عدل از امور ماقبل دینی یا پیشادینی به ‌شمار می‌آید

«دین آنلاین» با عناوینی اقتباسی، به مرور روزنامه «شرق» پرداخته است: «حضرت علی(ع) برای حفظ و بقای قدرت، هرگز به سلب آزادی مردم رضایت نمی‌داد/خوارج در مقام انتقاد و ابراز عقیده آزاد بودند و می‌توانستند حتی در مسجد و هنگام نماز و خطبه به ابراز مخالفت بپردازند/عدل از امور ماقبل دینی یا به اصطلاح امروزی پیشادینی به‌شمار می‌آید»

روزنامه شرق در کنار تیتر اصلی « ثانیه‌های سربی وین » که به موضوع مذاکرات هسته ای پرداخته، این عناوین را برجسته ساخته است:
« راهپیمایی روز قدس با چاشنی هسته‌ای »،
« روحانی: روابط ایران و روسیه راهبردی است »،
« ۵ سال بودجه کشور؛ هزینه انتقال پایتخت »،
« هاشمی ‌رفسنجانی: بازگشایی سفارت آمریکا در تهران غیرممکن نیست »،
« گفت‌وگو با الهه کولایی: الزام به توازن در سیاست خارجی برای تأمین منافع ملی »
و «ناطق‌نوری در حرم امام (ره): خداوند با هیچ‌کس فامیلی ندارد »

حضرت علی(ع) برای حفظ و بقای قدرت، هرگز به سلب آزادی مردم رضایت نمی‌داد/خوارج در مقام انتقاد و ابراز عقیده آزاد بودند و می‌توانستند حتی در مسجد و هنگام نماز و خطبه به ابراز مخالفت بپردازند/عدل از امور ماقبل دینی یا به اصطلاح امروزی پیشادینی به‌شمار می‌آید
شرق در یادداشتی با عنوان «ابر عدالت در سپهر سیاست» به قلم جعفر رحمانزاده، استاندار زنجان در دولت اصلاحات، به شیوه حکومتداری امام علی(ع) پرداخته و با بیان اینکه ایشان در مقابل نظریه «تغلب»، اصالت حکمرانی را در حق و دفع ظلم دانسته بود، نوشته است:
«از اوایل قرن دوم هجری که مکتب «اشاعره» در تبیین نسبت و رابطه «عدل» و «عقل» با خداوند و شریعت، هرگونه داوری اخلاقی درباره خداوند را مردود شمرد و معتقد بود افعال ذاتا و به‌طور جوهری حسن و قبحی ندارند، بلکه آنچه از ناحیه خداوند صادر می‌شود «حق» و «عدل» است، این نگرش دست‌مایه مشی سیاسی حکومت‌ها و خلافت‌ها شد.

آنهایی که بر مسلمانان حکمرانی می‌کردند، …. برای خود شأنی چون اراده و فعل خداوند قائل بودند، با تکیه بر نظریه پیش‌گفته، همه اعمال و رفتارهای مستبدانه خود را در پرتو چنین معرفتی توجیه می‌کردند. «امویان» و بعدها عباسیان، «حق» و «عدل» را در قدرت «مستقر» می‌دانستند؛ هرچند از طریق «زور» و ظلم به‌دست آمده باشد. «ابن‌خلدون»، ‌فیلسوف و جامعه‌شناس نامدار اسلامی، از چنین دگرگونی‌ای در شکل‌گیری و استقرار قدرت و حکومتی که بنیادش بر پایه «زور» بود، به «تغلب» یاد کرده است.
تشیع که در بسیاری از اصول و مبانی با این نحله فکری مرزبندی داشت، دراین‌باره بر حسن و قبح عقلی و ذاتی افعال انگشت تأکید می‌گذاشت و به تعبیر استاد شهید مطهری، «عدل» از امور ماقبل دینی یا به اصطلاح امروزی «پیشادینی» به‌شمار می‌آید. عدل، علت احکام و معیار و محک و سنجه‌ای است که احکام شریعت و رفتار حکمرانان اسلامی با آن داوری و ارزیابی می‌شود، چون آنچه «عدل» است از خداوند سر می‌زند و ازهمین‌رو است که تشیع به‌عنوان مکتب «عدل» و «عقل» شناخته می‌شود.
پیشوای بی‌بدیل شیعیان، امام‌علی(ع) که به تعبیر «جرج جرداق» مسیحی صدای عدالت انسانی است، در مقابل نظریه «تغلب»، اصالت حکمرانی را در حق و دفع ظلم می‌داند و اشاره می‌کند در غیراین‌صورت از آب عطسه‌ای که از بینی بز، بیرون می‌ریزد، پست‌تر است.
اندیشه‌های آسمانی او در ترسیم «حکمرانی خوب» را باید در کلام بلند و مانای او جست‌وجو کرد، آنجا که می‌گوید: «با من به مانند آنکه با زورمداران و جباران سخن می‌گویند، هم‌کلام نشوید» یا «آن‌گونه که نزد اهل قدرت که انتقاد شما را برنتافت و عصبانی شد، پیش من خود را نبازید و دست‌وپا گم نکنید». «این‌گونه با من مواجه نشوید که خطابم کنید هر چه شما بفرمایید و انجام دهید درست است…. یا فکر نکنید انتظار دارم مرا بزرگ شمارید و از من تعریف و تمجید کنید…» (نهج‌البلاغه خطبه ۳۷)
یا آن‌گاه که با حضور و اقبال و اصرار مردم جامه خلافت را به تن می‌کنند، از آغاز تا پایان همواره به اجرای عدالت در اجزای حکومت، در ابعاد سیاسی و اقتصادی ملتزم بودند. او نه‌ فقط «حقوق شهروندان» را در برابر «حکومت» به‌رسمیت می‌شناخت، بلکه بالاتر از آن انتقاد از حاکم را وظیفه و تکلیف آنها می‌دانست و در مقام عمل، آن کسانی را که در بیان سخن حق و نقد حکومت صریح‌تر بودند، قدر می‌دانست و بر صدر می‌نشاند. «اقولهم بمر الحق لک».
برای حفظ و بقای قدرت هرگز به سلب آزادی مردم رضایت نمی‌داد. مخالفان وی در مقام انتقاد، بیان مواضع و ابراز عقیده، آزاد بودند و در نهایت مدارا، به تندروترین آنها، یعنی خوارج اجازه می‌داد حتی در مسجد و هنگام نماز و خطبه به ابراز مخالفت بپردازند. یا درباره فرقه «بنی‌ناجیه»، که از مخالفان و منتقدان دوران حکومت و خلافت وی بودند، می‌گفت: «من به صرف اتهام و بی‌تحقیق، کسی را دستگیر نمی‌کنم و با ظن و گمان کسی را کیفر نمی‌دهم و جز با کسی که با من آشکارا دشمنی کرده است، نمی‌جنگم؛ آن هم پس از اینکه او را دعوت و حجت را بر او تمام کنم…» و درنهایت هزینه ایستادگی خویش را پای عدالت، در سحرگاه نوزدهم رمضان در محراب نماز پرداخت که «قتل فی محرابه لشده عدله» و عجب آنکه در واپسین لحظه‌های حیات نیز دلواپس عدالت بود و همواره از قاتلِ در بند خویش یاد می‌کرد و بر رعایت عدالت درباره او تأکید و تصریح داشت و چه نکو سروده است شهریار شاعر معاصر که می‌زند پس لب او کاسه شیر، می‌کند چشم اشارت به اسیر، چه اسیری که همان قاتل اوست، تو خدایی مگر ‌ای دشمن دوست، در جهانی که همه شور و همه شر، ‌ها علی بشر کیف بشر.

دیگر عناوین منتشر شده در روزنامه امروز، از این قرار است:
یادداشت « پروژه‌های کوتاه‌مدت احمدی‌نژاد » به قلم مهسا جزینی
گزارش « صلح با دشمن بدون پیش‌شرط »؛ نخستین دور از مذاکرات رسمی با طالبان در پاکستان برگزار شد/تنظیم کننده: فریبا پژوه
پاسخ زیباکلام به شریعتمداری: گنبد قداست هسته‌ای مدت‌هاست که ترک برداشته است
توصیه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به ترویج اخلاق در ورزش
اجرای آتش‌بس انسانی در یمن
مرگ معمار سیاست ‌خارجی ریاض؛ سعودالفیصل، وزیر خارجه سابق عربستان درگذشت
نشنال‌نیوز :پیشنهاد آتش‌بس در یمن تا عید فطر
عرب‌نیوز: آتش‌بس یمن تا پایان ماه رمضان برقرار است

«دین آنلاین» با عناوینی اقتباسی، به مرور روزنامه «شرق» پرداخته است: «حضرت علی(ع) برای حفظ و بقای قدرت، هرگز به سلب آزادی مردم رضایت نمی‌داد/خوارج در مقام انتقاد و ابراز عقیده آزاد بودند و می‌توانستند حتی در مسجد و هنگام نماز و خطبه به ابراز مخالفت بپردازند/عدل از امور ماقبل دینی یا به اصطلاح امروزی پیشادینی به‌شمار می‌آید»مرور مطبوعات/ ‌شنبه‌ ۲۰ تیر/ روزنامه شرق

مطالب مرتبط
درج دیدگاه

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.