سخنگوی اسبق وزارت خارجه: اگر پلورالیست هستید، ارزش‌های خود را تحمیل نکنید
اعتماد در این شماره از منازعه نرم در حوزه‌های ارزشی و اعتقادی سخن گفته و در کنار نگاهی به امر اجتماعی، از ایجاد «آدینه مهد» برای سهولت حضور در نماز جمعه خبر داده است.
روزنامه اعتماد در صفحه ۱ یادداشت «لزوم پرهیز اروپا از منازعه نرم در حوزه‌های ارزشی و اعتقادی» نوشته سیدمحمدعلی حسینی، سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه را به چاپ رسانده و با اشاره به تصویب قطعنامه عادی‌سازی و گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران در پارلمان اروپا خواستار آن شده که آن اتحادیه برخلاف ادعای پلورالیستی خود، ارزش‌ها و فرهنگ‌های دیگران را نادیده نگرفته و به دنبال تحمیل ارزش‌های خود بر کشورهای دیگر نباشد.
او با تاکید بر اینکه اروپا نباید به سمت منازعه نرم در حوزه‌های ارزشی، اعتقادی و اخلاقی حرکت کند، افزوده است: «وضعیت حقوق‌بشر در بسیاری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا، نابسامان و به‌شدت تاسف‌بار است؛ بدرفتاری و اخراج دسته‌جمعی مهاجرین و پناهجویان، وضعیت نامناسب زندان‌ها و اعمال خشونت علیه زندانیان و کودکان و زنان، نقض آزادی‌های مذهبی و قانون منع حجاب و فهرست بلندی از موارد مشابه در کشورهای عضو اتحادیه، نشان ازضرورت و فوریت اقداماتی دارد که اتحادیه اروپا باید برای بهبود وضعیت حقوق‌بشر در داخل مرزهای خود به عمل آورد.»
امان از دوگانگی و تبعیض
اعتماد در صفحه ۱ یادداشت عباس عبدی زیر عنوان «آب در هاون نکوبیم» را منتشر ساخته و با ضایعه خواندن ادعاهایی که علیه یک قاری قرآن مطرح شده، آن را چه درست باشد و چه به کل نادرست باشد، زیانی بزرگ برای جامعه ایران دانسته است.
او با طرح این پرسش که در فرض ساختگی بودن تمامی اتهامات چه عواملی موجب شده که تا این حد در برابر آبروریزی‌های افراد ضربه‌پذیر باشیم؟ نوشته است: «باید به مرحله‌ای رسید که رسانه‌های داخلی چنان اعتباری پیدا کنند که مردم برای کسب خبرهای جامعه از رسانه‌های غیررسمی استفاده یا به آن اعتماد نکنند و در نتیجه همکاری با آنان را زشت و ناپسند بدانند. در غیر این صورت اگر کاری از جانب مردم زشت تلقی نشود، حتی اگر مجازات هم شود، مشکلی حل نخواهد شد.»
او با اشاره به روایت داستان گونه یک نشریه اصولگرا از روابط نامشروع میان چند هنرمند، نوشته است: «کسانی که در برابر انتشار آن مطلب زشت سکوت کردند یا حتی بدشان هم نمی‌آمد که چنین مطلبی با آن تیتر زشت‌تر زده شود، امروز چگونه می‌توانند نسبت به انتشار این خبر مخالف باشند؟ همین دوگانگی و تبعیض ریشه بسیاری از مشکلات ما است.»
عبدی بر این باور است که تا وقتی برای «رسیدگی منصفانه» و «ناکارآمدی و حاشیه‌ای بودن رسانه‌های ایران» فکری اندیشیده نشود، اصلاح هر مشکلی، آب در هاون کوبیدن است.
یک جامعه شناس: شناخت امر اجتماعی در گروی فاصله گرفتن از آن است
این روزنامه در صفحه ۸ گزارش محسن آزموده از آخرین نشست «موسسه پرسش» را زیر عنوان « قبض و بسط جامعه» به چاپ رسانده و در مقدمه آن آورده است: «محمدامین قانعی‌راد، جامعه‌شناس در این نشست کوشید به ظهور و تکوین این مفهوم در علوم اجتماعی اشاره کند و سه برهه را در تحول مفهومی آن برجسته سازد. ابراهیم توفیق اما کوشید با نشان دادن وضعیت علوم اجتماعی ایران، شرایطی که در آن امتناع از پرداختن به امور اجتماعی پدید آمده را نشان دهد. عادل مشایخی از سوی دیگر تلاش کرد با بحث از تعامل حوزه‌های امر سیاسی و اجتماعی و اقتصادی، به خوانش‌های نادقیقی انتقاد کند که می‌کوشند منتزع از شرایط تاریخی خوانشی ناهمزمان از پدیده‌های تاریخی ارایه کنند.»
قبض و بسط امر اجتماعی
محمدامین قانعی‌راد، جامعه‌شناس در این نشست به این نکات پرداخته است:
– می‌توان گفت سه مفهوم از امر اجتماعی وجود داشته است. نخست مفهوم مطلقی است که دورکهایم مطرح می‌کند، دومی مفهوم نسبی است که می‌توان به موفه نسبت داد، سوم مفهوم پوچ است که مفهومی بودریاری نسبت به امر اجتماعی است.
– دورکهایم می‌خواهد نشان دهد که قلمرو سیاست که حوزه تخاصم و تقابل است، بدون برخورداری از حمایت قلمرو اجتماع، به چیزی جز فروپاشی جامعه نمی‌انجامد. او قلمروی اقتصادی را قلمروی تعارض منافع و جنگ منافع بین آدم‌های مختلف می‌خواند و قلمرو سیاست را قلمروی جنگ قدرت می‌داند. او معتقد است اگر قلمروی سومی به نام قلمروی امر اجتماعی وجود نداشته باشد که حالت دربرگیرندگی نسبت به دو قلمروی مذکور داشته باشد، گرایش اقتصادی و سیاسی و قلمروی فعالیت سیاسی و فعالیت اقتصادی ثمر و نتیجه‌ای ندارند.
– مفهوم نسبی امر اجتماعی زاییده جنبش ۱۹۶۸ اروپا است و تلاش می‌کند نه تنها بر لیبرالیسم و سوسیالیسم در مفهوم مطلق آنها فایق آید، بلکه بر جامعه‌شناسی دورکهایمی هم فایق آید، جامعه‌شناسی‌ای که نسبت به امر اجتماعی، نگرشی مطلق و تام گرایانه داشت و ممکن است دیدگاه ستم گرایانه‌ای نسبت به اقلیت‌ها و گروه‌های در اقلیت باشد.
امیر اجتماعی، سیاست و تاریخ
عادل مشایخی، پژوهشگر فلسفه نیز در این نشست گفته است:
– درست است که اندیشیدن با طرح مساله آغاز می‌شود، اما پرسش امری خنثی نیست، بلکه مساله همواره مسبوق به مفروضاتی است که آن را تعین می‌بخشند و مسیر اندیشیدن را تعیین می‌کنند. با آغاز نامناسب یا به تعبیر برگسن شبه‌مساله یا مساله کاذب اندیشه به بیراهه می‌رود و از انجام وظیفه‌اش که انتقادی است، باز می‌ماند
– آنچه دکتر غنی‌نژاد راجع به عدم تضاد اسلام با سرمایه‌داری یا به تعبیر مورد علاقه ایشان اقتصاد مدرن می‌خوانند، مبتنی بر کتاب بندیکت کلر بانکدار سابق و مورخ کنونی است که کتابی با عنوان صدر اسلام و زایش سرمایه‌داری (۲۰۱۴) نوشته است. دکتر غنی‌نژاد در این مصاحبه بالاخره کلمه سرمایه‌داری را پذیرفته‌اند، اگرچه با این تعبیر مخالف هستند.
– آنچه منطق منحصر به فرد و بی‌سابقه سرمایه داری را رقم می‌زند، رابطه تولید جدیدی است که میان تولید‌کننده مستقیم مازاد اقتصادی و تصاحب‌کننده آن شکل می‌گیرد. این رابطه در جوامع پیشاسرمایه‌داری از جمله عربستان پیش و پس از اسلام و بعدها در قلمرو امپراتوری اسلامی سابقه نداشته است. در این جوامع مازاد اقتصادی به شیوه‌های مختلف مثل خراج دولتی یا نظام اربابی و… استخراج می‌شده و در حقیقت بازار در فرآیند استخراج مازاد هیچ کارکردی نداشته است.
جامعه‌شناسی عقب‌ماندگی
ابراهیم توفیق، جامعه‌شناس در سخنان خود به این موارد اشاره نموده است:
– دو گرایش در علوم انسانی ما هست؛ یکی گرایشی که به طور روزافزونی با نقد تاریخ‌نگاری نخبه‌گرا همراه است و می‌کوشد تاکید کند که باید تاریخ اجتماعی نوشته شود… گرایش مبارک دیگر در علوم انسانی که این جا و از قضا در حاشیه حاشیه حاشیه نظام دانش ما رخ می‌دهد، روی‌آوری به نقد اقتصاد سیاسی است.
– روی‌آوری به نقد اقتصاد سیاسی ضعیف است و راجع به جایگاه تاریخی خودش و شرایط امکان سخن خودش تامل نمی‌کند و با معضل حال‌گرایی مواجه است. در حال‌گرایی این خطر هست که نقد، به نقد ایدئولوژی و افشاگرانه بدل شود و نتواند گذارهای نولیبرالی که در جامعه، اقتصاد و دولت اتفاق می‌افتد را متعین کند.
– وقتی سنت، متصلب و در جایی در گذشته هست و تجدد نیز در آینده رخ داده، گویی اتفاق عجیبی در زمان رخ می‌دهد. ما یک زمان سنت در گذشته داریم که این گذشته تحت شرایط معینی دچار گسست شده است. اما این گسست حاصل درون بود و حاصل دینامیسم درونی خود این سنت نیست، بلکه حاصل مواجهه با غرب است و به همین خاطر از درون این گذشته امکان اینکه وارد لحظه حال شویم، یعنی اکنونی رقم بخورد که ما ذیل مدرنیته و مفاهیمی که برای مدرنیته ساخته شده‌اند بتوانیم آن را ارزیابی کنیم، وجود ندارد.
– ویژگی نظام امپراتوری این است که به ناگزیر گردهمایی یک کثرت همه گونه است، کثرت اقلیمی، جغرافیایی، اجتماعی، فرهنگی، دینی و… یعنی وضعیتی که آبراهامیان در ایران بین دو انقلاب راجع به عصر قاجار توضیح می‌دهد، مختص به دوره قاجار نیست و دوران پیشامدرن ما را رقم می‌زند.
نظارت قانونی عاملی برای تقویت فرهنگ دینی
اعتماد در صفحه ۱۲ گزارشی از سخنان صالحی امیری، نامزد تصدی وزارت ارشاد را منتشر ساخته و از قول او این عبارت را برجسته ساخته است: «ستیز فرهنگی، فرهنگ‌سوز است نه فرهنگ‌ساز»
صالحی امیری در این روزها به این نکات نیز اشاره داشته است:
– گفتمان فرهنگی دولت یازدهم بر چهار پایه اصلی عقلانیت فرهنگی، دیانت فرهنگی، عدالت فرهنگی و اعتدال فرهنگی استوار بوده و دال مرکزی گفتمان فرهنگی دولت، اعتدال است.
– ایجاد بستری امن و باثبات در عرصه فرهنگ با رعایت همه‌جانبه قانون، موازین شرعی و نیز عرف جامعه به جای رویکرد سلیقه‌ای و غیرکارشناسی، می‌تواند به رفع دغدغه‌های موجود در این عرصه بینجامد. اهتمام به تولید آثار فرهنگی مفید و نظارت قانونی بر این فرآیند به تقویت فرهنگ دینی و ملی منجر خواهد شد.
– اگر در عرصه فرهنگ به همگرایی، انسجام و ثبات و آرامش برسیم، زمینه‌های ولنگاری فرهنگی از بین خواهد رفت. شأن و منزلت تبار تاریخی ما ایجاب می‌کند وضع کنونی فرهنگ ایران اسلامی را به مرزهای شکوفایی و رستاخیز فرهنگی برسانیم و این رسالت عظیم با اهمیتی دوچندان بر دوش تک تک هنرمندان، ادبا، نویسندگان و اصحاب فرهنگ است تا جان تازه در پیکره فرهنگی شهروندان ایرانی دمیده و عظمت ایران اسلامی را بازآفرینند.
با «آدینه مهد» در نماز جمعه شرکت کنیم
این روزنامه در صفحه ۱۳ گزارشی از پنجمین نشست دادستانی در حوزه آسیب‌های اجتماعی با موضوع عفاف و حجاب را به چاپ رسانده و از قول دادستان تهران آرزو کرده پس از معرفی وزیر جدید آموزش و پرورش، بحث عفاف و حجاب در پیش‌دبستان، دبستان و دبیرستان مورد توجه قرار گیرد.
جعفری دولت‌آبادی با اشاره به خالی بودن فضای شهری از رنگ و بوی عفاف و حجاب افزوده است: «برای تغییر در فضای شهری باید شیوه و محتوای تبلیغات شهری تغییر یابد که در این زمینه نقش دستگاه‌ها و نهادهای فرهنگی بسیار موثر است.»
در این نشست، نماینده سازمان بهزیستی، برنامه آموزش محتوای دینی به مربیان مهدها و والدین را از طریق کتب تهیه شده با همکاری مرکز توسعه و ترویج فعالیت‌های قرآنی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ستاد اقامه نماز و دانشگاه علامه‌طباطبایی در حال اجرا اعلام کرد و افزود: «از دیگر برنامه‌ها، ایجاد و گسترش «آدینه مهدها» است که کودکان والدینی که قصد شرکت در نماز جمعه را دارند، در مهدهایی نزدیک به مکان‌های برگزاری نماز جمعه نگهداری می‌شوند.
یک ورزشکار زن: ثابت‌می‌کنم حجاب محدودیت نیست
روزنامه اعتماد در صفحه ۱۵ گزارشی از روند موفیقت «شیرین گرامی» در رشته ورزشی سه‌گانه در عین رعایت حجاب را منتشر ساخته و از قول او نوشته است: «ثابت‌می‌کنم حجاب محدودیت نیست»
او در گفتگو با خبرنگار اعتماد گفته است: «گاهی از پدر بزرگ‌هایم خواهش می‌کردم تا من را در زندگی نصیحت کنند. همیشه برای من فقط یک جواب داشتند. ایمان و توکل به خدا. شاید آن مسابقه آغاز این بود که قلبا حرف پدر بزرگ‌هایم را درک کنم. فکر کنم در شرایط سخت است که انسان می‌خواهد ناامید بشود و وسوسه می‌شود باورش را از دست بدهد.»
گرامی که ساکن انگلیس است، در مورد دلیل اینکه تصمیم گرفت با حجاب در مسابقات سه گانه شرکت کند، تاکید کرده است: «کاملا قابل درک است که قدم‌های اول برای تاسیس هر چیزی دشوار است و نیاز به حمایت و امکانات مکانی و بودجه کافی دارد و کاری نیست که یک شبه انجام شود، اما امیدوارم گام‌های اول برداشته شود تا راه شرکت بانوان در آینده هموار‌تر شود.»
