جشن «اعتدال بهاری» در میان پیروان بعضی ادیان جهان
آلیسون لزلی
«اعتدال بهاری» به زمانی از سال اطلاق میشود که طول شب و روز تقریباً برابر و هر یک قریب به دوازده ساعت است. ادیان جهان اعتدال بهاری را به طرق مختلفی جشن میگیرند. سه رویداد مذهبی با اعتدال بهاری مقارن دانسته شدهاند:
آیا بین «اعتدال بهاری»، جشنهای پاگانها و «عید پاک» ارتباطی وجود دارد؟
ادیان پاگانی در منطقۀ باستانی مدیترانه روز خاصّی را به عنوان آغاز اعتدال بهاری در نظر دارند. پیروان یکی از ادیان پاگانی تحت عنوان «سیبل» یا «کوبله» بر این باورند که «آتیس»، همسر الهۀ باروری از باکره زاده شده بود. گفته میشود که آتیس هر سال بین بیست و دوم تا بیست و پنجم ماه مارس یعنی مقارن با اعتدال بهاری میمیرد و دومرتبه زنده میشود.
در ازمنۀ قدیم، مسیحیان رستاخیز مسیح، و پاگانها پرستش آتیس را گرامی میداشتند. این دو مراسم تقریباً همزمان برگزار میشد و این موضوع باعث میشد که بر سر این که خدای چه گروهی خدای راستین است خصومت ایجاد شود. اما امروز دیگر ارتباطی بین افسانۀ آتیس و عیسی مسیح وجود ندارد. مسیحیانِ امروز مرگ و رستاخیز مسیح را رخدادی واقعی و بیارتباط با سنّتها و افسانههای پاگانها میدانند.
براساس تقویم کلیسای کاتولیک رومی و فرقههای پروتستانی، یکشنبۀ عید پاک نخستین یکشنبۀ پس از بیستم مارس است که ماه کامل میشود؛ یعنی همزمان با اعتدال بهاری. در عصر باستان عید پاک با پرستش ماه و خورشید مرتبط بود. اما کلیساهای ارتدکس عید پاک را مطابق با عید فصح جشن میگیرند.
اعتدال بهاری هم در نئوپاگانیسم و هم در پاگانیسم شینتو و بودیسم روز مهمّی تلقّی میشود. این جشن در روز بیستم مارس برگزار میشود. ژاپنیها نیز این روز را آغازین روز بهار میدانند و آن را نماد حیات دوباره به شمار میآورند. برخلاف اعتقاد ژاپنیها، نئوپاگانها معتقدند که این روز زمان اندیشیدن به مرگ است. هم ژاپنیها و هم نئوپاگانها در این روز برای حاصلخیزی و کامیابی دست به دعا برمیدارند.