نقدی بر آنان که اعتبار خبرگان را بی نیاز از رأی می دانند

نقدی بر آنان که اعتبار خبرگان را بی نیاز از رأی می دانند
روزنامه شرق در صفحه 6 به انعکاس سخنان حجت‌الاسلام سروش محلاتی، استاد دروس خارج فقه حوزه علمیه قم در دانشگاه صنعتی شریف پرداخته و به این پرسش پرداخته که «چه مانعی وجود دارد که بدون برگزاری انتخابات خبرگان، فقها و علما، خود به تشکیل مجلسی اقدام کنند و به تعیین رهبری و یا نظارت بر او مبادرت کنند؟ مگر اعتبار نظر خبره و کارش به انتخاب مردم مشروط است؟»
 
وی با تصریح بر اینکه قانون اساسی، شناخته شدن و پذیرفته بودن منتخب خبرگان از سوی اکثریت مردم را شرط لازم دانسته، به نقد نظرات مخالفان تکیه به رأی مردم پرداخت و گفت:
– برخی برای رأی مردم تأثیری در اعتبار رهبری قائل نیستند و انتخابات خبرگان را از‌آن‌رو که اختلافی در تعیین رهبری رخ ندهد یا مردم دنیا ما را متهم به دیکتاتوری نکنند، می‌دانند…. در بخشی از کتاب «الولایه‌الالهیه» از آیت‌الله مؤمن آمده است: «انتخابات خبرگان، برای همراهی با نظام‌های عرفی و برای مصلحت‌سنجی امام خمینی بوده است والّا نظر خبرگان، در اعتبار خود نیازی به رأی مردم ندارد. – الولایه‌الالهیه، ج۳، ص۵۱۴»
 
– از نظر عده‌ای از فقها، انتخابات یک امر صوری است و یک شرط لازم برای مشروعیت به‌دست‌گرفتن قدرت و یا ناشی از حق مردم نیست. مثلا آیت‌الله مصباح در مقاله حکومت و مشروعیت (در فصلنامه کتاب نقد) گفته است «میزان مشارکت مردم در انتخابات خبرگان با مشروعیت ولیِ فقیه، هیچ‌گونه ارتباطی ندارد.»
 

سروش محلاتی در بخش بعدی سخنان، به اقتضائات «انتخابات» خبرگان اشاره نمود و از عموم اهل فکر و اندیشه درخواست کرد که در انتخابات حضوری فعال داشته باشند و اگر در مواردی نمی‌توانند رأی ایجابی خود را به صندوق بیندازند، در مرحله بعد حداقل با رأی سلبی سعی کنند که افرادی معقول‌تر در خبرگان حضور یابند.
 
 

الهه کولایی: قرن‌ها زنان به نام دین نقش‌های خانگی داشته‌اند
شرق در صفحه 7 به روایت سخنان «الهه کولایی»، عضو مجمع زنان اصلاح‌طلب و نماینده مجلس ششم، «اشرف بروجردی»، معاون اجتماعی وزیر کشور در دولت اصلاحات و «زهرا احمدی‌پور»، مدیرکل تقسیمات کشوری وزارت کشور در دولت‌های اصلاحات و تدبیر و امید در میزگردی به میزبانی انجمن اسلامی «دانشجویان آزادی‌خواه» دانشکده حقوق دانشگاه شهیدبهشتی درباره «نقش زنان در انقلاب اسلامی» پرداخته است.

احمدی‌پور با اشاره‌ به ایفای نقش زنان بعد از انقلاب مشروطه تاکنون، معتقد است دستگاه تصمیم‌گیری به این جمع‌بندی رسیده است که نمی‌تواند زنان را در سطوح قدرت نادیده بگیرد و زنان پیش از انقلاب به مجلس و حتی وزارت دست پیدا کردند.
 
او با تأکید بر اینکه موانع فرهنگی و موانع نانوشته، عرصه را برای زنان تنگ می‌کند، گفته است: هنوز از ظرفیت جامعه زنان به قدر کافی استفاده نشده است.

اشرف بروجردی، معاون وزیر کشور دولت اصلاحات، سخنران بعدی مراسم بود که گفت: «موفقیت زنان در مراحلی با مانعی مبنی بر اینکه «دین به شما اجازه حضور در عرصه سیاست را نمی‌دهد»، مواجه شدند، بنابراین به جمع‌آوری آیات و روایت‌هایی که خلاف این امر را ثابت می‌کرد، پرداختند.
 
او همچنین به این نکته اشاره کرده که در دوران دولت‌های نهم و دهم شاهد رکودی جدی بودیم که درنتیجه فرهنگی مبنی بر آنکه وظیفه زنان خانه‌داری و بچه‌داری است، ایجاد شد.

الهه کولایی صحبت‌های خود را با اشاره به چارچوب کلی قانون اساسی در دفاع از حقوق ملت آغاز کرد و گفت: «بعد از به‌ثمررسیدن انقلاب مشروطه، زنان با وجود نقشی که داشتند، در کنار صغار و محرومان قرار گرفتند. بعد از انقلاب اسلامی نیز با شکل جدیدی از این وضعیت مواجه شدیم».

او افزود: «قرن‌ها زنان به نام دین نقش‌های خانگی داشته‌اند و از نقش‌های بیرون از خانه نهی شده‌اند. انقلاب اسلامی به‌عنوان یک دستاورد جامعه بشری و نه یک تحول غربی، مجوز و حتی تکلیف تحول در نقش زنان را بر مبنای دین قرار داده است اما در این سی‌وچند سال سهم زنان در مجلس به بیش از پنج درصد نرسیده است.»

کولایی با طرح این سؤالات که «چرا حضور زنان در تصمیم‌گیری هنوز این‌قدر کم‌رنگ است؟ چرا تنها مردان باید به مجلس بروند؟ چرا زنانی که به دانشگاه رفته و مهارت آموخته‌اند در اقتصاد، مسائل اجتماعی و سیاسی نقش چندانی ندارند؟» به مباحث اخیر درباره افزایش سهم زنان در مجلس اشاره کرد و پرسید: «چرا ما زنان فقط باید رأی بدهیم و چرا نباید خودمان رأی بگیریم؟»
 
 
 
نقش پررنگ مذهب در چهار حرکت تاریخی
این روزنامه در صفحه 11 به معرفی کتاب «مردم در سیاست ایران» اثر «یرواند آبراهامیان» پرداخته که پنج پژوهش درباره حضور مردم در تحولات معاصر ایران را روایت کرده است.
 
مولف در این کتاب، نقش مردم در چهار مرحله از تاریخ معاصر را بررسی نموده است: سال‌های ۱۲۸۴ تا ۱۲۹۶ خورشیدی (شکوفایی و پاگرفتن نهضت مشروطه تا افول آن)، ۱۳۰۲ (درخواست تغییر نظام سلطنت به جمهوری برای نخستین‌بار)، از شهریور ۱۳۲۰ تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ (ضعف حکومت پهلوی و شکوفایی دوباره قدرت مردم و احزاب و مطبوعات کثیرالانتشار و ظهور دولت دکتر مصدق  و پیروزی جنبش ملی‌کردن صنعت نفت) و در ‌‌نهایت انقلاب اسلامی ۱۳۵۷.
 

او نخستین وجه ظهور مردم را تحت‌تأثیر انقلاب فرانسه در برپایی حکومت قانون دانسته که در کنار ضعف حکومت قاجار در پاسداری از جان و مال و نوامیس و دین و مذهب رعایا به تأسیس عدالتخانه و محدودکردن قدرت بی‌چون‌وچرای نظام حاکم منتهی شد.

دومین وجه ظهور مردم در سیاست ایران را اما، ملیت آلمانی (به صورت بیسمارکی آن) در سال‌های ۱۳۰۲ تا ۱۳۲۰ توضیح داد. مردم ایران به دلیل چندگانگی هویت قومی و زبانی و مذهبی خود در دوران جدید این خطر را به خود می‌دیدند که شبیه امپراتوری مجارستان از هم پاشیده شوند. ازاین‌رو اقلیت تازه روشنفکران بر آن شدند تا ملیت تازه‌ای را بر قامت ملت ایران بدوزند، سیستم آموزشی سراسری با محوریت زبان فارسی و حذف زبان‌های محلی مختلف، یکپارچه شود…. ظهور رضاخان اما سوارشدن بر بستری بود که این خواست و ملیت ایجاد کرده بود که با ایجاد ارتش منظم و بوروکراسی اداری، ضعف پادشاهی قاجار را مرتفع کرد….

وجه ظهور سوم مردم در سیاست ایران از سال ۱۳۲۰ و پس از برکناری رضاخان و در ضعیف‌شدن قدرت حکومت مرکزی و با معارف رسیده از اندیشه‌های برخاسته از انقلاب اکتبر در جلوه ملیت شوروی بروز یافت.

انقلاب اسلامی، حضور گسترده دوباره مردم در قامت ملیت با خواست حکومت جمهوری و نفی نظام پادشاهی برای همیشه بود. بار دیگر فریاد عدالت‌خواهی و آزادی مردم همسو شد…. سرعت مخابره اخبار تجمعات و اعلان‌های عمومی شدت گرفت. خلاقیت گفتاری و شعارهای مردمی تقابل مهمی با زبان تصنعی و تبلیغی شاه پیدا کرد. نکته به‌راستی شایان توجه این جنبش، توجه به حضور به‌دور از خشونت مردم در خیابان‌ها بود. آنها مجسمه‌ها و ساختمان‌ها را اگر پیش می‌آمد هدف قرار می‌دادند و از تعرض به افراد پرهیز داشتند. جمعیت مردم در این انقلاب عدم تجانس ظاهری را در بهترین وجه ممکن نشان می‌داد؛ جوانان جین‌پوش در کنار زنان چادربرسر، کشاورز، بازاری، دانشجو و روحانی در کنار هم.
 
 
 
دیگر عناوین برگزیده «شرق» امروز:

پاپ فرانسیس در محاصره فقرا / عکس: آسوشیتدپرس
پاپ فرانسیس به مکزیک رفته و با استقبال پرشور مردم این کشور روبه‌رو شده است. خیابان‌های اکاتپک، حومه پایتخت، جای سوزن‌انداختن ندارد. پاپ فرانسیس در میان کاتولیک‌ها محبوب است و در میان لاتینی‌ها محبوب‌تر. پاپ آرژانتینی با پیامی برای فقرا راهی مکزیک شده است.

پیام رعدالشمال؛ اتحاد مقابل افراطی‌گری / نشنال‌نیوز
یکی از مهم‌ترین مطالب صفحه یک روزنامه نشنال‌نیوز، تحلیلی است درباره پیام تشکیل گروه رعدالشمال در عربستان سعودی. تحلیلگر نشنال‌نیوز نوشته است: «شکل‌گیری گروه نظامی رعدالشمال به منظور اتحاد و هم‌بستگی کشورهای عربی- اسلامی خاورمیانه مقابل افراطی‌گری است. این گروه در شهر حفرالباطن عربستان مشغول تمرین و مانور است و قرار است بزرگ‌ترین دسته نظامیان مسلمان در منطقه باشد….»

 
رعدالشمال؛ پیش به‌سوی تمرین / عکس: الشرق‌الاوسط
سربازان سعودی به پایگاه نظامی حفرالباطن رسیده‌اند تا برای عملیات آماده شوند. حفرالباطن شهری در شمال‌شرق عربستان‌سعودی است و این‌روزها میزبانی از سربازان سعودی و دیگر کشورهای عربی – اسلامی موسوم به رعدالشمال را برعهده دارد. «رعدالشمال» نمود تلاش‌های عربستان برای همراه‌کردن کشورهای اسلامی و عربی منطقه برای قدرت‌نمایی در خاورمیانه و تلویحا، عملیات زمینی در سوریه است. دراین‌میان قطر به‌صراحت اعلام کرده چنانچه دولت سعودی برای نیروی زمینی درخواست کند، این کشور دریغ نمی‌کند. نه سوریه و نه کشورهای متحد با آن مجوزی برای حضور زمینی نظامیان سعودی صادر نکرده‌اند.