توافق واتیکان با چین میتواند به کلیسای کاتولیک ضربۀ سنگینی بزند
جمعی از کاتولیکهای برجسته هشدار دادهاند که اگر واتیکان همچنان اصرار داشته باشد با دولت چین معامله کند، خطر آن وجود خواهد داشت که کلیسای کاتولیک به اقتدار اخلاقی خود آسیب وارد کند و پیروان خود را اسیر سردرگمی سازد.
هدف از این معامله احیای روابط میان چین و واتیکان است که تقریباً هفتاد سال پیش از هم گسسته شد. اما به گفتۀ این جمع از کاتولیکهای عالیرتبه، این کار میتواند شکافی را در کلیسای چین به وجود آورد.
در این نامه نوشته شده است: "ما نگرانیم که این توافق نه تنها نتواند آزادی محدودی را که کلیسا میپسندد تضمین کند، بلکه ضربۀ سنگینی نیز به اقتدارِ اخلاقی کلیسا وارد آورد. خواهشمندیم که دربارۀ این توافق تجدیدنظر کنید و دچار این اشتباه جبرانناپذیر و تأسفآور نشوید."
این نامه کمتر از دو هفته پس از آنی منتشر شد که یکی از رهبران عالیرتبۀ کاتولیک در آسیا واتیکان را متّهم ساخت که به خاطر معامله با دولت چین قصد دارد به کلیسا خیانت کند. کاردینال جوزف زن، اسقف سابق هنگکنگ در قالب پستی در وبلاگ خود نوشت: "آیا من معتقدم که واتیکان دارد کلیسای کاتولیک را به معاملۀ با چین میفروشد؟ بله، اگر همین راهی را که ظرف چند ماه و چند سال گذشته در پیش گرفتهاند ادامه دهند، مسلّماً این طور فکر میکنم."
ماه گذشته، واتیکان از دو تن از اسقفان زیرزمینی خود (که بدون اجازۀ دولت چین به فعالیت میپردازند) درخواست کرد که مناصب خود را به اسقفهای دیگری که دولت منصوب کرده (و در سال 2011 رم یکی از آنها را تبعید کرد) واگذار کنند.
یکی از آنها که گیو زیجین نام دارد میگوید در برابر تصمیم رم سر فرود خواهد آورد و به هرگونه معاملهای که میان پکن و مقامات واتیکان صورت گیرد احترام خواهد گذاشت. گیو و اسقف دیگر به نام ژوانگ جیانجیان تحت نظارت پلیس هستند.
مسئلۀ انتصاب اسقفها در رأس تلاشهایی است که دارد در راستای احیای روابط واتیکان با چین صورت میگیرد. روابط واتیکان با چین پس از بنیانگذاری حکومت کمونیستی در سال 1949 قطع شد.
طبق تخمینها، در کشور چین 10 الی 12 میلیون کاتولیک زندگی میکنند که نیمی از آنها در کلیساهای زیرزمینی و نیمی دیگر نیز در کلیساهای تحت مدیریت دولت به عبادت میپردازند.
دولت چین هفت اسقف منصوب کرده که رم آنها را به رسمیت نشناخته است. تقریباً چهل تن از اسقفان زیرزمینیِ مورد حمایت رم بدون تأیید دولت چین به فعالیت مشغولند.
مذاکرات در جهت احیای روابط میان این دو قدرت حدود هجده ماه پیش آغاز شد، اما مسئلۀ اسقفها همواره مانع بزرگی بوده است.
سال گذشته، شی جینپینگ، رئیسجمهور چین خطاب به کنگرۀ حزب کمونیست اظهار داشت که ادیان در چین باید جهتگیری خود را با کشور چین و جامعۀ سوسیالیستیِ آن هماهنگ سازند."
مقرّرات جدید در روز اول ماه فوریه به مرحلۀ اجرا درآمد. در این مقرّرات نوع نهادهای دینیای که اجازۀ فعالیت دارند، محلّ استقرار آنها و فعالیتهای آنها مشخّص شده بود.
در کشور چین کلیساهای نوظهور اوانجلی پروتستانی با سرکوب مواجهند و بسیاری از آنها وادار به از بین بردن صلیبهایشان و حتّی انحلال شدهاند.
طبق نامۀ سرگشادۀ سران کاتولیک، "حزب کمونیست در چین تحت رهبری شی جینپینگ مکرراً صلیبها و کلیساها را تخریب کرده و کنترل سنگینی بر روی کلیسا دارد… از قرار معلوم توافق آتی موجب آن نخواهد شد که دولت چین دست از آزار و اذیتهای مذهبی نسبت به کلیسا و نقض آزادیهای دینی بردارد."