نونازیها و جهادگرایان چه شباهتی با هم دارند؟
لوئیس بکت و جیسون برک
وقتی دوون آرتورز اسلحهبهدست به یک دخانیات فروشی در فلوریدا حمله کرد و چند نفر از مشتریها و یکی از کارکنان را گروگان گرفت، دربارۀ دلیل کار خود گفت: “اگر امریکا کشورم را بمباران نکرده بود، این اتّفاق نمیافتاد.” آرتورز پس از دستگیری به قتل چندین نفر، از جمله دو تن از دوستانش اعتراف کرد. او و دوستانش ابتدا همگی نونازی بودند، اما بعد آرتورز مسلمان میشود و به خاطر اهانت دوستانش به دین اسلام، آنها را به قتل میرساند.
تروریستهایی که انگیزۀ آنها افراطیگریِ راست تندروانه و افراطیگری اسلامگرایانه است از تاکتیک مشابهی برخوردارند، به یک اندازه اهل خشونتورزی هستند و هر دو بهیکسان میخواهند نظام دمکراتیک را در جهان برقرار سازند. اما این معمولاً دو گروه دشمن یکدیگر هستند و در دو منتهیالیه طیف سیاسی قرار گرفتهاند. انگیزۀ گروههای راست افراطی از انجام حملات تروریستی در اروپا مخالفت با ورود مهاجران مسلمانان است.
تغییر گرایش آرتورز از نونازیسم به جهادگرایی موضوعی مهمّی را برای تحلیل فرایند گرایش به افراطیگری مطرح میسازد؛ عواملی که باعث جذب افراد به افراطیگری میشوند تا چه اندازه مختصّ یک ایدئولوژی خاص هستند.
البته مقامات افبیآی معتقدند در میان افرادی که از ایدئولوژیهای مختلف پیروی میکنند، در نحوۀ گرایش به افراطیگری تفاوت چندانی وجود ندارد.
نمیتوان برای همۀ تروریستها ویژگیهای واحدی قائل شد، اما تحقیقات حاکی از آن است که معمولاً اشخاصی که در پی پیوستن به یک «گروه اخوت» یا آرمان هستند تا به زندگیشان معنا ببخشد، مستعدّ گرایش به افراطیگری هستند.
از طرف دیگر، اتّفاقات تکاندهندۀ ناگهانی که تأثیر روانی پررنگی بر روی فرد به جا میگذارد، میتواند فرد را در مقابل گرایش به افراطیگری آسیبپذیر سازد. نقش ایدئولوژی افراد در گرایش آنها به افراطیگری، در مرتبۀ دوم و بعد از تمایل به خشونت قرار میگیرد.
نونازیها نیز همانند جهادگرایان دارای خشونتها و اهداف تروریستی هستند. در مورد آرتورز تنها شکل خارجی خشونت (از نونازیسم به جهادگرایی) تغییر یافته بود.
شاید نحوۀ گرایش نونازیها و اسلامگرایان به افراطیگری مشابه باشد، اما مطالعات نشان میدهد که پس از گرایش به افراطیگری، تفاوتهایی در رفتار این دو گروه مشاهده میشود. 71% اسلامگرایان دربارۀ برنامههای تروریستیشان با خانواده و دوستانشان صحبت میکنند؛ اما از افراطگرایان جناح راستی تنها 53% چنین کاری را انجام میدهند.
تعداد بسیاری از جهادگرایان غربی نوکیش هستند. این افراد در جستجوی چیزی هستند که به زندگی آنها معنا و مفهوم ببخشد. بسیاری از نوکیشان به دنبال یک هویت و پاسخهایی برای سؤالاتشان میگردند.