پاتریشیا کرون؛ ترسیم‌گر روند شکل‌گیری مذاهب و باورهای دینی و تحول اندیشه‌های سیاسی صدر اسلام

پاتریشیا کرون؛ ترسیم‌گر روند شکل‌گیری مذاهب و باورهای دینی و تحول اندیشه‌های سیاسی صدر اسلام
روزنامه فرهیختگان در صفحه اندیشه، در گزارشی با عنوان «تاریخ‌نگار اسلام»، نگاهی به آرا و اندیشه‌های پاتریشیا کرون انداخته و به بهانه درگذشت وی، به نگاه دیگرگون او به ایران نیز اشاره شده است.
سجاد صداقت در این گزارش نوشته است:
«۱۱جولای ۲۰۱۵ یکی از مهم‌ترین پژوهشگران حوزه تاریخ اسلام چشم از جهان فروبست. مرگ پاتریشیا کرون نه‌تنها ضربه بزرگی به روند پژوهش‌ها پیرامون تاریخ اسلام زد، بلکه یکی از مهم‌ترین استادان این حوزه نیز از دنیا رفت. کرون سال ۱۹۴۵ در دانمارک متولد شد. او تحصیلات دانشگاهی‌اش را در رشته تاریخ در دانشگاه کپنهاگ آغاز کرد و سپس برای تکمیل آن راهی دانشگاه لندن شد. او ابتدا در کینگزکالج و سپس در مدرسه مطالعات شرقی و آفریقایی به تحصیلات خود ادامه داد و سال ۱۹۷۴ از رساله دکتری خود دفاع کرد که به تحقیق در باب «موالی» اختصاص داشت. پس از آن در کنار تحقیق و پژوهش به تدریس و راهنمایی دانشجویان در دانشگاه‌های لندن، آکسفورد و کمبریج پرداخت. او از سال ۱۹۹۷ تاکنون به‌عنوان استاد مطالعات اسلامی در موسسه تحقیقات عالی پرینستون در کشور آمریکا به پژوهش و تحصیل اشتغال داشت. اما کرون که بود و در زمینه مسائل مربوط به تاریخ اسلام چه کرد؟

نظاره تحولات از بیرون
کرون پژوهشگری دانشگاهی است که از بیرون به تحولات سیاسی تاریخ تمدن اسلامی می‌نگرد و طبعا به جز کنجکاوی‌های علمی و دلبستگی به رشته دانشگاهی‌اش، همدلی اعتقادی خاصی با موضوع تحقیق ندارد. حوزه اصلی مطالعات وی از خاورمیانه و از عصر باستان تا حمله مغول را در بر می‌گیرد. او در تحقیقات خود عمدتا درگیر مباحث فرهنگی، فکری، دینی و سیاسی است و به تاریخ مفاهیم و اندیشه‌ها و سیر تحول و تطور آنها می‌پردازد. از این مولف بیش از ۱۰ کتاب و مقاله‌های متعدد منتشر شده است. برخی کتاب‌های او به زبان‌های اروپایی، عربی و ترکی – اسلامبولی ترجمه شده‌اند. کتاب «تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام» نخستین اثری است که از این محقق به فارسی ترجمه شده است. کتاب دیگری که از او به فارسی منتشر شده، «مقنع و سپیدجامگان» است.

تفاوت تاریخ دین و اعتقادات دینی
کرون معتقد است تاریخ دین با اعتقادات دینی تفاوت دارد. شرح و توضیح عقاید دینی و دفاع از حقانیت آنها وظیفه‌ای است که علمای دینی به آن می‌پردازند. کرون با اتکا بر منابع قدیم و جدید درصدد برآمده روند شکل‌گیری و تحول اندیشه‌های سیاسی را در میان مسلمانان ترسیم کند و به هیچ روی قصد داوری در باب اعتقادات دینی مذاهب مختلف را ندارد.
کرون خود را یک مورخ می‌داند و معتقد است دغدغه اصلی هر مورخی پرداختن به گذشته است؛ آنچنان که بوده نه آنچنان که امروز ما به آن می‌نگریم یا دوست داریم بنگریم.
او عنوان می‌کند یک تاریخ‌نگار می‌خواهد بفهمد که پدیده‌ها چگونه در طول زمان تحول یافته‌اند. نکته جالب این است که تلاش مورخان نیز معمولا تصویر ذهنی مردم را چندان تغییر نمی‌دهد، گویی که فقط تاریخ‌نگارانند که شخصیت‌ها و مفاهیم را در فرآیند تاریخی‌شان می‌بینند. بنابراین از نظر کرون دیگران معمولا به جنبه‌ای خاص از این شخصیت‌ها یا پدیده‌ها توجه دارند که خود می‌پسندند. آنان به راحتی همه‌چیز را در پرتو تجربه امروزین خود می‌بینند.
کرون به این نکته می‌رسد که مثلا یک ایرانی امروزین ممکن است با شنیدن نام غزالی این کلیشه آشنا برایش تداعی شود که غزالی ضدفلسفه بوده است؛ بی‌آنکه سعی کند عمق و پیچیدگی افکار او را به درستی بفهمد.در این راستا کرون در باب کتاب تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام می‌گوید: «در این کتاب به افکاری می‌پردازیم که مسلمانان عملا در باب سامان اجتماعی و سیاسی در دوره‌ای خاص یعنی از عصر فتوحات تا حمله مغول داشته‌اند. صرف نظر از اینکه از نظر خواننده امروزین این افکار با دنیای امروز سازگار است یا نه و با اسلام راستین منطبق است یا نه.»

عدم داوری در اعتقادات دینی
او در کتب خود به هیچ وجه قصد داوری در باب اعتقادات دینی مذاهب مختلف را نداشته است. طبیعی است که برخی از آرا و دیدگاه‌های وی و طرز تلقی او از مفاهیم، رویدادها و … با دیدگاه‌های اعتقادی پیروان مذاهب مختلف کاملا سازگار نباشد. پاتریشیا کرون مراحل متعددی در پژوهش‌های خود تجربه کرد؛ آثار اولیه‌اش بیشتر بر اسلام اولیه و عصر امویان و نیز به‌طور کلی شکل‌گیری هویت دینی اسلامی متمرکز بود. او در مورد ظهور اسلام و عصر بنی‌امیه مطالعاتی با اهمیت ارائه داده که از آنها می‌توان نکته‌های مهمی درباره جامعه، دین، قدرت‌های سیاسی و مذهبی و چگونگی شکل‌گیری آغازین مذاهب و باورهای دینی در عصر بنی‌امیه و به‌طور کلی دوران ظهور اسلام و تحولات آغازین اسلام به دست آورد. برخی دیگر از تالیفات و پژوهش‌های پاتریشیا کرون به مطالعه در تاریخ نهضت‌ها و جریان‌های ایرانی مربوط بود که در واکنش به فتوحات مسلمانان و حمله اعراب و همچنین خلافت بنی‌امیه و بنی‌عباس در دو قرن نخستین اسلامی ایران شکل گرفت و البته چنانکه می‌دانیم تاثیراتی درازمدت بر سیاست و دیانت و تفکر اسلامی از خود بر جای گذاشت.

کرون و ایران
علاقه پاتریشیا کرون به تاریخ اسلام او را وادار کرد نگاهی دیگرگون به ایران داشته باشد. او در بهار ۱۹۷۱ و پیش از آن که شروع به یادگیری زبان فارسی کند، همراه با خانواده خود سفری به ایران داشت و بعد از آن در سال‌های ۱۹۷۱ و ۱۹۷۲ و در لندن مقدمات زبان فارسی را فرا گرفت؛ کرون برای به دست آوردن فرصت مطالعاتی در انستیتوی بریتانیا در تهران ثبت‌نام می‌کند. او درباره این مساله می‌نویسد: «اگر این فرصت نصیبم شده بود، به احتمال بسیار مطالعاتم را در رشته تاریخ ایران ادامه می‌دادم. با اینکه همه شرایط علمی و عمومی را احراز کرده بودم، این بورس تحصیلی به من تعلق نگرفت، چون بریتانیایی نبودم. از آن پس دوباره به تاریخ اسلام که از پیش سرگرم آن بودم، روی آوردم و به تدریج با منابع عربی بیش از آثار فارسی انس گرفتم.» البته او هیچ‌گاه ارتباط خود را با مطالعات ایرانی قطع نکرد. کرون در آغاز دوران کار دانشگاهی خود، به دعوت همکار ایران‌شناس خود، جان گرنی، عهده‌دار تدریس درسی در دانشگاه آکسفورد شد که موضوع آن تاریخ سیاسی و فرهنگی ایران در ‌گذار از عصر ساسانی به عصر اسلامی بود. از همین‌رو به مطالعه در باب مزدک و نصیحه‌الملوک منسوب به امام محمد غزالی و… می‌پردازد.»

کارنامه پژوهشی پاتریشیا کرون؛ گنجینه ای از آثار مستقل و مشترک در حوزه تاریخ اسلام
در کنار گزارش سجاد صداقت در خصوص زندگی علمی- پژوهشی پاتریشیا کرون، کتب و آثار وی در گزارش دیگری با عنوان «واکاوی تاریخ دین» بررسی شده است. آثار متعددی که که هر یک از آنها می‌تواند اثری مهم در حوزه تاریخ اسلام باشد.
در بخش هایی از این گزارش آمده است:
« پاتریشیا کرون در زمینه تاریخ دین، فعالیت‌های گوناگونی را انجام داده که حاصل آن کتاب‌های مستقل و آثاری است که کرون در نگارش آنها سهیم بوده است.

کتاب‌های «جوامع ماقبل صنعتی، بررسی ساختار جهان پیش مدرن»، «حکومت خدایان، دولت و اسلام، شش قرن از اندیشه اسلام در قرون وسطی»، «اولین پیام‌آوران بومی ایران اسلامی، شورش روستایی و محلی زرتشتیان»، «از قبایل عربی به امپراتوری اسلامی (براساس مطالعات جمع‌آوری شده از چند منبع)»، «از قباد به غزالی: مذهب، قانون و اندیشه سیاسی در شرق نزدیک»، «غلامان بر اسبان: تکامل حکومت اسلامی»، «تجارت مکه و ظهور اسلام» و «روم، قانون اسلامی – ایالتی، خاستگاه و منشا کارفرمایان اسلامی» ازجمله آثاری است که توسط او نگارش شده است. همچنین کتاب‌های «هاجریسم، ساخت جهان اسلام»به همراه مایکل کوک، «خلیفه خدایان، اقتدار مذهبی، در قرون اولیه اسلام» به همراه مارتین هیندس، «رساله سالم بن ذکوان» به همراه فریتس زیمرمن، «غریبه‌ها: نقاشی‌های دیواری در قرون وسطی عربی با موضوع نوستالژی» به همراه ابوالفرج اصفهانی و شموئیل موره و «اندیشه سیاسی اسلام از دانشنامه پرینستون» به همراه گرهارد باورینگ، دوین جی استوارت و وداد کادی کتاب‌هایی هستند که پاتریشیا کرون در نوشتن آنها سهیم بوده است.
در ادامه نگاهی به دو کتاب پاتریشیا کرون می‌اندازیم که توسط مسعود جعفری‌جزی به فارسی ترجمه شده‌اند.

تاریخ اندیشه سیاسی در اسلام
این کتاب روایتی است تحلیلی از سیر تحول اندیشه سیاسی در تمدن اسلامی مولف که با اشراف به منابع اصلی تاریخ سیاسی اسلام و منابع دست دوم، اثری دانشگاهی و روشمند پدید آورده که در جای‌جای آن با تحلیل‌های تازه و نگاه فردی نویسنده و نتیجه‌گیری‌های بدیع او روبه‌رو می‌شویم.

از پیشگفتار مولف بر ترجمه فارسی و همچنین مقدمه مترجم که بگذریم، با چهار بخش کلی مواجهیم که قسمت‌بندی و عنوان‌بندی اصلی کتاب را تشکیل می‌دهند. «سرآغاز»، «افول سنت قبیله‌ای»، «سازگاری با جهانی ازهم‌گسیخته» و «حکومت و جامعه» به ترتیب بخش‌های اول تا چهارم کتاب را تشکیل می‌دهند. به‌رغم مقدمات، کتاب موخراتی هم دارد که در قالب نتیجه، نمایه، منابع و نمودار ارائه شده است. این کتاب از سه بخش و ۲۲ فصل تشکیل می‌شود.
بخش اول که با عنوان «سرآغاز» آمده است سه فصل ابتدایی کتاب با عنوان‌های «خاستگاه‌های حکومت»، «نخستین دور جنگ‌های داخلی و شکل‌گیری فرقه‌های دینی» و «امویان» را در بر می‌گیرد.
بخش دوم با عنوان «افول سنت قبیله‌ای» فصول چهارم تا یازدهم را در بر می‌گیرد. «پیش‌درآمد بخش دوم»، «خوارج»، «معتزله»، «شیعیان در عصر اموی»، «عباسیان و تشیع»، «زیدیه»، «شیعیان امامی» و «اصحاب حدیث» عناوین این فصول را تشکیل می‌دهند.
«سازگاری با جهانی ازهم‌‌گسیخته» عنوان بخش سوم این کتاب است که فصول دوازدهم تا شانزدهم را شامل می‌شود.
عنوان فصل‌های این بخش «پیش‌درآمد بخش سوم»، «میراث فرهنگی ایران و اندرز‌نامه‌ها»، «میراث فرهنگ یونانی و علم سیاست»، «اسماعیلیان» و «اهل سنت» است.
بخش چهارم نیز با عنوان «حکومت و جامعه» بقیه فصول کتاب با عناوین «ماهیت حکومت»، «کارکردهای حکومت»، «آزادی»، «نظام اجتماعی»، «مسلمانان و غیرمسلمانان» و «خاتمه: دین، حکومت و جامعه» را شامل می‌شود.

مقنع و سپیدجامگان
مقنع که در انقلاب عباسی بر ضد بنی‌امیه مشارکت داشت و از همراهان ابومسلم بود، پس از کشته شدن ابومسلم از بنی‌عباس روگردان شد و ادعای پیامبری کرد و جنبشی تازه را شکل داد. پیروان و همراهان او سپیدجامگان نامیده می‌شدند. کتاب مقنع و سپیدجامگان چهار گفتار است در شناخت زندگی و شخصیت رازآلود این مدعی پیامبری نقابدار.

در گفتار نخست با سیمای کلی مقنع و چگونگی قیام او و فرجام کارش آشنا می‌شویم. گفتار دوم شامل تصحیح انتقادی داستان مقنع است به‌گونه‌ای که در تاریخ بلعمی آمده است. گفتار سوم دیدگاه‌های یکی از فرقه‌نگاران دوران کهن را در باب سپیدجامگان عرضه می‌کند. گفتار چهارم به تحلیل و بررسی همین دیدگاه‌ها می‌پردازد. »

محمد(ص) مرد خدا؛ ترجمه‌ای دیرهنگام از کتاب سیدحسین نصر برای آشنایی مخاطب غربی
فرهیختگان در سومین گزارش امروز خود در صفحه «اندیشه» با عنوان «رساله رسول» به معرفی آخرین ترجمه منتشرشده از سیدحسین نصر در ایران پرداخته است.
حامد زارع در این گزارش می نویسد:
«کتاب «محمد(ص) مرد خدا» نخستین بار ۳۳ سال پیش در ایالات متحده آمریکا و زمانی که سیدحسین نصر مجبور به آغاز اقامت اجباری خویش در غرب شده بود و هنوز در دانشگاه جورج واشنگتن نیز مستقر نشده بود، منتشر شد. دو دهه بعد انتشارات کازی کتاب را با ویرایشی جدید در شهر شیکاگو منتشر کرد. نسخه‌ای که با ویرایشی جدید و حاوی برخی تجدید نظرهای نویسنده بود. در همین ابتدا باید اذعان داشت که کتاب «محمد(ص) مرد خدا» برای مخاطب غربی نوشته شده است. زمانی که جامعه آمریکایی با پدیده انقلاب اسلامی و اشغال سفارتخانه آمریکا در تهران مواجه شده و تبلیغات رسانه‌های غربی، اسلام و پیامبرش را نشانه رفته است، مسلمانی شیعه‌مذهب و مهم‌تر از آن سنت‌گرایی ایرانی کتابی را درباره پیامبر اسلام منتشر می‌کند.

سیدحسین نصر کتاب را با دیدگاهی سنت‌گرایانه به رشته تحریر درآورده و روح حکمت جاویدان را در میان سطور رساله خود جاری کرده است. نصر با توجه به شخصیت ویژه‌ای که دارد، به خوبی می‌تواند با مطمح نظر قرار دادن سنت، مرزی میان بنیادگرایی دینی و اصلاح‌طلبی دینی تعیین کند و مخاطبان خود را با وجه دیگری از اسلام‌پژوهی روبه‌رو کند. وجهی که در کتاب «محمد(ص) مرد خدا» نیز بازتابش پیدا کرده است.
سیدحسین نصر در این کتاب کم‌حجم سعی کرده است نگاه خلاصه‌وار، روان و پرفایده‌ای به زندگی، اندیشه و فعالیت‌های دوران زندگانی آخرین پیامبر خداوند بیندازد. این کتاب که برای مخاطبان غربی نوشته شده است، از منابع دست اول و مستندی برای آشنایی ابتدایی انگلیسی‌زبانان با پیامبر اسلام بهره برده است.
این کتاب را می‌توان پژوهشی کوتاه درباره پیامبر اسلام ارزیابی کرد که البته مبتنی‌بر تحلیل تاریخی نیست. در این کتاب نصر سعی کرده است با محوریت معنویت و آن چیزی که سنت ازلی نام دارد، زندگی پیامبر(ص) را روایت کند.
کتاب «محمد(ص) مرد خدا» از ۱۱ بخش تشکیل شده است. در بخش نخست که «درآمد» نام دارد، نویسنده اهداف خود از نوشتن کتاب را بیان می‌کند. نصر در صدر رساله مختصر خود می‌نویسد: «آثار تخصصی متعددی پیامبر اسلام(ص) را در قالب سیاستمدار، فرمانده نظامی، رهبر قدرتمند اجتماعی و و سیاسی و. . . تصویر کرده‌اند. علاوه‌بر این، در زبان انگلیسی زندگینامه‌هایی از پیامبر اسلام وجود دارد که می‌توان آنها را در زمره ادبیات دینی طبقه‌بندی کرد. همچنین آثار بسیاری هستند که اهمیت معنوی پیامبر اکرم و معنای باطنی دوره‌های مختلف زندگی ایشان را بیان کرده‌اند. بنابراین واضح است که به‌رغم چنین آثاری، نیاز به زندگینامه‌هایی با تکیه بر جنبه‌های قدسی و وجوه معنوی حیات پیامبر(ص) به موازات عناصر تاریخی و واقعیات بنیاد زندگی او که تاریخ بشری را متحول کرد، هنوز هم احساس می‌شود. »

سیدحسین نصر در بخش «آغاز زندگی» و «ازدواج پیامبر» به رویدادهای عصر پیشاپیامبری حضرت محمد(ص) اشاره می‌کند و می‌نویسد: «در طول سال‌های پیش از نزول وحی، پیامبر آینده نه‌تنها به رتق و فتق امور خدیجه می‌پرداخت بلکه هر روز بیشتر از پیش در فعالیت‌های مختلف شهر مکه شرکت می‌جست. به تدریج شهرت و آوازه‌ای یافت و به‌عنوان فرد محبوب و برجسته‌ای در ذهن اکثر مردم مکه شناخته شد. محمد(ص) هم به خاطر قابلیت‌هایش مورد احترام بود و هم به دلیل امانتداری و عدالتش. »
دو بخش بعدی کتاب به «آغاز وحی» و «معراج» می‌پردازد. نصر در این دو بخش روایت مطول و مستندی نسبت به موضوع مورد بحث خود پیش می‌کشد. او در بخشی که به معراج می‌پردازد، خلاصه‌ای از گزارش علامه مجلسی در «حیوه القلوب» را می‌آورد. بخش‌های بعدی «هجرت» و «زندگی در مدینه» نام دارد و روایت جنگ‌های پیامبر اسلام با کفار مکه است. نصر در بخشی از فصل زندگی در مدینه می‌نویسد: «شایان توجه است که به موازات پیروزی در جنگ بدر و تحکیم تدریجی قدرت جامعه جوان اسلامی در سال دوم هجری، برخی از مهم‌ترین نهادها و شعائر اسلام به اطلاع مسلمانان رسید و استقرار یافت. روزه ماه رمضان نیز به‌عنوان یک آیین مهم اسلامی در همین زمان مقرر شد، به همین ترتیب زیارت کعبه و انجام قربانی در روز دهم ذیحجه. اگر چه پیامبر اسلام تا چند سال بعد به زیارت خانه کعبه نرفت، اما اراده خدا بر این قرار گرفته بود که در این دوران سرنوشت‌ساز مولفه‌های گوناگون جنبه‌های آیینی اسلام به‌عنوان یک دین، توسط پیامبر به عموم مردم ابلاغ شود و نخستین بار در مدینه به اجرا درآید. »
فصل بعدی کتاب «فتح مکه و سال‌های پایانی حیات» نام دارد. نصر در این فصل به وقایع مربوط به پیروزی نهایی اسلام بر کفار مکه و گسترش دیانت اسلامی در سراسر عربستان می‌پردازد. یکی از مهم‌ترین مباحث این فصل بازخوانی خطبه حجه‌الوداع و واقعه غدیر خم است. نصر با اشاره به اختلاف روایت شیعه و سنی درباره سال آخر حیات پیامبر می‌نویسد: «امروزه آنچه دارای اهمیت است، ایجاد فهم بهتر میان شیعیان و اهل سنت بر مبنای واقعیت‌های تاریخی و سنن و قواعدی است که در میان مسلمانان وجود داشته است. اما با به دست دادن تفاسیر تازه برای ایجاد تقریب و هماهنگی میان تمام مذاهب و مکاتب و اندیشه‌های اسلامی و با ارجاع به خود پیامبر.»
سه فصل پایانی کتاب به ترتیب «نقش و شخصیت پیامبر اسلام»، «پیامبر و جوانان» و «سنت و حدیث پیامبر» نام دارد که حاوی نکات اساسی در مورد آموزه‌های رسول اسلام در ایام حیات خویش است. ترجمه این کتاب به فارسی اگر چه بسیار دیرهنگام صورت گرفته است، اما باز هم می‌تواند مثمرثمر باشد. »

آیا فیلمی که محتوی پنج خطبه از سیدالشهداست، می‌تواند در وهن سرور شهیدان عمل کند؟/رفتارهایی از قبیل پایین آوردن یک فیلم از اکران یا جلوگیری از برگزاری یک کنسرت مجوزدار، دور از شأن یک مسلمان شیعه است/درست نیست در خصوص فیلم هنرمندی برجسته، حرف از آتش زدن و شکستن شیشه سینماها به میان‌ آید
این روزنامه در صفحه ۸، به افزایش انتقادها به توقیف «رستاخیز» اشاره کرده و به انعکاس نامه‌ سرگشاده سیدضیاءالدین دری به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پرداخته است. در بخشی از این نامه خطاب به علی جنتی آمده است: «اگر فیلم در سینماها بر اکران نرفته بود، تولیدکنندگان آن می‌توانستند در آرامش و سکوت نسبت به توجیه و نهایتا تامین نظرات علمای محترم تلاش و اقدام کنند. اما وضعیت ناگوار اخیر ضربه سختی بر پیکر نحیف سینمای ملی وارد ساخت و متاسفانه خوراک مطلوبی برایِ سمپاشی علیه مدیریت و سیاست‌های فرهنگی نظام مهیا ساخت. آیا فیلمی که محتوی پنج خطبه از سیدالشهداست، می‌تواند خدای ناخواسته در وهن سرور شهیدان اسلام ناب محمدی(ص) عمل کند؟ آیا تولیدکنندگان فیلم نسبت به رأی و نظر مراجع محترم از خود بی‌تفاوتی نشان داده بودند؟ آیا در کشور ما علمای اعلام برای اثبات آرای حقه خود، خدای‌ناخواسته نیاز به اتخاذ رویه قهرآمیز دارند؟ قطعا پاسخ منفی است….»
در ادامه این گزارش، به اعتراض سیدعبدالحسین مختاباد، عضو شورای شهر تهران نیز پرداخته شده و آمده است:
«…. من شخصا نسبت به رفتارهایی همچون هجمه و جلوگیری از عرضه آثار هنری معترض هستم. رفتارهایی از قبیل پایین آوردن یک فیلم از اکران یا جلوگیری از برگزاری یک کنسرت که مجوز اجرا دارد دور از شأن یک مسلمان شیعه است. از همین رو وزارت ارشاد باید در برخورد اعتراض‌آمیزی که نسبت به اکران فیلم «رستاخیز» شد، جدیت بیشتری در حمایت از فیلم به خرج می‌داد.

جریان‌های غیرسینمایی که تخصص لازم در حوزه هنر و به‌خصوص سینما ندارند باید اجازه دهند که هنرمند کار خود را انجام دهد و در این راستا نظرات اهالی فن را نیز جویا شوند. احمدرضا درویش کارگردان و نویسنده‌ای با کارنامه روشن سینمایی و هنرمندی برجسته در حوزه سینمای انقلاب و دفاع مقدس است. این روش اخلاقی و انسانی نیست که عده‌ای در جهت تخریب یک فیلم جلوی وزارت ارشاد جمع شوند. باید اجازه داده شود با زبان سینما مفاهیم ارزشمند دین اسلام ترویج و اشاعه شود و این درست نیست حرف از آتش زدن و شکستن شیشه سینماها به میان‌ آید.»

داود میرباقری: اینکه این همه انرژی و وقت صرف کنیم و معلوم نباشد می‌توان آن اثر را پخش کرد یا نه، بیشتر دست و پایم را می‌لرزاند/عدم امکان نمایش چهره حضرت خدیجه(س) در سریالی به نام ایشان، باعث شد ساخت آن را قبول نکنم/با عدم اکران فیلم «رستاخیز»، اگر کسی ایده مذهبی داشته باشد، انگیزه‌اش کمتر شود/ مهدی فخیم‌زاده: در سریال «ولایت عشق» برخی به من گفتند می‌توانی چهره امام رضا(ع) را نشان بدهی ولی من درنهایت این کار را انجام ندادم
این روزنامه همچنین به انعکاس واکنش میرباقری و فخیم‌زاده به حواشی «رستاخیز» پرداخته و ذیل عنوان «دست و دلمان می‌لرزد» نوشته است:
« ماجرای تعلیق وضعیت اکران فیلم «رستاخیز» به کارگردانی احمدرضا درویش به حاشیه مراسم افتتاحیه مینی‌سریال «دندون طلا» نیز کشیده شد و مهدی فخیم‌زاده و داود میرباقری که در کارنامه خود ساخت چند سریال دینی دارند، در پاسخ به پرسشی که مطرح شد، نسبت به حواشی منجر به توقیف اکران فیلم«رستاخیز» واکنش نشان دادند.
میرباقری ماجرای حواشی پیش آمده برای سریال«مختارنامه» را پیش کشید تا بگوید: «اگر در «مختارنامه» قرار بود مبنای درام، نشان دادن چهره ائمه باشد، من قطعا قبل از ساخت کار دیگری می‌کردم. «مختارنامه» قصه‌ای داشت که در حاشیه کربلا اتفاق می‌افتاد و مشکلات خاصی در تصویر کردن چهره ائمه نداشتیم، بنابراین سراغ این قصه رفتم و فکر کردم، بخشی از مشکلاتی را که در سریال امام علی(ع) داشتم در این سریال ندارم بنابراین در «مختارنامه» فرصت بهتری داشتم که درام را آن‌طور که دلم می‌خواهد با سلیقه‌ام سازگار کنم.

در مسیر تولید مختارنامه، آقای ضرغامی اصرار داشتند بخشی از حوادث کربلا را در «مختارنامه» ببینیم و این پروسه سه، چهار سال طول کشید. فکر کردم چون پیشنهاد به تصویر کشیدن حوادث کربلا از طرف مدیریت ارشد سازمان عنوان شده است، مشکلات کمتر باشد. اما در زمان پخش، بخشی از این صحنه‌ها پخش شد و بخشی دیگر به روی آنتن نرفت که خیلی هم صحنه‌های تعیین‌کننده‌ای بود. به عقیده من با توجه به پتانسیلی که در حال حاضر وجود دارد، بدون اینکه چهره ائمه مخدوش شود، می‌توان چهره آنها را تصویر کرد ولی این مساله ملزومات خاص خود را دارد و باید به گونه‌ای تنظیم شود که مشکلی پیش نیاید.»
میرباقری به پیشنهادی درباره ساخت سریالی درباره قصه حضرت خدیجه(س) اشاره کرد که آن را نپذیرفته است و درباره دلایل نپذیرفتن آن هم گفت: «پژوهش کردم که نمی‌شود چهره حضرت خدیجه را نشان داد و اگر بسازم با مشکل پخش مواجه می‌شوم بنابراین قبول نکردم.»
میرباقری از تاثیر مخربی گفت که حواشی پیش آمده برای فیلم«رستاخیز» بر ساخت آثار نمایشی دینی خواهد گذاشت و تاکید کرد: «اگر الان بخواهم به سمت موضوع مذهبی بروم، بیشتر دست و پایم می‌لرزد؛ اینکه درگیر کاری شویم و این همه انرژی و وقت صرف آن کنیم و بعد معلوم نیست می‌توان آن را پخش کرد یا نه؟ حواشی پیش آمده برای فیلم «رستاخیز» انگیزه فیلمسازان را کم می‌کند. باید با شرایطی سراغ کارهای این‌چنینی رفت که مطمئن باشیم می‌توان کار را عرضه کرد، چون مهم‌ترین بخش کار ما همین پخش است، کار تا به مردم نرسد نمی‌توانیم بهره لازم را از آن بگیریم، بنابراین این گونه مشکلات را باید از اول حل کرد. حداقل تاثیر ایجادشده از عدم اکران فیلم «رستاخیز» این است که اگر کسی ایده مذهبی داشته باشد، دست و دلش بلرزد و انگیزه‌اش کمتر شود.»

مهدی فخیم‌زاده نیز که بابت حضورش در مینی‌سریال«دندون طلا» در مراسم افتتاحیه آن شرکت کرده بود، در واکنش به حواشی پیش‌آمده برای فیلم «رستاخیز» گفت: «در کارهای تاریخی دو مساله وجود دارد، نخست اینکه روایت‌های مختلفی از یک واقعه تاریخی وجود دارد و کارگردان باید بداند کدام را انتخاب کند و دوم اینکه نظرات مختلفی هست که از آن جمله نشان دادن چهره معصومین محسوب می‌شود. در سریال «ولایت عشق» برخی به من گفتند می‌توانی چهره امام رضا(ع) را نشان بدهی ولی من درنهایت این کار را انجام ندادم و تا آخر هم چراغ خاموش جلو رفتیم که مشکل‌ساز نشود. »
فخیم‌زاده به مساله مورد اختلاف علما هم اشاره کرد و گفت: «نظر مراجع هم در مورد نشان دادن چهره معصومین یکپارچه نیست. آقای درویش هم گرفتار تضاد شده، حتما با مراجع درباره نشان دادن چهره معصومین صحبت کرده است، از نظر مراجعی که ایشان با آنها صحبت کرده نشان دادن چهره معصومین ایرادی نداشته ولی از نظر کسانی که الان صدایشان را بلند کرده‌اند، این مساله ایراد دارد. حواشی اینچنینی ازجمله اتفاقی که برای فیلم «رستاخیز» افتاده است، انگیزه‌ها را برای ساخت آثار مذهبی کم می‌کند.»

در صفحه «اندیشه» به این اخبار کوتاه نیز پرداخته شده است:
نقدِ نقد ویژه نقادی در علوم انسانی
«شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی» با رویکرد تقویت تفکر انتقادی در علوم انسانی کشور و با جلب مشارکت استادان دانشگاه‌ها به بررسی و نقد بیش از سه هزار کتاب علوم انسانی پرداخته است. این شورا به‌منظور دسترسی همگان به بانک نقد کتاب‌های علوم انسانی، سامانه‌ای با عنوان «نقدِ نقد» راه‌اندازی کرده تا آثار نقدشده توسط گروه‌های تخصصی (اقتصاد، تاریخ و باستان‌شناسی، روانشناسی، روش‌شناسی علوم انسانی اسلامی، زبان و ادبیات عربی، زبان و ادبیات فارسی، زبانشناسی و زبان‌ها، علوم اجتماعی، علوم تربیتی، علوم سیاسی، فقه و حقوق، فلسفه و کلام و مدیریت) مورد توجه، بررسی و نقدِ مجدد همه استادان، دانشجویان و پژوهشگران قرار گیرد. کاربران می‌توانند با ورود به این سامانه، نقد و نظر خود را درباره هر کتاب یا نقد وارده بر آن کتاب به ثبت رسانده و در گفتمان نقد آثار علوم انسانی مشارکت کنند. علاقه‌مندان برای دریافت اطلاعات بیشتر به سایت شورای بررسی متون به نشانی http://www. shmoton. ir مراجعه کنند.

نگارش و گفت‌وگوی انگلیسی در حوزه علوم انسانی
کارگاه‌های نگارش و گفت‌وگوی زبان انگلیسی در حوزه علوم انسانی از سوی بنیاد دایره‌‌المعارف اسلامی برگزار می‌شود. این کارگاه‌ها توسط واحد آموزش بنیاد و با تدریس میرسعید موسوی‌‏رضوی عضو هیات‌علمی دانشگاه علامه‌طباطبایی برپا می‌شود. برای حضور در این کلاس‌ها آزمون تعیین‌سطح از افراد گرفته می‌شود و به همین منظور علاقه‌مندان بنا به محدود بودن ظرفیت کلاس‌ها باید اقدام کنند، اولویت با کسانی خواهد بود که زودتر ثبت‌نام کرده‌اند. محل برگزاری کلاس‌ها، ساختمان شماره ۲ بنیاد دایره‌المعارف اسلامی (نشر مرجع) به نشانی بلوار کشاورز، خیابان فلسطین جنوبی، کوچه نوبخت، پلاک ۲ است.

مقالات همایش اعتدال کتاب می‌شود
دومین همایش ملی اعتدال با عنوان «زنان، اعتدال و توسعه» و با هدف کاوش در آموزه‌ها، رویکردها و مفاهیم اعتدال به‌منظور پاسخگویی مدبرانه به امید زنان برای حضور بیشتر در فرآیندهای گوناگون توسعه فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و افزایش توازن، عمق و پایداری توسعه جامعه ما در پائیز ۱۳۹۴ از سوی معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری، کتابخانه ملی ایران و انجمن جامعه‌شناسی ایران و با همکاری سایر نهادها و مراکز علمی و پژوهشی برگزار می‌شود. پارسال مجموعه هفت جلدی مقالات پذیرفته شده در این همایش چاپ و عرضه شد و قرار است برای دومین همایش ملی اعتدال با عنوان «زنان، اعتدال و توسعه» نیز مقالات منتخب در قالب مجموعه کتاب به چاپ برسند.

راز فروپاشی
«راز فروپاشی» عنوان نودوسومین نشست از سلسله‌نشست‌های ماهانه فرهنگ مهدوی موسسه موعود است که امروز (پنجشنبه اول مرداد ۹۴) در سالن اندیشه حوزه هنری برگزار می‌شود. در این نشست، اسماعیل شفیعی‌سروستانی، محقق و تحلیلگر حوزه غرب‌شناسی و محمدحسین رجبی‌دوانی، پژوهشگر تاریخ و تمدن اسلامی، به بررسی عوامل فروپاشی حکومت مسلمانان در اندلس پس از هشت قرن فرمانروایی در اسپانیا می‌پردازند. این نشست از ساعت ۱۵:۳۰ پنجشنبه در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی به نشانی تهران، خیابان سمیه، نرسیده به پل حافظ برگزار می‌شود.

دیگر عناوین منتشر شده در روزنامه امروز، از این قرار است:
پلیس اطفال برای حریم کودکان/ لایحه تشکیل پلیس کودکان در قانون جدید مجازات اسلامی آمده است
ابراز تمایل هاموند به همکاری با ایران در مبارزه با داعش
شناسایی هویت عامل انتحاری/ اعتراضات علیه داعش و اردوغان در ترکیه