موسوی بجنوردی: هیچ مرجع تقلیدی، تحت فشار حکمی را اعلام نمی‌کند
اعتماد در این شماره به نقد آخرین کتاب صادق زیباکلام پرداخته و نگاه انتقادی یک جامعه شناس به وضعیت نشر علوم انسانی را بازتاب داده است.
روزنامه اعتماد در صفحه 16 پاسخ صادق زیباکلام به نقد علی شکوهی بر آخرین کتاب خود، «تولد اسراییل» را منتشر ساخته و در ستونی دیگر، پاسخ مجدد علی شکوهی به یادداشت او را منعکس ساخته است.
زیباکلام معتقد است بسیاری از کسانی که پرسش «چرا در غرب که مدعی آزادی بیان است، تحقیق و بررسی موضوع هولوکاست جرم تلقی می‌شود؟» را مطرح می‌کنند، در حقیقت به دنبال پاسخ آن نیستند، بلکه بیشتر به دنبال تبعات و نتیجه‌گیری از طرح این پرسش هستند. ازجمله اینکه می‌خواهند نشان بدهند که: غربی‌ها دروغ می‌گویند که به آزادی عقیده اعتقاددارند؛ غربی‌ها دروغ می‌گویند که در غرب آزادی عقیده وجود دارد.
او با تاکید بر اینکه انکارکنندگان هولوکاست، ضدیهودند، نوشته است: «منکرین هولوکاست به‌جز نفرت از یهودی‌ها، آگاهی چندانی از ۴۰۰۰سال تاریخ یهودیت ندارند. ازجمله این نکته بدیهی را نیز نمی‌دانند که دست‌کم ۷۰ سال قبل از هولوکاست روند مهاجرت یهودی‌ها از اروپا به سایر نقاط ازجمله فلسطین آغاز شده بوده.»
علی شکوهی نیز در پاسخ خود به این نوشته زیباکلام آورده است: «زیباکلام در جوابیه خودش سعی دارد هر منکر هولوکاست را ضدیهود معرفی کند و از جمله بنده را هم با همین الفاظ نواخته است و این در حالی است که بنده نه وقوع هولوکاست را انکار کردم و نه ضدیهود هستم. البته ما میان یهود و صهیونیسم فرق قایلیم و جریان صهیونیسم را که بعدها به تشکیل دولت اسراییل در سرزمین فلسطین انجامید، با قوم و مذهب یهود یکی فرض نمی‌کنیم….»
او به زیباکلام توصیه کرده تا به جای حمله به مخالفان هولوکاست و نقد عملکرد کشورهای اسلامی در مواجهه با فلسطینیان و توجیه اقدام کشورهای اروپایی در زمینه وضع قوانین مخالف آزادی تحقیق، به یک سوال روشن جواب دهد که آیا این‌گونه قضاوت از یک مدعی لیبرال بودن او را دچار تناقض نمی‌کند و آیا حاضر است همین منطق در مورد خود ایشان اعمال شود؟
موسوی بجنوردی: هیچ مرجع تقلیدی، تحت فشار حکمی را اعلام نمی‌کند
اعتماد در صفحه 2 واکنش آیت‌الله موسوی بجنوردی به شائبه مطرح‌شده درباره فتوای امام به حلیت شطرنج را با اهمیت دانسته و زیر عنوان «امکان ندارد امام حرامی را حلال کرده باشد»، صدور تحت فشار این فتوا را بدون مفهوم دانسته است.
او با تاکید بر اینکه هیچ مرجع تقلیدی، تحت فشار حکمی را اعلام نمی‌کند، افزوده است: «من به عنوان یک برادر نصیحت می‌کنم که انسان مواظب صحبت‌های خودش باشد و این حرف‌ها را نزند؛ چرا که فردا باید در محضر خدا برای بیان آنها پاسخگو باشد، به خصوص که ما باید حرمت امام(ره) را نگاه داریم، چون او آبروی جهان اسلام، تشیع و ایران است.»
یونسی: تفاوت‌های اسلام و غیراسلام هم فرصت است
این روزنامه در صفحه 2 به انعکاس سخنان دستیار ویژه رییس‌جمهور در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی در نشست صمیمی روحانیون و فرهیختگان اهل تسنن استان خراسان رضوی پرداخته و با اشاره به اراده نظام بر تداوم وحدت میان شیعه و سنی افزوده است: «تفاوت بین شیعه و سنی که هیچ، تفاوت‌های اسلام و غیراسلام را هم باید فرصت بدانیم. اسلام با زور، خشونت و ظلم پیش نرفته است، بلکه این اخلاق بوده که اسلام را پیش برده است.»
او با اشاره به ظهور موج اسلام هراسی توسط دشمنان تاکید کرده است: «می‌خواهند اسلام را خراب کنند اما این وظیفه ما است که اجازه ندهیم تا میدان به دست گروه‌های تندرو بیفتد.»
ناطق‌نوری: قیام امام حسین(ع) برای جلوگیری از انحراف دین بود
روزنامه اعتماد در صفحه 2 سخنان علی اکبر ناطق‌نوری در مراسم گرامیداشت سی و چهارمین سالگرد شهادت چهارمین شهید محراب آیت‌الله عطاالله اشرفی اصفهانی را منتشر نموده و عنوان «بزرگ‌ترین خیانت به یک جامعه عوام‌فریبی است» را برای آن انتخاب نموده است.
او در این مراسم به این نکات اشاره نموده است:
– خیانت‌کار کسی است که مردم جامعه را در انحطاط و جمود فکری نگه می‌دارد. وقتی که مردم را در نادانی و نفهمی نگه داری می‌توانی از آنها استفاده کنی.
– ملت زنده هیچگاه زیر بلیت خرافات و موهومات نمی‌رود.
– باید برای جوانان‌مان تبیین کنیم که چرا امام حسین(ع) قیام کرد و امام حسن(ع) صلح را پذیرفت. وظیفه ماست تا تفاوت میان این دو را به آنها توضیح دهیم. تفاوت در زمانه حکومت‌داری معاویه و یزیدبن معاویه بوده است. معاویه عوام‌فریب بود و یزید علنا مرتکب جنایت می‌شد.
– معاویه و جریانش عوام‌فریبی کردند و چهره دین را تغییر دادند و با حرف‌های فریبنده‌شان مردم را گول زدند، جوانان تاریخ را با دقت بخوانند، آن‌گاه است که متوجه می‌شوند بسیاری از اتفاقات که رخ می‌دهد، در گذشته هم تکرار شده است.
– امام حسین(ع) نمی‌خواستند که برای قدرت قیام کنند بلکه ایشان تاکید داشتند که می‌خواهند جلوی انحراف دین را بگیرند. امام خمینی (ره) هم در زمان پیروزی انقلاب تاکید می‌کردند که برای حفظ اسلام آمدند. ایشان توانایی استفاده از فرصت‌ها را به نفع حفظ اسلام داشتند….
رقابت در اندیشه سبب رشد محتوای کتاب
اعتماد در صفحه 7 گفتگوی عاطفه شمس با نعمت‌الله فاضلی، استاد دانشگاه و رییس پژوهشکده مطالعات اجتماعی را به چاپ رسانده و به انعکاس نگاه انتقادی او به وضعیت نشر علوم انسانی پرداخته است.
فاضلی در این گفت‌وگو درباره مساله کتاب، نوعی تبارشناسی انجام داده و سه گسستی را که کتاب طی تاریخ تجربه کرده و همچنین سویه‌های پیشرفت و پسرفت آن را توضیح می‌دهد. او معتقد است مساله کتاب از درون مناسبات و روابط قدرت جدید دنیای مدرن در ایران، تعریف می‌شود و این‌بار مساله کتاب برای جامعه مدرن فقط مساله دانش یا خلاقیت نیست بلکه بخشی از هویت مدرن است.
این جامعه شناس در بخش هایی از این گفتگو اظهار داشته است:
– دین غالب ایرانیان یعنی اسلام به کمک کتاب یعنی قرآن معرفی شده بود و بخش مهمی از آیین‌های دینی ما، دعاها و نیایش‌ها به صورت کتاب درآمده و نسل به نسل انتقال می‌یافت، بخش مهمی از حافظه فرهنگی و حافظه سیاسی ما در قالب کتاب‌های تاریخ که پادشاهان و نظام‌های سیاسی تولید کرده بودند، انتقال پیدا می‌کرد و بخش مهمی از ادبیات و تفکر ما نیز در قالب کتاب و دیوان‌های شعر و کتاب‌های قصص تولید و بازتولید شده و استمرار پیدا می‌کرد. اما در دوره معاصر، مساله کتاب متفاوت می‌شود و ما کتاب را به صورت یک امر مدرن تجربه می‌کنیم.
– مساله کتاب در دوره پیشامدرن در یک چارچوب معنایی و فرهنگی متافیزیکی مذهبی و آیینی رمزگذاری شده بود اما در دنیای جدید معاصر کتاب رمزگذاری مجدد می‌شود و به عنوان مولفه وجودی دنیای مدرن خود را تعریف می‌کند.
– در گذشته مهم نبود چند جلد کتاب در جامعه تولید می‌شود، تنوع کتاب‌ها مهم نبود، همان یک کتاب کافی بود و بقیه کتاب‌ها ذیل کتاب مقدس تعریف می‌شدند و البته او بالاترین شأن معنوی را داشت. در دنیای مدرن تعداد، تنوع و تکثر و مادیت کتاب مهم است و به خاطر این گسست در معنای کتاب در ایران معاصر است که ما امروز هم می‌توانیم از سویه پیشرفت و هم از سویه پسرفت آن صحبت کنیم.
– مساله تورم یا عطش کتاب در فضای موجود این است که به نوعی فرم بیش از محتوا و صورت بیش از معنا جلو می‌رود و جامعه و انسان ایرانی امروز این عطش را برای فرم بیشتر نشان می‌دهد تا برای محتوا.
– باید مباحث آزادی آکادمیک و آزادی بیان و اندیشه ارتقا پیدا کند. در فضای آزاد و در پرتو یک گفت‌وگوی انتقادی است که امکان رقابت بین نویسندگان، شکل‌گیری اجتماعات تفسیری و گسترش تضارب آرا بین نویسندگان و اهل نظر به وجود می‌آید. به میزانی که این فضای آزاد شکل بگیرد و رقابت در اندیشه به وجود بیاید به همان مقدار ممکن است محتوای کتاب‌های تولید شده نیز رشد کند.
