نظر زیباکلام درباره دانشگاه‌های امام صادق، باقرالعلوم و موسسه امام خمینی

علی مطهری: این‌گونه نیست چون انقلاب پسوند اسلامی دارد منحرف نمی‌شود
روزنامه فرهیختگان سخنان علی مطهری در شانزدهمین نشست سالانه اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل سراسر کشور را با این عنوان منعکس ساخته است: «این‌گونه نیست چون انقلاب پسوند اسلامی دارد منحرف نمی‌شود»
این نماینده مجلس همچنین افزوده است:
– نباید از عدم انحراف انقلاب اسلامی مطمئن باشیم، آینده آن وابسته به رفتار ما است .
– این‌گونه نیست که چون انقلاب ما پسوند اسلامی دارد پس منحرف نمی‌شود.
– کسانی که می‌اندیشند میان مواضع فرهنگی و سیاسی‌ من تضاد هست، تصور می‌کنند اگر کسی به آزادی بیان معتقد بود باید آزادی فردی را هم بپذیرد و برعکس در حالی که چنین تلازمی برقرار نیست.
– این عده تصور می‌کنند چون فکر و بیان آزاد است هر فردی آزاد است در اجتماع هر جور که می‌خواهد با هر پوششی ظاهر شود یا اینکه مشروب هم آزاد است. در حالی که آزادی‌بیان به واسطه آزادی قوه فکر انسان است، اما درباره آزادی‌های فردی علاوه‌بر مرز آزادی دیگران مصلحت خود فرد و جامعه هم آزادی را محدود می‌کند.

زیباکلام: «دانشگاه های امام صادق، باقرالعلوم و موسسه امام خمینی در قم، اغلب بلندگوی دیدگاه‌های خاص‌اند نه به معنای واقعی کلمه مراکزی علمی/ علوم انسانی در ایران عقب مانده است
فرهیختگان برای انعکاس گفتگو با صادق زیباکلام درباره تولیدات علمی و دانشگاهی، عبارت «پاییز علوم سیاسی» را برگزیده و در مقدمه ای به قلم روناک حسینی نوشته است:
«آموزش علوم انسانی در میان اهالی رشته علوم سیاسی محل بحث است. عده‌ای معتقدند آموزش‌ها در حوزه علوم انسانی آن‌طور که باید و شاید مفید نیست و نتوانسته نتیجه مطلوبی به جامعه ارائه دهد. اما آیا بخشی از این مشکل را می‌توان به کتاب‌های دانشگاهی نسبت داد؟ کتاب‌های دانشگاهی در حوزه علوم انسانی چقدر برای مطالعه دانشجویان کارآمد است و چقدر می‌توان روی آنها به‌عنوان منابعی برای تحقیق و پژوهش حساب کرد؟ عده‌ای از اهالی این حوزه می‌گویند ترجمه‌ها و تالیف‌های بسیاری در این حوزه هستند که نمی‌توان محتوای آنها را فهمید و انگار مترجم و نویسنده نه به علوم انسانی تسلط خوبی دارند و نه به زبان فارسی. در علوم سیاسی وضع چطور است؟ صادق زیبا کلام، استادتمام دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران می‌گوید ما نتوانسته‌ایم در زمینه علوم انسانی و به‌طور خاص علوم سیاسی پیشرفت چندانی بکنیم و دلیل آن هم نگاه در چارچوب خاص به این حوزه است. دانشی که تنها با دید ایدئولوژیک به آن نگاه شود نمی‌تواند آن‌طور که باید رشد کند و در نتیجه این امر موجب می‌شود برای تحلیل مسائل جامعه خودمان و منطقه چشم‌مان به دهان تحلیلگران غربی باشد و از میان خودمان تحلیل قابل دفاعی برای ارائه نداشته باشیم.
صادق زیباکلام در این مصاحبه، گفته است:

– مشکل ما در مورد علوم سیاسی تنها کتاب‌های درسی نیست. وضعیتی که در آن قرار داریم این است که علوم انسانی در کل و علوم سیاسی به‌طور خاص در شرایط نابسامانی قرار دارد.
– علوم سیاسی مقدار زیادی ایدئولوژی‌زده و سیاست‌زده است. علوم سیاسی در کشور ما عمدتا در خدمت چارچوب فکری خاصی است و این‌طور نیست که گفت‌وگوی علمی آن‌طور که باید در جریان باشد. ضعف گفت‌وگوی علمی در فضای دانشگاهی دیده می‌شود.
– ظرف دهه‌های گذشته خیلی از کسانی که در دانشگاه و مراکز پژوهشی استخدام شده‌اند و کار می‌کنند، مفسر و بلندگوی دیدگاه‌های یک گروه هستند. برای مثال دانشگاه امام صادق(ع) در تهران و امام باقر(ع) در قم یا موسسه مطالعاتی و تحقیقاتی امام خمینی(ره). این موسسات را نمی‌شود به معنای واقعی کلمه مراکزی علمی دانست چراکه علم چنانکه باید و شاید در جریان نیست و این مراکز اغلب بلندگوی دیدگاه‌های خاصی هستند.
– یکجانبه‌گرایی نتیجه مثبتی ندارد و در طول تاریخ تجربه‌های گوناگون ثابت کرده است نمی‌توان از این روش انتظار موفقیت داشت.
– بسیاری از کتاب‌های دانشگاهی که در کشور ما چاپ می‌شوند و در پیشخوان کتابفروشی‌ها قرار می‌گیرند در چارچوب خاصی هستند. علاوه‌بر آن بخش دیگری از ادبیات سیاسی و علوم سیاسی ما ترجمه منابع غربی است و به لحاظ پیچیدگی موضوع در ذهن اغلب نویسنده‌ها و مترجم‌های ایرانی خوب جا نیفتاده‌ است
– درصد قابل توجهی از کسانی که وارد رشته علوم سیاسی می‌شوند به‌واسطه مطالعه همان کتاب‌هایی که ذکرشان رفت در این رشته به عمق چندانی دست نمی‌یابند و مسلط نمی‌شوند. نتیجه‌اش را می‌توانید در حوزه عمل ببینید.
– ما درباره مسائل جامعه خودمان آثار علوم سیاسی به دردبخور یا نداریم یا خیلی کم داریم.
– در ایران چند نویسنده علوم سیاسی و استاد دانشگاه جریانات فکری رادیکال مثل داعش را تحلیل کرده‌اند یا درباره به وجود آمدن نحله‌هایی چون القاعده و طالبان کار پژوهشی انجام داده‌اند یا پدیده‌ای را که به بهار عربی معروف شد مورد بررسی قرار داده‌اند؛ چه برسد به پدیده‌های پیچیده‌تر.
– وقتی دانشجو می‌خواهد درباره القاعده و طالبان کار پژوهشی انجام دهد عملا منبعی در اختیار ندارد. دانشجوها ناچارند از منابعی که به زبان انگلیسی و زبان‌های دیگر نوشته شده‌ استفاده کنند. این مسائل نشان‌دهنده این است که علوم سیاسی و در کل علوم انسانی در ایران عقب مانده است.
– بخشی‌ از این عقب‌ماندگی به واسطه همین مساله بوده است که اساسا علوم انسانی در ایران زیر سایه سنگین ایدئولوژی قرار دارد و به این دلیل در زمینه علمی، چندان جامعه پیشرفته‌ای به حساب نمی‌آییم. البته تبلیغاتی صورت می‌گیرد که در دنیا در فلان رشته در فلان جایگاه علمی ایستاده‌ایم یا تعداد مقالات ISI در فلان رشته از ترکیه و پاکستان بیشتر است. اینها را بگذارید کنار، به‌ندرت به استادی در زمینه علوم سیاسی برخورد می‌کنید که درباره تحولات جامعه خودمان حرفی برای گفتن داشته باشد، چه برسد که بخواهد درباره مسائل آمریکا، عراق و… تحلیلی ارائه دهد.
– معمولا پژوهشگران آمریکایی، انگلیسی، کانادایی، استرالیایی و… در مورد ایران مقالاتی ارائه می‌دهند و صحبت‌هایی می‌کنند که حرف‌هایشان مثل نقل و نبات در مطبوعات ما پخش می‌شود، ولی هیچ‌وقت در غرب این اتفاق نمی‌افتد که بگویند یک ایرانی درباره مساله‌ای تحلیلی ارائه کرد و درست بود. اینکه این‌قدر نظرات غربی‌ها برای ما مهم و انگار وحی منزل است معنی‌اش این است که خودمان چیزی برای عرضه نداریم.
– با یک گل بهار نمی‌شود. نمی‌شود از چهار پنج استاد توقع داشت بیایند و وضع علوم سیاسی در ایران را متحول کنند. کلیت فضا مهم است. اگر قرار بود فقط با خواندن کتاب‌های درسی آدم‌ها فهیم شوند و در علم تبحر پیدا کنند و نیازی به تدریس و استاد نبود، کار ساده بود. تعداد زیادی کتاب و جزوه می‌دادیم به هرکس که دیپلم دارد و می‌گفتیم بخوان و بیا امتحان بده. به این سادگی نیست. تحلیل، مطالعه و تدریس استاد خیلی مهم و تاثیرگذار است. گیرم که چند استاد آمدند و چند کتاب خوب هم منتشر کردند. این برای تحول علوم سیاسی در ایران کافی نیست.

مجید مجیدی: مهم‌ بودن سوژه فیلم «محمد(ص)» سبب حذف نام عوامل تولید در بیلبوردها است/این فیلم برای وفاق در جهان اسلام ساخته شده است/دولتمردان در کنار توفیقات عرصه‌های سیاسی و اقتصادی، فرهنگ را فراموش نکنند/برای حفظ وفاق جهان اسلام، مقطعی از سن پیامبر اسلام در این فیلم به نمایش درآمده که اختلافی در جهان اسلام ایجاد نمی‌کند
این روزنامه در صفحه «ادب و هنر» به گزارشی در باره فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» پرداخته و به این نکته از سخنان مجید مجیدی پرداخته که «به جهت حفظ وفاق در جهان اسلام، مقطعی از سن پیامبر اسلام در این فیلم به نمایش درآمده که اختلافی در جهان اسلام ایجاد نشود.»

مهربانو ابدی‌دوست در این گزارش نوشته است: «بعد از اتفاقی که برای فیلم دینی «رستاخیز» افتاد و به دلیل اختلاف آرای علما در نشان دادن برخی از صحنه‌های فیلم، نمایش آن در روز نخست به حالت تعلیق درآمد تا به گفته علی جنتی، برای اکران آن اجماع به‌وجود بیاید، حالا سینمای ایران در تدارک فیلم دینی دیگری است که مانند فیلم احمدرضا درویش از پرهزینه‌ترین پروژه‌های سینمای در ایران به شمار می‌رود. نمایش فیلم دو ساعت و ۵۸ دقیقه‌ای «محمد رسول‌الله(ص)» به حتم آزمونی مهم برای ورود جدی سینمای ایران در تولید فیلم‌های دینی است. اتفاقی که با حاشیه‌های به‌وجود آمده برای فیلم «رستاخیز» با نگرانی‌هایی همراه شده است و حالا اکران فیلم مجید مجیدی موفقیت و عدم موفقیتش معناهای زیادی خواهد داشت.

مجید مجیدی با اکران فیلم جدیدش به غیبت ۱۰ ساله آثارش بر پرده‌های سینمای ایران پایان می‌دهد. این اکران برای خود کارگردان مهم است. مدیران فرهنگی کشور مانور زیادی روی ساخته‌های او دادند و امیدوار بودند با اسکار گرفتن فیلم «بچه‌های آسمان»، سینمای ایران با این کارگردان افتخار به دست آوردن نخستین اسکار سینمایی را به دست بیاورد. حالا که سینمای ایران، نخستین و تنها اسکارش را با فیلم «جدایی نادر از سیمین» اصغر فرهادی گرفته است، دغدغه‌ها درباره آخرین ساخته مجید مجیدی از جنس دیگری است. کارگردان فیلم «بچه‌های آسمان» درباره دلایلی که باعث شده است فیلم جدیدش را بسازد، می‌گوید: «حدود ۹ سال پیش مرا به جشنواره‌ای در دانمارک دعوت کردند و می‌خواستند برایم بزرگداشت بگیرند. همان روزها ماجرای توهین به ساحت مقدس پیامبر(ص) در رسانه‌های دانمارک پیش آمد و این مساله باعث شد من در آن کشور و آن جشنواره شرکت نکنم. آن روزها با خودم گفتم چطور می‌توانم در کشوری تجلیل شوم که به باورها و اعتقاداتم توهین کرده‌ است. به همین دلیل نامه‌ای به رئیس وقت جشنواره نوشتم و اعلام کردم که نمی‌توانم در کشوری حضور یابم که به مقدس‌ترین ارزش‌ها و باورهای من توهین کرده است. من به آن جشنواره نرفتم ولی از همان موقع ذهنم مشغول این موضوع بود که چرا ما در کشور خودمان و در تمام این سال‌ها کاری برای پیامبر اسلام(ص) نکرده‌ایم و منتظر مانده‌ایم تا آنها حرکتی داشته باشند و سپس جواب آنها را بدهیم. ما در حوزه فرهنگی ضعیف عمل کرده و اسلام واقعی را با زبان هنر و فرهنگ به جهان نشان نداده‌ایم. در حوزه سینما فیلم‌های زیادی درباره پیامبران ادیان مختلف داریم ولی درباره پیامبر اسلام فقط دو فیلم در جهان داریم که یکی از آنها «الرساله» مصطفی عقاد است و دیگری اثری از سینمای ایران که همین فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» است.»

افتتاحیه با طعم گردشگری
عصر دوشنبه خبرنگاران سینمایی دعوت بودند به شهرک پیامبر(ص) تا لوکیشن طراحی شده برای ساخت فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» را از نزدیک تماشا کنند و در عین حال در نشست خبری این فیلم که حکم افتتاحیه آن را داشت، شرکت کنند. البته مجیدی بنابر گفته خودش علاقه‌مند بوده است تا افتتاحیه فیلمش در حرم امام رضا(ع) برگزار شود که این امکان برای او مهیا نشده است. لوکیشن طراحی شده برای سینمای ایران و ساخت فیلم‌های مذهبی امکان جدیدی را برای فیلمسازان فراهم‌می‌کند. مجیدی درباره لوکیشنی که برای فیلمش طراحی و ساخته شده است، می‌گوید: «برای ساخت شهرکی اینچنینی پیش از اینها باید اقدام می‌شد و حال وجود چنین شهرکی یک دستاورد مهم برای سینمای ایران است و فیلمسازان دیگری می‌توانند کارهایی از این دست در اینجا بسازند. همچنین می‌توان بعد از نمایش فیلم، شهرک را برای بازدید عموم در نظر گرفت.»

تبلیغات شهری بدون نام هنرپیشه‌ها
تبلیغات شهری فیلم مجیدی در سطح شهر تهران این بار با نصب بیلبوردهایی انجام شده است که تنها قاب‌هایی از عکس‌های سینمایی «محمدرسول‌الله(ص)» است و حتی نام کارگردان نیز بر آنها دیده نمی‌شود. کارگردان فیلم درباره حذف نام هنرپیشه‌ها از بنرهای تبلیغاتی فیلم می‌گوید: «نام عوامل فیلم در تبلیغات شهری آورده نشده تا عکس‌های فیلم که هرکدام قابی هنری هستند، جلوه‌ای جدید از تبلیغات شهری یک فیلم را عرضه کنند.» مجیدی توضیح می‌دهد: «با نوشتن نام عوامل روی پوسترهای تبلیغاتی، زیبایی تصویر گرفته می‌شد از همین‌رو تصمیم گرفتم نام هیچ‌یک از عوامل بر تبلیغات نباشد تا چشم‌انداز زیباتری از عکس‌های این فیلم سینمایی به مردم نشان داده شود. ضمن اینکه علاقه‌ای نداشتم نام خودم هم بر این پوسترها و عکس‌ها باشد زیرا سوژه اثر مهم‌تر از نام کارگردان است.»

از چشم غربی
تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» همزمان با تدارک اکران گسترده در ایران امیدوارند بتوانند برای پخش جهانی آن نیز رایزنی‌هایی کنند. در راستای همین رایزنی‌هاست که قرار است این فیلم در مراسم افتتاحیه جشنواره مونترال به نمایش درآید. مجیدی در این‌باره می‌گوید: «این فیلم در جشنواره مونترال هم بازتاب خوبی خواهد داشت و امیدوارم من و چند نفر از همکارانم که به مونترال می‌رویم، سفیران خوبی برای همه کسانی باشیم که برای این فیلم زحمت کشیدند.» مجیدی که پیش از این فیلمش را به‌طور خصوصی در آلمان اکران کرده است، درباره واکنش‌های آلمانی‌ها می‌گوید: «ما از قشرهای مختلف مردم آلمان دعوت کردیم و فیلم را دیدند و واکنش‌های خوبی داشتند.» واکنش‌ها به فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» در کشورهای عربی اما به گونه‌ای دیگر بوده و برخی شایعات درباره چند و چون این فیلم باعث شده است برخی جریان‌ها و مراکز اسلامی به آن واکنش نشان دهند. مجیدی که همزمان و بعد از ساخت این فیلم در نشست‌ها و نامه‌پراکنی‌های متعددی تلاش کرد پاسخگوی انتقادها و اعتراض‌ها باشد، می‌گوید: «فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» برای وفاق در جهان اسلام ساخته شده و به همین دلیل هم مقطعی از سن پیامبر اسلام انتخاب شد که اختلافی در جهان اسلام ایجاد نشود. فضاسازی‌هایی که توسط برخی کشورهای عربی و به‌ویژه الازهر به‌وجود آمد ناشی از قضاوت زودهنگام بود چون اصلا فیلم را ندیده بودند. ما بارها به آنها اعلام کردیم که چهره پیامبر اسلام به نمایش درنیامده، اما آنها دنبال حاشیه‌سازی و تهییج بودند و این ماجرا را ادامه دادند.»

اکران با ۲ سرگروهی
از مدت‌ها پیش برای اکران فیلم سینمایی «محمد رسول‌الله(ص)» سینماهای ایران تجهیز شدند تا این فیلم از چهارم شهریور همزمان با میلاد امام رضا(ع) در دو سرگروه به نمایش درآید. غلامرضا فرجی، سخنگوی شورای صنفی نمایش دیروز اعلام کرد: «در جلسه دوشنبه ۲۶ مرداد شورای صنفی نمایش تصمیم گرفته شد فیلم سینمایی «محمد رسول‌الله(ص)» به دلیل اهمیت و شرایط ویژه حاکم بر سینمای ایران در دو گروه سینمایی ماندانا و آزادی اکران شود. پیش از این کمیته‌ای در شورای صنفی نمایش برای بررسی اکران دو فیلم سینمایی «محمد رسول‌الله(ص)» و «رستاخیز» ایجاد شده بود که این کمیته از اکران فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» در دو گروه سینمایی حمایت ویژه کرده است.» در حال حاضر چند فیلم اکران‌شده از فروش خوبی برخوردارند و تهیه‌کنندگان آنها امیدوارند اکران فیلم‌های‌شان با مشکلی روبه‌رو نشود. سخنگوی شورای صنفی نمایش البته گفته است که تغییری در وضعیت سینماهای اکران‌کننده این فیلم‌ها ایجاد نمی‌شود و از اضافه‌شدن سینماهای اریکه ایرانیان به چرخه نمایش خبر داده است. بنابرگفته محمدرضا صابری، مدیر پخش فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» ۴۵ سالن در تهران و ۹۸ سالن در شهرستان‌ها در اختیار این فیلم قرار خواهند گرفت. خواسته مجید مجیدی این بود که فیلمش در سالن‌هایی اکران شود که از جدیدترین تجهیزات فنی برخوردارند. اما از آنجا که تنها ۱۰ سالن سینما در ایران مجهز به سیستم نمایش متناسب با تکنولوژی ساخت فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» هستند، به ناچار مجیدی از خواسته خود عقب‌نشینی کرده است تا فیلمش در تعداد سالن‌های سینمایی بیشتری اکران شود. از سوی دیگر بنیاد مستضعفین با همکاری سازمان سینمایی برای اکران گسترده این فیلم هزینه کرده‌اند تا ۱۲۰ سالن سینما در مناطق بدون سینما شناسایی و تجهیز شوند و به چرخه نمایش این فیلم درآیند. کمبود سالن‌های سینمایی و عدم‌تجهیز اغلب آنها به سیستم‌های پخش مناسب امری است که به‌شدت مشهود است و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سازمان سینمایی با تاکید برآن از عزم دولت یازدهم برای برطرف کردن این مشکل سخن گفته‌اند و بنابرآمار ارائه شده، قدم‌هایی در این راه برداشته شده که منجر به بالارفتن فروش سینمای ایران در یکی دو سال اخیر شده است. مجیدی با توجه به همین نکته است که بر لزوم توجه دولتمردان به مساله مهم سالن‌سازی سینما اشاره می‌کند و می‌گوید: «متاسفانه در کشور ما ۸۰۰ شهر سینما ندارند و این نشانگر این است که همه دولت‌ها نسبت به مقوله فرهنگ توجه لازم را نداشته‌اند. ما قبل از انقلاب با یک جمعیت ۳۰ میلیونی ۵۲۰ سینما داشتیم و الان با ۸۰ میلیون جمعیت فقط ۳۰۰ سالن سینما داریم که ۵۰ سالن آن فاقد امکان نمایش است و حال دولت‌ها باید سخاوتمندانه برای هنر هزینه کنند و این کمبودها برطرف شود. بارها و بارها درباره فرهنگ صحبت شده، اما کاری جدی صورت نگرفته است. دولتمردان ما توفیقات زیادی در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی به دست آورده‌اند، اما امیدوارم فرهنگ را فراموش نکنند.»

سرویراستار دایره‌المعارف تشیع: سامان دادن به یک دانشنامه چنان دشوار است که یکی از مزایای آن، نزدیک شدن به پایان واقعی است
روزنامه فرهیختگان در صفحه اندیشه، یادداشت حسین خندق‌آبادی، سرویراستار دایره‌المعارف تشیع با عنوان «پایان واقعی یک دانشنامه» را منتشر ساخته و با نگاهی به جلد پانزدهم این دایره‌المعارف نوشته است:
«دایره‌المعارف تشیع طی این ۳۰ سال فراز و فرودهای بسیاری داشته است؛ از شروع پرتوان نخستین خود، که هم بنیه مالی خوبی داشت و هم پشتوانه علمی قوی، تا چندین پرتگاه که تا دم تعطیلی رفت، بیشتر هم به سبب دریغ داشتن حمایت‌های مالی، که سهل است و البته مصادره اموال وقفی‌اش. دوستان آشنا با دانشنامه و دانشنامه‌نویسی من می‌دانند چه دشوار است سروسامان دادن به یک دانشنامه؛ آنقدر که ازجمله بزرگ‌ترین مزایای دایره‌المعارف تشیع این است که به پایان واقعی نزدیک شده است.
خوشحالم که از زمانی که دایره‌المعارف تشیع به لطف غفاری، رئیس انتشارات حکمت، از آخرین پرتگاه رهید، سهمی اندک در انجام رساندن این کار داشته‌ام.

کوشیده‌ام تا حد ممکن به‌خصوص با یاری گرفتن از دوستانم در دانشنامه جهان اسلام تا جای ممکن مجلدات آخر را به قوت مجلدات نخست برسانیم. در این جلد همچنان مقالاتی از گذشتگان هست؛ از جمله مدخل‌های «مازندران»، «مشهد»، «مکه» و «مدینه» از مرحوم حسین کریمان، مدخل بلند «محمدبن عبدالله» از حسن یوسفی اشکوری، مدخل «مناره» از محمود فاضل و نیز باید اشاره کنم به مدخل «مصحف علی» که تنها مدخل به قلم بهاءالدین خرمشاهی در این جلد است. از مدخل‌های مهم دیگر باید به مدخل بلند «مسجد» نوشته دوست خوبم مهدی گلچین عارفی و همسرش نگار صبوریان اشاره کنم، که نمونه بسیار خوبی است برای مدخل دایره‌المعارفی در تراز بالا.
مدخل مهم دیگر مدخل خوش‌ساخت و پراطلاع «مباهله» نوشته کمال‌الدین غراب است که پیش از این کتابی تحقیقی با همین عنوان از او در انتشارات حکمت چاپ شده بود. مدخل «مقبره» در معرفی مدفن‌ها و زیارتگاه‌های مهم شیعی است به قلم اکرم ارجح و احمد خامه‌یار.
دو مدخل مربوط به مجلسی‌ها (پدر و پسر) به قلم همکارم خانم مریم کیانی‌فرید است. همچنین مدخل «مشروطیت» از دوست خوبم صادق حیدری نیاست. از مدخل‌های هنری مدخل «میرعماد قزوینی» خوشنویس (نوشته ولی‌الله کاووسی)، «محمد زمان» نقاش (نوشته معصومه میرسعیدی) و مدخل «موسیقی» (نوشته بابک خضرائی) را می‌توان نام برد که هر سه مولف از متخصصان در این زمینه و دوستانم در گروه هنر دانشنامه جهان اسلام هستند.
همچنین خوب است اشاره کنم به مدخل‌های «مکتب اصفهان»، «مکتب تهران» و «مکتب شیراز» از سعید انواری، «مرثیه و مراثی» از مرضیه محمدزاده، «محبت» از حسن سیدعرب، «مدرس، سیدحسن» از سعید طاووسی و مدخل‌های فراوان و استانداردی که حسن انوشه و همکارش علیرضا خدابنده‌لو در زمینه تاریخ و ادبیات نوشته‌اند و آنهایی که حسین عسگری در زمینه اصول فقه نوشته و همچنین مدخل‌های پراطلاع و پاکیزه حمید باقری در زمینه اصطلاحات حدیثی و مدخل‌هایی که شهرام صحرایی، دوست دانشنامه‌نویس دیگرم، در رجال نوشته است، به‌خصوص مدخل «مولوی» که در آن موضع مخالف و موافق علمای شیعه درباره مولوی و مثنوی‌اش معرفی شده است.

کتابی برای بررسی پیش‌زمینه‌های شکل‌گیری مباحث عرفانی و حکمی دوران صفویه
فرهیختگان در صفحه اندیشه، به معرفی کتاب «عرفان و ادب در عصر صفوی» پرداخته و می نویسد:
«در هیچ دوره‌ای به اندازه دوره صفوی، شاعران بزرگ فارسی‌زبان به خارج از مرز و بوم ایران نرفته و موجبات رواج فرهنگ ایرانی را فراهم نکرده‌اند. شعر فارسی در شبه‌قاره قدیم تا حدی اشاعه یافت که منشا پیدایی سبک هندی، یا به اصطلاح نگارنده کتاب، سبک هند و ایرانی، شد که سبکی بین‌المللی است و بدون ارتباط با سبک باروک و متافیزیکی اروپایی نیست. عرفان و ادب نیز از مهم‌ترین و ریشه‌دارترین عناصری است که محتوای زبان و معارف فارسی را تشکیل می‌دهد.

در این کتاب کوشش شده پیش‌زمینه‌های شکل‌گیری مباحث عرفانی و حکمی دوران صفوی بررسی شود و در خلال آن به معرفی آثار حکمی و عرفانی و ادبی عارفان و شاعران این دوره پرداخته شود. شعر و داستان و موسیقی عرفانی و الهی، از نوعی که فیض کاشانی مطرح کرد، افزون بر به‌کارگیری دیگر هنرها با تئوری‌های علمی و فلسفی می‌توانست عارف و هنرمند و شاعر و فیلسوف و فقیه و حکیم را با یکدیگر پیوند دهد.
چاپ دوم این کتاب حاوی ویراست جدیدی از معصومه اکبری است…. این کتاب شامل پنج فصل با عناوین:‌ فصل اول، «دودمان صفوی»، فصل دوم. «عرفان اسلامی در دوره صفوی»، فصل سوم. «شعر و شاعران در دوره صفوی»، فصل چهارم. «غزل و غزل‌سرایان در دوره صفوی» و فصل پنجم. «عرفان در آثار حکیمان عصر صفوی» می‌شود.

در صفحه «اندیشه»، این عناوین نیز به چشم می‌خورد:

«مصدق در ضعیف‌ترین موقعیت بود»، گفتگو با فریدون مجلسیدر خصوص کودتای ۲۸ مرداد/با تنظیم زهرا سلیمانی‌اقدم

نقشه نگاری کودتا

در صفحه «اندیشه» به این اخبار کوتاه پرداخته شده است:
فلسفه عرفان
کتاب «فلسفه عرفان: ماهیت و مولفه‌ها» به قلم علی فضلی از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است. این کتاب درصدد پی‌ریزی دانش فلسفه است که تا امروز کسی به صورت دانش به آن نظر نینداخته و طرحی دانش‌واره برای آن نیفکنده و همچنین در مقام پاسخ به چیستی ماهیت و مولفه‌های دانش فلسفه عرفان است. کتاب «فلسفه عرفان: ماهیت و مولفه‌ها» در ۲۱۴ صفحه و قیمت ۱۵ هزار تومان به همت انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است.

«تاریخ اسلام» منتشر شد
شماره ۵۹ فصلنامه علمی و پژوهشی «تاریخ اسلام» به صاحب‌امتیازی دانشگاه باقرالعلوم(ع) منتشر شد. این شماره مربوط به دوره پاییز ۱۳۹۳ است. «وصیت‌نامه‌نویسی در صدر اسلام تا پایان خلافت امیرالمومنین»، «گونه‌شناسی فرقه‌های الوهیت‌انگار در دوره امام صادق‌(ع) و چگونگی رویارویی امام با ایشان»، «چگونگی و زمان گرایش خاندان اَعیَن به تشیع»، «بسترشناسی تعامل بنی‌رستم، در شمال آفریقا با امویان اندلس»، «نقش عوامل سیاسی و مذهبی در جلوگیری از نشر تشیع در اندلس»، «ائتلاف زیدیان و عباسیان در عصر اول عباسی؛ زمینه‌ها، عوامل، پیامد‌ها» و «بررسی نقش طرفداران بنی‌‎امیه در ترویج نظریه جبر» مقالات این شماره را تشکیل می‌دهند.

کارگاه تفکر انتقادی
کارگاه تفکر انتقادی توسط گروه فلسفه انتشارات اریش و با تدریس حسین بیات که دارای دکترای فلسفه علم است، برگزار می‌شود. این دوره سه‌شنبه‌ها ساعت ۱۷ تا ۱۹ برگزار خواهد شد و علاقه‌مندان می‌توانند با شماره ۶۶۹۰۳۸۱۳ تماس حاصل کنند. وولفولک تفکر انتقادی را ارزیابی تصمیمات از راه وارسی منطقی و منظم، مسائل، شواهد و راه‌حل‌ها تعریف کرده است و این شیوه تفکر می‌تواند نقش مهمی در تحقیقات و پژوهش‌های علوم انسانی داشته باشد.

«قبسات» منتشر شد
هفتاد و سومین شماره فصلنامه علمی- پژوهشی قبسات منتشر شد. «رویکردی روش شناختی به تمایزات عقاید و احکام دینی»، «میراث شرایع پیشین و حکیمان متأله در معنای توحید در اندیشه فلسفی علامه طباطبایی»، «ایمان از دیدگاه علامه طباطبایی»، «بررسی وجوه توحیدی نظریه اخلاقی علامه و تقابل آن با نظریه‌های اخلاقی رایج»، «امکان‌سنجی علوم انسانی اسلامی بر مبنای زبان دین»، «بررسی نظریه خطابی درباره اعجاز تاثیری قرآن کریم»، «بررسی و تحلیل برهان عدم تناهی خداوند متعال (به‌عنوان اصلی‌ترین برهان بر وحدت شخصیه وجود)» و «بینش فلسفی و فهم دین» مقالات این شماره فصلنامه را تشکیل می‌دهند.

برگزاری هفتمین همایش فلسفه تعلیم و تربیت ایران
هفتمین همایش فلسفه تعلیم و تربیت ایران، با موضوع نسبت فلسفه تعلیم و تربیت و قلمروی علوم اجتماعی و انسانی با تاکید بر آموزش و یادگیری در سطح آموزش عمومی و عالی در دانشگاه شیراز برگزار می‌شود. این همایش به همت انجمن فلسفه‌ تعلیم و تربیت ایران سال آینده در دانشگاه شیراز برگزار خواهد شد. همایش هفتم قصد دارد موضوع نسبت فلسفه تعلیم و تربیت و قلمروی علوم اجتماعی و انسانی را از ابعاد گوناگون به‌ویژه از جنبه آموزش و یادگیری در حوزه‌‌های نام‌برده در دو سطح آموزش عمومی و آموزش عالی مورد بحث، بررسی و واکاوی قرار دهد. این همایش ۲۲ و ۲۳ اردیبهشت سال آینده در دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز برگزار می‌شود.

دیگر عناوین منتشر شده در «فرهیختگان» امروز، از این قرار است:

امام‌جمعه اصفهان: روزنامه کیهان عذرخواهی نکند شکایت می‌کنیم/ بارها با آیات قرآن و روایات ثابت کردم که دشمنی ما با آمریکا هیچ وقت تمام نمی‌شود، حال به واسطه جهل دوستان، استان ما متهم به ممنوعیت بیان این شعار می‌شود.

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی خبر داد: تهیه پیوست فرهنگی برای معاونت‌های دانشگاه آزاد اسلامی

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی: فقیرتر کردن کشور مقاومت نیست/ نادان‌ها می‌خواهند در کشور دعوا باشد

محمدرضا مخبردزفولی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی: تحول علوم انسانی از مهر اجرا می‌شود