به سوی رادیکالیسم مدرسه آیت الله مصباح یزدی، جناح میانه روی روحانیت را به همسویی بخوانند و تجربه انتخابات هیات رییسه خبرگان گذشته را تکرار کنند. در اینجاست که آیت الله هاشمی رفسنجانی با پرهیز از تجربه اسفندماه ۹۴می تواند تجربه خرداد ماه ۹۲را تکرار کنند. گرچه هنوز برای اعلام نامزدی علما و فقها در انتخابات خبرگان زود است اما ضرورت دارد که چهره های تازه و جوان که دارای دانش دینی و نفوذ اجتماعی هستند به نوسازی و شادابی این نهاد مهم در نظام سیاسی ایران کمک کنند. حضور رییس جمهور در خبرگان مزیت مهمی است که ما در دوره اصلاحات از آن بی بهره بودیم و نقش مهمی در معادلات آینده جناح های سیاسی/فقهی دارد. آیت الله سیدحسن خمینی نیز در مقام یک مجتهد جوان چه نامزد خبرگان شود و چه نامزدی در این دوره را صلاح نداند، نقش مهمی در تکوین و تعادل خبرگان آینده خواهد داشت که شاهد و ناظر و مجرای مهمترین نظریه سیاسی آیت الله خمینی است. از این رو اگر اصلاح طلبان در انتخابات مجلس دهم کارها را به مثلث «هاشمی/روحانی/خاتمی» سپرده اند، در انتخابات خبرگان پنجم امور را باید در مثلث «هاشمی/روحانی/خمینی» بجویند که خبرها حاکی از آن است که خود سیدمحمد خاتمی نیز چنین ترکیبی را بیشتر می پسندد. حُسن استراتژی دو حَسَن در این است که چشم انداز «تداوم اصلاحات در تداوم انقلاب» را پیش روی ما قرار می دهد. این مثلث می تواند حتی جناح راست سنتی و حوزوی را با گزینه های بهتری برای تداوم و تعالی جمهوریت و اسلامیت کشور آشنا کند و آنها را از هراس «تجدید نظرطلبی» در دام «بنیادگرایی» نیندازد. جریانی که از آغاز انقلاب در پی سپردن امور به چهره های مخالف نهضت بود، دوباره در صورت های پیچیده تری از حجتیه گری و راست روی پدیدار شده است؛ آنان که میان حکومت اسلامی و حکومت سلفی فاصله ای نمی بینند. در چنین شرایطی وحدت همه مدافعین «اسلام اجتماعی» ضروری است، چه آنان که از نواندیشی فقهی دفاع می کنند و چه آنان که از سنت گرایی فقهی دفاع میکنند، چه آنان که به «فقه سنتی» باور دارند و چه آنان که به «فقه پویا» باور دارند. خطر اصلی «سلفی گری» است، نه اصلاح طلبی یا محافظه کاری… اصلاح طلبی و محافظه کاری دو تعبیر سیاسی از دو مشرب فقهی شاگردان امام است که دو جناح سیاسی اصلی را ساخته اند و اکنون در خبرگان باید هر دو جناح در برابر بنیادگرایی که از هر دو گروه فقیهان عبور می کند و با نوآمدگان می خواهد انسداد سیاسی ایجاد کند، بایستند.
در اینجاست که مجلس خبرگان مهم تر از همیشه میشود. خبرگان به عنوان پارلمان نخبگان دینی که باید با رای مردم انتخاب شوند، در واقع تنها فقیهانی هستند که اهلیت و فقاهت خود را در معرض صندوق رای قرار می دهند و افزون بر شریعت در برابر ملت هم مسوول هستند و تاسیس آن مهمترین اجتهاد فقهی شیعه برای به دست گرفتن اقتدار سیاسی در دنیای مدرن است. چنین موقعیت شرعی و قانونی ای در عمل و نظر جایگاهی فراتر از همه نهادهای سیاسی و دینی دیگر به خبرگان می دهد و به آن به عنوان مظهر عقل عقلایی فقیهان ایران، این توان را می دهد که خطر سلفی گری را از سر ما دور کند. رای مردم در خبرگان به مجتهدان معتدل سنتی و مدرن راه اقتدارگرایی را بر سلفی ها خواهد بست و به اعتدال فقهی هم اعتبار شرعی می دهد و هم اعتبار قانونی… جایی که فقه سنتی و پویا ائتلاف می کنند، ائتلافی عمیق تر از راست و چپ یا اصولگرا و اصلاح طلب…

جزیره خارک، جزیره دین و معنویت
روزنامه شرق در صفحه ۷ و به نقل از مهر، عنوان «خارک؛ الگوی وحدت در جهان اسلام» را از قول سیداحمد خاتمی، نماینده مجلس خبرگان رهبری و امام‌جمعه موقت تهران، برجسته کرده و نوشته است: «جزیره خارک الگوی وحدت در جهان اسلام است. جزیره خارک جزیره دین و جزیره معنویت است؛ در این جزیره چند مطلب را به‌صورت شاخص دیدم که موضوع اول، وحدت برادران شیعه و اهل‌سنت است. این وحدت، خاری در چشم دشمنان اسلام است؛ آنها نه شعیه را می‌خواهند و نه اهل ‌سنت را و فقط این وحدت را هدف قرار داده‌اند. جزیره خارک، الگوی وحدت در جهان اسلام و جلوه عملی از معنی کلمه وحدت است که بابت این وحدت گسترده از امام‌جمعه خارک به‌صورت ویژه تقدیر و تشکر می‌کنم.»

برخی دانشجویان، متفکران و استادان از برخوردهای بعد از کرسی‌های آزاد‌اندیشی واهمه دارند
روزنامه فرهیختگان در صفحه نخست عنوان «واهمه زدایی از آزاداندیشی» را برای گفتگو با معاون فرهنگی وزیر علوم انتخاب نموده و به اخباری در مورد سرنوشت طرح مصونیت قضایی آزاداندیشان خبر می دهد.
فاطمه رجبی در مقدمه این گفتگو نوشته است: «سیدضیا هاشمی، معاون فرهنگی وزارت علوم بارها بر لزوم توجه به قانون تاکید کرده است؛ اما اعلام اینکه این وزارتخانه در حوزه‌های فرهنگی در برابر قانون‌شکنان تسلیم نخواهد شد، نقطه عطفی در اظهارنظرهایش محسوب می‌شود. او چند وقت پیش در جواب فشارهای مختلف بر معاونت فرهنگی وزارت علوم در مورد نشریات دانشجویی گفت: «آزادی بیان یعنی اینکه افراد حق دارند در چارچوب قانون حرف‌های خود را بزنند و اگر سخنی غلط است ما باید آن سخن را با روش‌های قانونی نقض کنیم. برخی تصور می‌کنند که نباید اجازه بدهیم برخی افکار مطرح شود و به ما تذکر می‌دهند که چرا در دانشگاهی یک نشریه منتشر شده است و ما پاسخ می‌دهیم که این نشریه اگر قانون‌شکنی کرده است ما با آن برخورد می‌کنیم؛ چراکه ما مجری قانون هستیم و همین افراد به ما می‌گویند که شما باید مراقب باشید که این مطالب خلاف از اول مطرح نشود و پاسخ ما این است که ما مجری قانون هستیم، اما شما ما را دعوت به قانون‌شکنی می‌کنید و ما تسلیم قانون‌شکنان نخواهیم شد.» هاشمی به تازگی هم درباره لزوم برگزاری کرسی‌های آزاد‌اندیشی در فضایی آرام و آزاد تاکید کرده است….
نکات اصلی این گفتگو در پی خواهد آمد:
– فشار بر نهادهایی که فعالیت‌های فرهنگی می‌کنند اتفاق جدیدی نیست و به نظر من پایانی هم بر این موضوع نمی‌شود متصور شد. این موضوع به معاونت ما هم منحصر نمی‌شود، بلکه هر نهادی که مشغول فعالیت‌های فرهنگی باشد مخالفان و منتقدان زیادی هم دارد. ما هم از انتقاد استقبال می‌کنیم، اما همیشه تاکید کرده‌ایم که ملاک عمل ما قانون است؛ نه نگاه‌های تند‌تر از قانون را برمی‌تابیم و نه با کسانی که پایشان را از قانون فراتر می‌گذارند کنار می‌آییم. من قبلا هم گفته‌ام که دو دسته به فعالیت‌های فرهنگی صدمه می‌زنند؛ یکی کسانی که فکر می‌کنند آزادی در چارچوب‌های قانونی ضد ارزش محسوب می‌شود و دسته دیگری که چارچوب‌های قانونی را می‌شکنند. این دو دسته به فرهنگ و کارهای فرهنگی مانند کرسی‌های آزاد‌اندیشی ظلم می‌کنند.
– کسانی که مایل هستند سلیقه شخصی‌شان را بی‌توجه به قانون اعمال کنند در همه عرصه‌ها دیده می‌شوند اما ما تمام تلاش‌مان را می‌کنیم که از طریق گفت‌وگو، از طریق آیین‌نامه و… جلوی برخوردهای سلیقه‌ای را بگیریم….
– طرح مصونیت قضایی آزاداندیشان در اختیار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفته و در انتظار تصویب است. این مصونیت در مورد اقداماتی است که در چارچوب قانون انجام شده باشند. یکی از دلایلی که ما می‌بینیم کرسی‌های آزاد‌اندیشی آن رونقی که ما توقع داریم را ندارند این است که برخی دانشجویان، متفکران و استادان از برخوردهای بعد از کرسی‌ها واهمه دارند. ما می‌خواهیم این واهمه را از بین ببریم. مثلا بگوییم اگر شما در چارچوب‌های قانون بحث کنی و عقیده‌ات را مطرح کنی بعدا قضاوتی درباره تو نخواهد شد. یکی از جنبه‌های دیگر این مصونیت هم تاثیری است که بر مسئولان مختلف می‌گذارد. وقتی آنها ببینند که شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان بالاترین نهاد فرهنگی کشور چنین نظری درباره آزاداندیشان دارد قطعا تغییری در نگاهشان به فعالیت‌های فرهنگی به‌ویژه در عرصه آزادی اندیشه به وجود می‌آید.
– شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورد آزاد‌اندیشی نگاهی همانند رهبر معظم انقلاب دارد. عده‌ای فکر می‌کنند که با آزاد‌اندیشی و بیان برخی عقاید پایه‌های نظام اسلامی به خطر می‌افتد، اما این‌طور نیست. رهبر معظم انقلاب می‌گویند: «نباید از آزادی‌ ترسید و از مناظره‌ گریخت.» ایشان می‌دانند که ساکت کردن عقاید به مراتب خطرناک‌تر از اجازه انتشار دادن به نظرات و آرا در بسترهای مناسب است. اما عده‌ای این بینش را ندارند و ترجیح می‌دهند که نظرات مختلف مطرح نشود. به همین دلیل کرسی‌های آزاد‌اندیشی هنوز فاصله بسیار زیادی با آنچه که هدف ماست دارد. ما با این نگاه مخالفیم و به مبارزه با آن می‌پردازیم.
– جریان نقد، نقادی و نقدپذیری باید به سکه رایج تبدیل شود و باید به آن عمل کنیم. در جایی که تضارب آرا وجود داشته باشد، مصداق کرسی آزاداندیشی نیز است. بنابراین برای هر کدام از آنها این آزادی بیان و اندیشه وجود دارد، اما در چارچوب قانون….
– دانشگاه بدون آزاداندیشی، دانشگاه نیست، حتی مدرسه هم نیست. باید در زمینه آزاداندیشی خود را تقویت کنیم.

سفر پاپ به «بیت‌المقدس جنگ زده اروپا»
فرهیختگان در صفحه ۶ از سفر تاریخی پاپ به به بوسنی و هرزگوین خبر داده و نوشته است که وی از فضای پرتنش امروز بین‌المللی انتقاد کرده است.
در این خبر آمده است: «پاپ فرانسیس در مراسم عزای ربانی[!!!] در سارایوو گفت: «بسیاری از درگیری‌های جهان به تدریج در حال تبدیل شدن به جنگ جهانی سوم است و در عرصه ارتباطات جهانی ما شاهد فضای جنگ هستیم. برخی به عمد در پی تحریک و ایجاد این فضا هستند. اما جنگ یعنی وجود زنان، کودکان و سالخوردگان در اردوگاه‌ها، یعنی آوارگی اجباری، تخریب منازل، خیابان‌ها و کارخانه‌ها و بالاتر از همه یعنی نابودی زندگی‌ و مرگ. شما معنی این را خوب می‌دانید چون آن را در کشورتان تجربه کرده‌اید.» پاپ فرانسیس، سارایوو را به دلیل آنکه مساجد، کنیسه‌ها و کلیساهایش که در کنار یکدیگر بنا شده‌اند، «بیت‌المقدس اروپا» و محل تجمع فرهنگ‌ها، ملت‌ها، اقوام و مذاهب مختلف خواند. هدف از سفر پاپ فرانسیس به بوسنی راضی کردن اقلیت ۱۵ درصدی کاتولیک‌های باقی مانده در این کشور و کمک به ساخت آینده‌ای صلح‌آمیز با مسلمانان بوسنی و مسیحیان ارتدوکس به دنبال جنگ سه‌‌جانبه دهه ۱۹۹۰ عنوان شده است.

پژوهش‌های مساله محور، مقایسه‌ای و میان‌رشته‌ای برای یافتن پاسخی برای مسائل جدید
روزنامه فرهیختگان در خبری به موفقیت دوفصلنامه حکمت سینوی در اخذ درجه علمی ـ پژوهشی و ثبت نمایه در پایگاه‌های استنادی علوم جهان اسلام (ISC)پرداخته است.
در این خبر آمده است: «دوفصلنامه حکمت سینوی (مشکوهالنور) طبق مصوبه کمیسیون نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری موفق به اخذ درجه علمی ـ پژوهشی شده و در پایگاه‌های استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، نظام‏ نمایه‏سازی مرکز منطقه‏ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری (ایران ژورنال) و اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی(SID) نمایه می‌شود. این نشریه افتخار دارد منعکس‌کننده مقالات پژوهشی استادان و پژوهشگران محترم دانشگاه‌ها و مراکز علمی ـ پژوهشی کشور در عرصه پژوهش‌های مساله محور، مقایسه‌ای و میان‌رشته‌ای در چارچوب بازخوانی اندیشه‌های فلسفی ـ منطقی ابن‌سینا (حکمی) و در پی یافتن پاسخی به مسائل جدید است. این نشریه با هدف معرفی جریان فکری فلسفه مشائی، معرفی و شناسایی مکتب فلسفی ابن‌سینا و امتیاز آن از سایر مکاتب فلسفی اسلامی، بررسی ریشه‌های اندیشه‌ ابن‌سینا، نقد و بررسی اندیشه‌های فلسفی، کلامی و منطقی ابن‌سینا و پیروان او، مطالعات تطبیقی در باب اندیشه‌های ابن‌سینا، بررسی مقایسه‌ای افکار ابن‌سینا و سایر فیلسوفان اسلامی و یونان و غرب و… در حال فعالیت است. تاکنون نزدیک به ۱۸ دوره از این نشریه منتشر شده و سردبیری این مجموعه به عهده آیت‌الله سید حسن سعادت مصطفوی است. علاقه‌مندان به چاپ اثر در این نشریه می‌توانند به تارنمای اصلی همایش به آدرس avecinnianphilosophy.isuw.ac.ir مراجعه کنند.

تز حرکت جهان به سمت سکولاریسم و فاصله دین و مدیریت جهانی به بن‌بست‌های شدیدی رسیده است/دین و نگاه‌های دینی، یکی از معادلات دنیای امروز است/ جغرافیای فکری خود را از دست داده‌ایم
فرهیختگان در صفحه اندیشه، گفتگو با سیدجواد میری مولف کتاب «ما و فارابی» را با عنوان «وصال جامعه مطلوب با فارابی» منعکس ساخته و در مقدمه آن به قلم سجاد صداقت آورده است: « به تازگی انتشارات جامعه‌شناسان کتاب «ما و فارابی» را با زیر عنوان «فراسوی نگاه‌های کارمندوارانه به علوم انسانی» روانه بازار کرده است. کتابی به قلم سیدجواد میری عضو هیات‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی که شاید در نظر اول قصد آن بررسی آرای فارابی به نظر آید؛ اما کتاب به دنبال کسب مفاهیمی از فارابی و رسیدن به جامعه مطلوب و علوم انسانی با نگاه به سنت فکری ایرانی است؛ کتابی که شاید بتواند زمینه‌ساز مسائل و نظرات تازه در این حوزه باشد. میری در گفت‌وگو با فرهیختگان زوایای مهم کتاب را بازگو کرده است.
مضامین مهم این گفتگو بدین شرح منتشر شده است:
-کتاب «ما و فارابی» به دنبال بیان اهمیت فارابی به‌عنوان فیلسوفی در تاریخ فلسفه جهان و تمدن ایران و اسلام نیست، بلکه از این منظر نگاشته شده که رابطه او با امروز ما چیست، به همین دلیل نیز بحث از «ما» و «فارابی» مورد نظر قرار گرفته است.
– در نگاهی که من به فارابی و مطالعات فارابی‌شناسی داشته‌ام، به این نتیجه رسیده‌ام که سه قرائت یا سه خوانش عمده در مورد فارابی وجود دارد. خوانش اول را من خوانش باستان‌شناسانه می‌نامم. به این معنا که محققان و اندیشمندان در حوزه تاریخ فلسفه به نقش فارابی در انتقال مواریث یونانی به غرب جدید می‌نگرند. آنها اهمیت فارابی را از این جهت که توانسته مواریث یونان را به‌گونه‌ای در بستر جهان اسلام آماده کند و به غرب مسیحی انتقال دهد، آرکیولوجیکال یعنی باستان‌شناسانه می‌دانند.
– در خوانش دوم که من آن را خوانش تاریخی می‌خوانم، فارابی به‌عنوان یک فیلسوف که دستگاه فلسفه‌ای بسیار غنی و متقنی داشته و بسیار عمیق بوده است، اهمیت دارد. اما امروز برای ما خواندن فارابی از این منظر اهمیت دارد که بدانیم افکار مهم و زیبای او در طول تاریخ فلسفه نقشی داشتند و این نقش مربوط به دوران معاصر نیست. یکی از شاگردان محسن مهدی، فیلسوف بزرگ عرب معتقد است که اهمیت فارابی فقط یک اهمیت اینتلکتوئال است. یعنی با خوانش آرای او به این نتیجه می‌رسیم که یک فیلسوف چگونه استدلال می‌کند و با روش استدلال او آشنا می‌شویم ولی نباید این توهم را داشته باشیم که فارابی می‌تواند اهمیت پراکتیکال داشته باشد و در فلسفه سیاسی دنیای معاصر نقش بازی کند.
– خوانش سوم، از دیدگاه من، خوانش آلترناتیو یا بدیل است که در این خوانش اهمیت فارابی فقط باستان‌شناسانه یا به‌عنوان پلی نیست که توانسته باشد مواریث یونان را از طریق جهان اسلام به مسیحیت غرب منتقل کند.
اهمیت او در آرای فلسفی نیز نیست، بلکه اهمیت او در این است که چه کمکی می‌تواند به ما کند تا امروز بتوانیم میراث فرهنگی و میراث فلسفی‌مان در جهان معاصر را بازسازی و بازخوانی کنیم. به عبارت دیگر در دل فلسفه فارابی امکاناتی وجود دارد که می‌توانیم از آن برای بازسازی دنیای معاصر استفاده کنیم. به‌عنوان مثال یکی از تزها یا تئوری‌های بسیار کلان در دوران مدرنیته این بوده که جهان به سمت سکولاریسم پیش می‌رود، دین و اجتماع یا دین و مدیریت جهانی از هم فاصله می‌گیرند و دیگر نمی‌توانیم جایگاهی در سطح کلان مدیریت جهانی و مدیریت جوامع انسانی برای دین قائل شویم. اما این تئوری امروز به بن‌بست‌های شدیدی رسیده و عملا دنیا به مداری وارد شده که یکی از معادلات در دنیای امروز، دین و نگاه‌های دینی است.
آن نگاه فارابی که معتقد است بین دیانت و عقلانیت و بین عقل و وحی باید پلی ایجاد کرد تا بتوانیم جهان را به‌گونه‌ای تعبیه کنیم که از نظر معرفتی، هم وحی جایگاهی داشته باشد و هم عقل انسان، امروز در جهان پساسکولار می‌تواند از مهم‌ترین تزها باشد. در این کتاب سعی کردیم فارابی را از نوع قرائت سوم، یعنی نوع قرائت آلترناتیو یا بدیل، مورد مطالعه قرار دهیم.
– مفهوم «ما و فارابی» شاید مهم‌ترین مفهومی باشد که در این کتاب باید بررسی شود. مبدع این نوع نگاه در جهان اسلام و در دوران معاصر اقبال لاهوری بود که از مفهوم «ما و رومی» صحبت کرده است. یعنی از اهمیت ملای رومی – نه‌فقط به‌عنوان یک شاعر و ادیب بلکه به‌عنوان یک متفکر که دارای دستگاه فکری منظمی است – به چه صورت می‌توان در بازسازی انسان مدرن در جهان اسلام استفاده کرد. انسانی که بتواند معاصرت و مساله وحی را با هم آشتی دهد. بعد از او در جهان اسلام مبدع این نوع نگاه علی شریعتی بوده که صحبت از «ما و اقبال» می‌کند. او در جست‌وجوی اهمیت اقبال به‌عنوان اندیشمندی است که توانسته مقتضیات زمان و دین را در یک دستگاه فلسفی منظم ارائه دهد. امروز نیز برای ادامه این خط سیر، باید معتقد باشیم راهی که ما می‌توانیم در آینده برای خودمان ترسیم کنیم، باید راهی باشد که بتواند مقتضیات زمان و مساله وحی و دیانت را در یک دستگاه فکری منظم ارائه دهد. این مسائلی است که در کتاب نیز به آنها اشاره شده است. یکی دیگر از نکاتی که در این کتاب خیلی مهم است مساله «علوم انسانی و شریعتی» است. یعنی شریعتی به‌عنوان کسی که توانسته این تز را ادامه دهد، چگونه می‌تواند در هویت‌بخشی به علوم انسانی با نگاه ایرانی در سطح جهان نقش ایفا کند.
– همان‌گونه که جغرافیای خود را از دست داده‌ایم، جغرافیای فکری خودمان را نیز از دست داده‌ایم، یعنی نمی‌دانیم با میراث عقلی، فلسفی و فکری خودمان چه نسبتی برقرار کنیم. برخی راه افراط را می‌روند و به دنبال یافتن پاسخ‌ها در گذشته هستند. برخی راه تفریط را می‌روند و می‌خواهند از فرهنگ و مدل‌های فکری و فلسفی غرب اقتباس کنند. ما چون نسبت خودمان را با گذشته از دست داده‌ایم، نمی‌توانیم از آنچه از غرب امروز به ما رسیده است، به درستی بهره بگیریم. آن اندیشه‌ای می‌تواند برای ما مفید باشد که نسبت درستی با انسان اندیشمند ایرانی برقرار کند. در این اثر من سعی کردم این مشکلات را بازگو کنم و به این نکته توجه کنم که اگر ما این نسبت‌ها را رعایت و به آنها توجه نکنیم، نخواهیم توانست از گذشته عقلی خودمان و همچنین امکانات دنیای معاصر جدید بهره کافی را ببریم.

فاصله یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومانی علاقمندان تا مجموعه تاریخ جامع ایران
فرهیختگان در صفحه «اندیشه» گزارش «تاریخ مکتوب ایران برای اولین‌بار در تاریخ» به قلم زهرا سلیمانی‌اقدم را منتشر ساخته و از نشر
اولین تاریخ جامع ایرانیان و ایران توسط دایره‌المعارف بزرگ اسلامی خبر داده است.
در این گزارش آمده است: «اولین مجموعه کتابی که به صورت کامل به «تاریخ جامع ایران» می‌پردازد توسط مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی منتشر شد. تاریخ جامع ایران عنوان مجموعه‌ای است ۲۰جلدی مشتمل بر وجوه مختلف تاریخ سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ایران از دوران پیش از اسلام تا انقراض قاجار. تاکنون هر آنچه درباره تاریخ ایران منتشر شده، به بخش‌های مختلف تاریخ و با موضوعات متنوع به ایران می‌پرداخته و هیچ‌گاه تاریخ ایران با تمام موضوعات ذیل آن یکجا و به صورت جامع کار نشده است.
از دیگر ویژگی‌های این مجموعه این است که ایران‌شناسان و مورخان معروفی از سراسر دنیا دست به دست هم داده و از دانش خود برای جمع‌آوری این مجموعه استفاده کرده‌اند که در هر مدخل، نام و عنوان آنها ذکر شده است. این اثر بیست جلدی بیش از ۵۵ عنوان اصلی و ۱۶۰ عنوان فرعی و حدود ۳۰۰ عنوان فرعی‌تر را در بر می‌گیرد. مجموعه «تاریخ جامع ایران» با قیمت یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان توسط مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی عرضه می‌شود.

دوره پیشااسلامی
پنج جلد نخست تاریخ جامع ایران به تاریخ ایران پیش از اسلام اختصاص دارد. جلد اول مشتمل بر سابقه انسان کهن در فلات ایران و تمدن‌های پیش از آریایی‌ها، ورود آریایی به ایران عصر مادها و قسمتی از تاریخ سیاسی هخامنشیان است.
جلد دوم با دنباله تاریخ هخامنشیان آغاز شده است. تاریخ ایران به روزگار سلوکیان، دولت‌های پراکنده یا ملوک‌الطوایف، عصر ساسانیان و سرانجام تاریخ اساطیری ایران در همین جلد مورد بررسی قرار گرفته است. جلد سوم تاریخ اقتصادی و اجتماعی ایران از آغاز تا پایان دوره ساسانی، آنگاه تشکیلات اداری و نظامی در ایران و سرانجام باستان‌شناسی و هنر ایران در دوره‌ فرمانروایی مادها و هخامنشیان را در بر دارد. در جلد چهارم ضمن ارائه تحقیق در هنر و معماری ایران پیش از اسلام، به ادیان و آموزش و پرورش در ایران نیز توجه شده است. جلد پنجم هم مشتمل است بر تحقیق در زبان و ادبیات ایران، تاریخ‌نگاری، جغرافیانویسی، فلسفه و دانش‌های دیگر.

دوره اسلامی
دوره اسلامی تاریخ جامع ایران، ۱۵ جلد از این اثر بزرگ را در بر خواهد داشت. جلد اول (ششم از مجموعه) شامل تاریخ ایران از فتح اسلامی تا ظهور دولت‌های نیمه‌مستقل و مستقل است. جلد دوم (هفتم از مجموعه) مشتمل بر تاریخ دولت‌های ایرانی در خراسان، شمال ایران، ایران مرکزی و غربی و جنوبی از طاهریان تا کاکوئیان است.. دنباله آل‌بویه، غزنویان و ایران در عصر سلجوقیان، برخی سلسله‌های کوچک‌تر در غرب ایران، مانند بنی‌‌سکمان در ارمنستان و ملوک قراباغ عنوان جلد سوم از دوره اسلامی (هشتم از مجموعه) تاریخ جامع ایران به شمار می‌رود. جلد چهارم (نهم از مجموعه) به تاریخ ایران از اتابکان تا قسمتی از ایلخانان اختصاص یافته است. دنباله ایلخانان تا ظهور صفویان، عنوان جلد پنجم (دهم از مجموعه) است. دنباله عصر صفویان، ادوار حکومت افشاریان و زندیان در جلد ششم (یازده از مجموعه) مورد بحث قرار می‌گیرد.
در جلد هفتم (دوازدهم از مجموعه) به عصر قاجار، تحولات مذهبی، روابط خارجی ایران با عثمانی و دول قدرتمند اروپایی، زمینه‌های قیام و انقلاب مشروطه، نقش‌های طبقات اجتماعی در تحولات سیاسی و اجتماعی، ورود تمدن جدید به ایران و بسیاری مسائل دیگر نیز پرداخته می‌شود.
جلد هشتم تا پانزدهم به تاریخ فرهنگی دنیای ایرانی اختصاص دارد. جلد‌های هشتم و نهم مشتمل بر تاریخ علم و ادب و حاوی مباحثی چون نقش ایرانیان در نقل و ترجمه آثار علمی به زبان عربی و مبحث دیگر است. جلدهای دهم تا دوازدهم (پانزدهم تا هفدهم مجموعه) شامل تاریخ زبان و ادبیات فارسی از آغاز عصر اسلامی تا پایان عصر قاجار خواهد بود. جلد‌های سیزده و چهارده (هجدهم و نوزدهم مجموعه) مخصوص تاریخ هنر و معماری ایران شامل هنرهای دستی و تزئینی و نمایشی و آئینی، موسیقی و معماری است. جلد پانزدهم (بیستم مجموعه) به مباحث تاریخ اجتماعی، نظام حقوقی در ایران، ادیان و مذاهب در ایران، طبقات اجتماعی و حیات عامه اختصاص یافته است.

فرهیختگان در صفحه اندیشه به چهار خبر کوتاه پرداخته است:
«آفاق حکمت در سپهر سنت» نقد می‌شود
کتاب «آفاق حکمت در سپهر سنت: گفت‌وگوی حامد زارع با سیدحسین نصر» در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب نقد می‌شود. در این نشست غلامرضا اعوانی، مهدی فدایی‌مهربانی، مالک شجاعی‌جشوقانی و حامد زارع به بررسی و نقد این کتاب خواهند پرداخت. کتاب «آفاق حکمت در سپهر سنت: گفت‌وگوی حامد زارع با سیدحسین نصر» پنج فصل از مطالب مختلف ــ از فلسفه اسلامی تا وقایع سیاسی ایران قبل از انقلاب ــ را دربردارد. این نشست سه‌شنبه ۱۹ خرداد از ساعت ۱۷ تا ۱۹ در سرای اهل قلم واقع در تهران، خیابان انقلاب اسلامی، خیابان فلسطین جنوبی، کوچه خواجه نصیر، شماره ۲، ساختمان سرای اهل قلم، طبقه همکف برگزار می‌شود.

روایت‌های موازی در علوم انسانی
گروه علمی- تخصصی جامعه‌شناسی علم و فناوری نشست «روایت‌های موازی در علوم انسانی» را برگزار می‌کند. این نشست امروز (یکشنبه ۱۷ خرداد) از ساعت ۱۵ تا ۱۷ برگزار خواهد شد. نشست «روایت‌های موازی در علوم انسانی» در محل سالن کنفرانس انجمن جامعه‌شناسی ایران واقع در بزرگراه جلال آل‌احمد، زیر پل گیشا، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، نیم طبقه اول برگزار می‌شود.

نظام سیاسی در اندیشه مودودی
«نظام سیاسی در اندیشه سیدابوالاعلی مودودی» عنوان کتابی است که از سوی انتشارات امیرکبیر روانه بازار نشر می‌شود. این کتاب به قلم سیدمهدی علیزاده موسوی منتشر خواهد شد. کتاب «نظام سیاسی در اندیشه سیدابوالاعلی مودودی» در ۲۸۸ صفحه، قطع رقعی به بهای ۱۱۰ هزار ریال روانه بازار نشر می‌شود.

جامعه‌شناسی سیاسی خودمانی
در ادامه درسگفتارهای بهار ۱۳۹۴ موسسه پرسش دو درسگفتار آغاز می‌شود. درسگفتار «لوکاچ: تاریخ و آگاهی طبقاتی» از یکشنبه ۱۷ خرداد و «جامعه‌شناسی سیاسی خودمانی» از سه‌شنبه ۱۹ خرداد آغاز می‌شود. موسسه مطالعات سیاسی اقتصادی پرسش در تهران، خیابان قائم‌مقام فراهانی، نرسیده به خیابان شهید مطهری، کوچه شبنم، پلاک ۳ واقع است.