نگاهی به کتاب «خدا و انسان در تهران» تألیف حسین کمالی

به گزارش دین‌آنلاین، حسین کمالی در کتاب «خدا و انسان در تهران»، به بررسی فرایندهای تاریخی‌ای می‌پردازد که ظرف دویست سال گذشته دیدگاه‌های متضادّی را دربارۀ خداوند در پایتخت ایران به وجود آورده و از میان برده‌اند.

کمالی در این کتاب بررسی می‌کند که چگونه در این دوره یک سری اندیشه‌ها دربارۀ خداوند زمینه‌سازی شده، مورد بحث قرار گرفته و تغییرشکل یافته است.  او بر این نکته تأکید می‌کند که چگونه دیدگاه‌هایی که دربارۀ خداوند وجود دارد به مفهوم‌پردازی‌های متفاوتی دربارۀ طبیعت، منطق، حقوق، اخلاقیات و صاحبان قدرت شکل داده و از آنها تأثیر گرفته است.

کتاب «خدا و انسان در تهران» به تحلیل سیاست‌های رسمی دولت، کتب درسی جدید و برنامه‌های درسی دانشگاه‌ها می‌پردازد. همچنین در این کتاب باورهای مردم، آیین‌های مذهبی و نگرش‌های فلسفی و حقوقی‌ای که در رابطه با مسائل مذهبی در نهادهای سنّتی وجود دارد مورد بررسی قرار گرفته است.

کمالی ثبات و دگرگونی‌های مذهبی را در سلسله‌های قاجار و پهلوی مورد بررسی قرار داده است. از دیگر موضوعات مطرح شده در این کتاب می‌توان به این موارد اشاره کرد: اهمیت همه‌گیریِ انتظار آمدن منجی، این که چرا ملّتی که رو به مدرنیته پیش می‌رفت به طور ناگهانی به سمت تدیّن گرایش پیدا کرد، و این که چگونه جمهوری اسلامی از دیدگاه‌های موجود دربارۀ خداوند علیه دشمنان خارجی و منتقدان داخلی استفاده می‌کند.

این کتاب علاوه بر مسلمانان شیعه که اکثریت جمعیت ایران را شکل می‌دهند، به بررسی اوضاع و احوال مسلمانان اهل‌سنّت، ارامنه، مسیحیان آشوری، یهودیان، بهایی‌ها و زرتشتی‌ها نیز می‌پردازد و مسائل مربوط به جنسیت و طبقات اجتماعی را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد. کتاب «خدا و انسان در تهران» با تمرکز بر تنوّع دیدگاه‌های موجود دربارۀ خداوند، چشم‌انداز بدیعی دربارۀ جنبش‌های روشنفکری‌ای که مدرنیتۀ ایران را شکل داده‌اند در اختیار ما قرار می‌دهد.